EŞİKTE DURAN BİR ROMAN: “AYDAKİ ADAM TANPINAR”

Yıl 2017, Cilt: 23 Sayı: 90, 73 - 93, 15.05.2017

Ayşe Ulusoy Tunçel

Öz

Nazlı Eray, roman, hikâye ve hatta anı türünde kaleme aldığı eserleriyle, Türk

edebiyatında ‘fantastik’ türün ve ‘büyülü gerçekçilik’ akımının temsilcilerindendir. Yazarın

eserlerinde, gerçek yaşamdan, belirli zaman ve mekânlara yapılan yolculuklar rüyalarla ve

bilinçli bir rüya görme yöntemi olan fantezilerle, okuyucuyu hiç yadırgatmayan bağlantılarla

gerçekleştirilir. Biyografi okumaya meraklı olan yazar, geçmişte ilgi duyduğu ünlü kişileri,

zaman ve mekân kaydını aşarak anlatılarının düzleminde bir araya getirir. Neredeyse bütün

kurgusal anlatılarında ‘fantastik öge’yi, ‘ben anlatı’ tarzını ve otobiyografik ayrıntıları kullanan

yazar, Aydaki Adam Tanpınar romanında da bu çizgisini devam ettirerek, hayranı olduğu

Ahmet Hamdi Tanpınar’ın trajik hayatını, yazarın günlüğünden hareketle kurgulamıştır. Bu

arada Tanpınar’ın yakın çevresi de, o yıllardaki Tanpınar algısını aktarabilmek için roman

kişileri olarak eserde yerlerini alırlar. ‘Ben anlatı’ yöntemi, Nazlı Eray’ın, beğenilerinin esere

sızmasını sağladığı gibi otobiyografik ayrıntılara geçmede teknik bir kolaylık sağlamıştır.

Eray’ın, bu romanında da kendi çocukluk ve gençlik anıları, 1960’lı yılların İstanbul’u bir

siyah beyaz fotoğraf hüznüyle yer alır. Tanpınar’ın yekpare zaman anlayışı, Nazlı Eray’ın

zaman ve mekândaki sıçramalarla örülen fantastik roman yöntemi ile kesişir. Ayrıca, hayata ve edebiyata bakış açısı noktasında da Eray’ın meslektaşı Tanpınar’la empati kurabildiğini

söyleyebiliriz.

Anahtar Kelimeler

Nazlı Eray, Ahmet Hamdi Tanpınar, fantastik roman, büyülü gerçekçilik

Kaynakça

• AKDEMİR, Gamze. (12 Eylül 2014). Nazlı Eray’dan ‘Aydaki Adam Tanpınar’. (Röportaj), Cumhuriyet Kitap, S.1282.
• ARSLAN, Nihayet. (2008). Nazlı Eray (Bir Okuma Denemesi). Ankara: Phoenix Yayınları.
• AYAR, Pelin Aslan. (2015). Türkçe Edebiyatta Varla Yok Arası Bir Tür Fantastik Roman (1876-1960). İstanbul: İletişim Yaynları.
• BUĞRA, Gökşen. (2003). Nazlı Eray: Belki de romanlarımın bir kısmının özü bu: ‘büyülü gerçekçilik’. Varlık, 71 (1155), 30-32.
• ELİKBANK, Gülşah. (2011). Birçok aşk, birliktelik sakıncalardan, korkulardan yazılmamıştır. Türk edebiyatında yazılmaz. (Röportaj), Varlık, 79 (1249), 38-40.
• ERAY, Nazlı. (2015). Aydaki Adam Tanpınar. 6.bs., İstanbul: Doğan Kitap.
• Günlüklerin Işığında Tanpınar’la Başbaşa. (2015). (Haz.İnci Enginün –Zeynep Kerman). 6.bs., İstanbul: Dergâh Yayınları.
• GÜRBİLEK, Nurdan. (2004). Kurumuş Pınar, Kör Ayna, Kayıp Şark, Kör Ayna, Kayıp Şark.. İstanbul: Metis Yaynları.
• JAFFE, Aniela. (2001). Carl Gustav Jung Anılar, Düşler, Düşünceler. (Çev. İris Kantemir). İstanbul: Can Yayınları.
• JUNG, Carl Gustav. (1996). Bilinç ve Bilinçaltının İşlevi. (Çev.Engin Büyükinal). 3.bs., İstanbul: Say Yaynları.
• MORAN, Berna. (2003). Türk Romanında Fantastiğin Serüveni, Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 3. 9.bs., İstanbul: İletişim Yayınları.
• ÖZSOY, Handan. (15 Eylül 2014). Dolunayı billboard yaptım. (Röportaj), Vatan Kitap,. S.127.
• ÖZTOP, Erdem. (2003 Haziran). Nazlı Eray: ‘Sis Kelebekleri, Hürriyet Gösteri, S.249. SARMAŞIK, Belgin. (2001). Edebiyat Dünyasından Attilâ İlhan’a Mektuplar. İstanbul: Otopsi Yayınları.
• SUNAT, Halûk. (2004). Boşluğa Açılan Kapı, Ahmet Hamdi Tanpınar ve Yapıtlarına Psikanalitik Duyarlıklı Bir Bakış. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• ŞENKON, Attilâ. (1998). Bütün Düşer ‘Nazlı’dır. İstanbul: Can Yayınları.
• TANPINAR, Ahmet Hamdi. (2015). Aydaki Kadın. (Haz.Güler Güven). 3.bs., İstanbul: Dergâh Yayınları.
• TODOROV, Tzvetan. (2012). Fantastik. 2.bs., İstanbul: Metis Yayınları. UĞURLU, Seyit Battal. (2007). Nazlı Eray Öyküsünde Yazı, Serüven ve Yazar Beni, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 24 (1).