Edebiyat ve Modernite İlişkisi: 20. Yüzyıl Edebi Metinlerinde ‘Bahçe Kültürü’ ve Ötekinin Konumlandırılması

Yıl 2020, Cilt: 26 Sayı: 101, 141 - 155, 05.02.2020

Veysel Lidar , R. Şeyda Ülsever

https://doi.org/10.22559/folklor.1015

Öz

Bu çalışmada 20. yüzyılda yaşanmış toplumsal olayları anlatan Ödön von
Horváth’ın “Allahsız Gençlik” (Jugend ohne Gott), Jerzy Kosinski’nin “Boyalı
Kuş” (The Painted Bird) ve Engin Aktel’in “Son Eylül Elveda Antigoni” romanları
sosyolojik eleştiri yöntemiyle, sosyolog Zygmunt Bauman’ın modernite eleştirileri
ve bahçe kültürü kavramları üzerinden incelenmiştir.
Söz konusu çalışma yapılırken eserlerin toplumsal olaylardan hareket ederek oluşturulmaları
nedeniyle sosyolojik eleştiri yöntemi kullanılmıştır. Ayrıca 20. yüzyılın
önde gelen sosyologlarından Zygmunt Bauman’ın moderniteye getirdiği eleştiriler
ve “yabancı” kavramına yaklaşımları çalışmanın ana izleği olarak belirlenmiştir.
20. yüzyılda gerçekleşen toplumsal olayların ve moderniteyle birlikte gerçekleşen
ulus-devletleşme süreçlerinin toplumlardaki tezahürlerinin incelendiği çalışmada,
edebi metinlerden hareketle toplumların biz ve öteki olarak ayrışmalarının yanında
yabancı mefhumuna duydukları güvensizlik irdelenmiştir.Çalışmada öncelikli olarak
modernite olgusuna değinilecektir. Çalışma kapsamında
görüşlerinden yararlanılan Zygmunt Bauman’ın modernite anlayışı ve moderniteye
getirdiği eleştirilere yer verilecektir ve daha sonra verilen bilgiler ve kullanılan
yöntem ve yaklaşımlar ışığında metinler irdelenecektir.
Çalışmanın sonuç bölümünde bulgular ayrıntılı bir biçimde açıklanarak, çalışmanın
bundan sonraki edebiyat incelemelerine getireceği muhtemel yenilikler tespit
edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

modernite, bahçe kültürü

Kaynakça

• Aktel, E. (2008). Son eylül elveda Antigoni. İstanbul: Everest.
• Aydın, M. (2014). Moderniteye dışarıdan bakmak. İstanbul: Açılım.
• Bauman, Z. (1989). Modernity and holocaust. United Kingdom: Polity.
• Bauman, Z.(2007). Modernite ve holocaust. (S. Sertabiboğlu, Çev.). İstanbul: Versus.
• Bauman, Z. (2015). Sosyolojik düşünmek. (A. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Bauman, Z. (2017). Modernlik ve müphemlik. (İ. Türkmen, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Dearn, A. (2006). The Hitler youth 1933-1945. Great Britain: Osprey. Gellately, R. (2003). The third reich, the holocaust, and vision of serial genocide. TheSpecter of Genocide Mass Murder in Historical Perspective (içinde), (R. Gellately and B. Kiernan, Edt.). United Kingdom: Cambridge University.
• Harpham, G. G. (1981). Survival in and of ‘The painted bird’: The career of Jerzy Kosinski. The Georgia Review, V. 35, No.1, pp. 142-157.
• Horváth, Ö. v. (1998). Allahsız gençlik. (B. Arpad, Çev.). İstanbul: Assos.
• Jeanniere, A. (1994). Modernite nedir? (N. Tutal Küçük, Çev.). Modernite versus Postmodernite. (M. Küçük, Ed.). Ankara: Vadi.
• Kater, M. H. (2004). Hitler youth. United States of America: Harvard University.
• Klemperer, V. (1947). Notizbuch eines philologen. Berlin: Aufbau.
• Kosinski, J. (2006). Boyalı kuş. (A. Emeç, Çev.). İstanbul: E.
• Larrain, J.(1995). İdeoloji ve kültürel kimlik: Üçüncü dünya gerçeği. (N. N. Domaniç, Çev.). İstanbul: Sarmal.
• Niekerk, C. (2011). Constructing fascist subject: Violence, gender, and sexuality in Ödön von Horváth’s Jugend ohne Gott’ Contemplating Violence: Critical Studies in Modern German Culture. (S. Engelstein and C. Niekerk, Ed.). Netherlands: Rodopi.
• Polt-Heinzl, E.(2014). Ödön von Horváths ‘Jugend ohne Gott’ neue blicke auf einen bekannten text. Studia Austriaca, (XXII cilt). pp. 5-26.
• Richter, D. H. (1974). The three denouements of Jerzy Kosinski’s ‘The painted bird’. Contemporary Literature, V. 15, No. 3, pp. 370-385.