Batı’nın Osmanlı Coğrafyasına Bakışını Tersine Çeviren İrlandalı Şair: James Clarence Mangan

Yıl 2018, Cilt: 24 Sayı: 94, 183 - 195, 01.05.2018

Nurten Birlik Arda Arıkan

https://doi.org/10.22559/folklor.253

Öz

İrlandalı şair ve düzyazı yazarı James Clarence Mangan hem Osmanlı Divan şiirlerini

çevirmiş hem de bazı şiirlerini çeviri kisvesi altında Osmanlı şiir geleneğine öykünerek yazmıştır.

Osmanlı şiir geleneğinin Avrupa’da tanınmasında önemli bir rol oynayan şair Avrupa’da

Oryantalist Rönesans olarak adlandırılan akımın etkisiyle Avrupa merkezli olmayan bir bakış

açısı geliştirerek yazdığı şiirlerde Osmanlı coğrafyasını ve estetiğini olumlu bir çerçevede

yansıtmıştır. Bütün bunlara karşın, şair hakkında Türkiye’de yayımlanan bilimsel çalışma sayısı

çok azdır. Bu makale, bu eksilikten hareketle, Mangan’ın neden Osmanlı Divan şiir geleneğine ilgi

duymuş olabileceği sorusuna yaşadığı dönemin Britanya ve Kıta Avrupa’sındaki sosyal ve tarihsel

gelişmeler ışığında bir cevap bulmaya çalıştır. Makalede şairin Osmanlı geleneğine olan ilgi ve

olumlu tutumunun aslında kendi coğrafyasının epistemolojisiyle olan hesaplaşmasının ve yaşadığı

açmazlara çözüm bulabilme çabasının ürünü olduğu vurgulanır. Mangan’ın Britanya ve Kıta

Avrupa’sındaki olaylardan ve İrlanda sorunsalından etkilenerek, kendisini ötekileştirmeyen ve Batı

epistemolojisinden farklı alternatifler sunan Osmanlı coğrafyasına ilgi duyduğu sonucuna varılır.

Anahtar Kelimeler

James Clarence Mangan, İrlanda edebiyatı, Orta Doğu

Kaynakça

• Abrams, M. H. (1984) The correspondent breeze essays on English romanticism. New York: W.W. Norton.
• Arıkan, A. & Birlik N. (2017) James Clarence Mangan’ın seçilmiş şiirlerinde Orta Doğu coğrafyasına ait imgeler. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 14(3), 7-23.
• Chuto, J. (1999) James Clarence Mangan: A bibliography. Dublin: Irish Academic Press.
• Craciun, A. (2008) Romantic poetry, sexuality, gender. British romantic poetry. Ed. James Chandler & Maureen N. McLane. Cambridge: Cambridge. 155-177.
• Elmann, M. (1991) Four Dubliners: Wilde, Yeats, Joyce and Beckett. London and Cardinal: Sphere.
• Emig, R. (1995) Modernism in poetry: Motivations, structures and limits. London and New York: Longman.
• Fegan, M. (2013) ‘Every Irishman is an Arab’: James Clarence Mangan’s eastern translations. Translation and Literature, 22, 195–214.
• Fulford, T. (2002) “Slavery and superstition in the supernatural poems”. Ed. Lucy Newlyn. The Cambridge companion to Coleridge. Cambridge: Cambridge. 45-58.
• Goring, P. (2008) Eighteenth-century literature and culture. London: Continuum.
• Jarvis, R. (2004) The Romantic period. Edinburgh: Pearson Longman.
• Kitson, P. J. (2008) The romantic period, 1780-1832. English literature in context. Ed. Paul Poplawski. Cambridge: Cambridge. 306-402.
• Koçak, O. K. & Koçak, D. Ö. (2013) Batı edebiyatında muhayyel bir şehir: Edmondo de Amicis’in İstanbul’u. folklor/edebiyat, 19(73), 197-212.
• Mangan, C. J. (2003. “Yusuf Şeyh’in yâdigarı”. Selected poems of James Clarence Mangan. Ed. J. Chuto, vd. Dublin, Portland: Irish Academic.
• McGann, J. J. (1983) The Romantic ideology. Chicago: The University of Chicago. O’Donoghue, J. D. (1897) The life and writings of James Clarence Mangan. Dublin: M.H. Gill & Son.
• Özmen, D. (1998) İrlanda’nın “ulusal şairi” James Clarence Mangan’ın ‘divan şiiri’ne katkısı. Adam, 50-63.
• Parsons, C. (2014) Cosmopolitan form: Mangan’s anthologies and the critique ofbweltliteratur” Essays on James Clarence Mangan: The man in the cloak. Ed. S. Sturgeon. Hampshire: Palgrave Macmillan.
• Shelley, P. B. (1954) A philosophical view of reform. London: Oxford.
• Quin, J. (2008) The Cambridge introduction to modern Irish poetry, 1800-2000. Cambridge: Cambridge.
• Tağızade K. N. (2010) İrlandalı James Clarence Mangan (1 Mayıs 1803-20 Haziran 1849) ve Divan edebiyatı. Perspectives on Ottoman studies. Ed. Ekrem Causevic, Nenad Monacanin & Vjeran Kursar. Berlin: Lit Verlag. 345-362.
• Tavukçu, O. K. (2007) Edebî metinler ışığında doğu kültürlerinin batıya etkileri ve batıda Türk imgesi. Turkish Studies, 2(4), 750-762.
• Vance, N. (2002) Irish literature since 1800. London: Longman.
• White, R.S. (2005) Natural rights and the birth of romanticism in the 1790s. Basingstoke, Hampshire: Palgrave Macmillan.
• Yıldız, A. (2013) Türk düşünce tarihinde oryantalizm eleştirisinin alımlanışı. folkor/edebiyat, 19(75), 221-236.