Othello Syndrome in Turkish Folk Songs

Yıl 2022, Cilt: 28 Sayı: 110, 269 - 289, 01.05.2022

Baki Bora Hança

https://doi.org/10.22559/folklor.2110

Öz

Literature, which awakens esthetic pleasures in the human soul, has as its theme
man and life, and psychology has as its theme sensation, thought, and behavior.
In both fields, imagination, the importance of the subconscious, the method of
association, and similar methods of investigation are used. In the studies of narratives, literature in the broadest sense benefits from psychology in terms of method,
and psychology benefits from literature in terms of the effects of the works on
the human mind. The main axis of our study is to evaluate folk songs, which are
anonymous types of folk literature, on the basis of psychological data within the
framework of this relationship. Cases that were the source of each genre in the
context of the subject and theme can be accepted as human behavior and artistic
reflection of this behavioral model. Since man has existed, he has established his
relationship with the environment first with the basic impulses and then with the
cultural achievements he has acquired. Jealousy is one of the most important factors that influence these relationships. If we approach folk songs from a thematic
point of view, the tragic consequences of the impact of the events caused by pathological jealousy on the community spirit become clearly visible. For this reason,
it is necessary to consider the psychological depth of the emotion that had such an
impact on a genre and its effects on literary and artistic works previously written
or created. Any impulse becomes art, and the phenomenon used in art becomes the
name of this impulse. The terminology thus named sets in motion a cycle of analysis of subsequent creations. In this context, the impulse is reflected in Othello’s
work; the theme is called a syndrome because of its similarity to real events, and
becomes a source for similar situations in subsequent narratives. Since folk songs
cannot be isolated from this cycle, they have become the focus of the study. In
this sense, pathological jealousy in folk songs was analyzed in the context of the
Othello syndrome.

Anahtar Kelimeler

folk song, jealousy, Othello, Othello syndrome, Shakespeare, complex, public conscience

Türkülerde Othello Sendromu

Öz

İnsan ruhunda estetik hazlar uyandıran edebiyat, konusunu insan ve yaşamdan alır,
psikolojinin konusu ise duyumsama, düşünme ve davranıştır. Her iki alanda da hayal
gücü bilinçaltına önem verme, çağrışım yöntemi kullanma ve benzeri inceleme metotları kullanılır. Anlatmalar üzerinde yapılan incelemelerde geniş anlamıyla edebiyat psikolojiden yöntem açısından yaralanır ve yaratmaların insan ruhunda bıraktığı
etkiler bakımından da psikoloji edebiyattan beslenir. Halk edebiyatı anonim türlerinden olan türküleri bu ilişki çerçevesinde psikolojik veriler temel alınarak değerlendirmek çalışmamızın ana eksenini oluşturmaktadır. Konu ve tema bağlamında herhangi bir türe kaynaklık etmiş olan vakalar insan davranışı ve bu davranış modelinin
sanatsal yansımaları olarak kabul edilebilir. İnsan var olduğundan beri çevre ile olan
ilişkisini öncellikle temel dürtüler sonrasında ise kazandığı kültürel edinimler ile kuragelmiştir. Kıskançlık, bu ilişkileri etkileyen temel unsurlardan biridir. Türkülere de tematik açıdan yaklaştığımızda patolojik kıskançlığın sebep olduğu olayların toplum
ruhunda yarattığı etkinin trajik sonuçları açıkça görülmektedir. Bu sebeple bir türe
bu denli etki etmiş olan duygunun psikolojik derinliğine ve daha önce yazılmış veya
yaratılmış olan edebî ve sanatsal eserlere olan etkisine bakılması gerekliliği doğmaktadır. Herhangi bir dürtü sanata, sanatta kullanılan olgu ise o dürtünün adının konmasına dönüşür. Böylelikle isimlendirilmiş olan terminoloji ondan sonraki yaratmaların
çözümlenmesiyle ilgili bir döngünün işleyişini yeniden başlatır. Bu bağlamda dürtü
Othello eserine yansımış, tema gerçek hayattaki olgularla benzerliği sayesinde bir
sendrom adını almış ve ondan sonraki anlatmalardaki eş durumlara kaynaklık etmiştir. Türküler bu döngüden soyutlanamayacağı için inceleme eksenine girmiştir.
Bu anlamda türkülerde yer alan patolojik kıskançlık, Othello Sendromu bağlamında
değerlendirmeye alınarak çözümlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

türkü, kıskançlık, Othello, Othello sendromu, Shakespeare, kompleks, halk vicdanı

Kaynakça

• Aritoteles (2005). Poetika (N. Kalaycı. Çev.) Bilim ve Sanat.
• Bilgin, N. (2013). Tarih ve kültürel bellek. Bağlam.
• BMA (The British Medical Association) (2002). Illustrated medical dictionary. A Dorling Kindersley Book.
• Cüceloğlu, D. (2006). İnsan ve davranış. Remzi.
• Deveci, Ü. (2007). Deniz üstü köpürür: Muğla türküleri ve hikâyeleri. Muğla İl Kültür Müdürlüğü.
• Deveci, Ü. (2018). Altın tasta gül kuruttum. Kesit.
• Dinçmen, K. (1997). Psikiyatri ve mitos. Pan.
• Eliade, M. (1993). Mitlerin özellikleri (S. Rifat. Çev.) Simavi.
• Enoch, M. D. ve Ball, N. B. (2013). İlginç psikiyatrik sendromlar. Okuyan Us.
• Erhat, A. (1978). Mitoloji sözlüğü. Remzi.
• Güven, M. (2005). Türkiye sahasındaki hikâyeli türküler üzerine bir araştırma [Yayımlanmamış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı.
• Hamilton, E. (2004). Mitologya (Ü. Tamer. Çev.) Varlık.
• Jung, G. K. (2006). Analitik psikoloji (E. Gürol. Çev.) II. Baskı, Payel.
• Kingham, M. ve Gordon, H. (2004). Aspects of morbid jealousy. Advances in psychiatric Treatment, (10).
• O’Brien, M. (2005). The anatomy of Achilles tendon. Foot Ankle Clin, (10). 225-38.
• Oğuz, M. Ö. (2001). Halk şiirinde tür, şekil ve makam. Akçağ.
• Shakespeare, W. (2019). Kış masalı (Ö. Nutku. Çev.) Türkiye İş Bankası.
• Shakespeare, W. (2020). Othello (Ö. Nutku. Çev.) Türkiye İş Bankası.
• Sophokles. (2016). Kral Oidipus (B. Tuncel. Çev.) Türkiye İş Bankası.
• Todd, J. ve Dewhurs, K. (1955). The Othello syndrome: A Study in the psychopathology of sexual jealousy. Journal of Nervousand Mental Disease, 122, (4).
• Turgut, İ. (1993). Sanat felsefesi. Üniversite Kitabevi.
• Tülücü, S. (2004). Binbir gece masalları üzerine (Seçilmiş bir bibliyografya ile). AÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, (22).
• Türkçe Sözlük (2019). Yosma. Türk Dil Kurumu.
• Yakıcı, A. (2007) Halk şiirinde türkü, tanım-tasnif-inceleme-metin. Akçağ.
• Elektronik kaynaklar: Aydoğan, O. (2020). Uyan sunam uyan.E-dergi: Şehriyar(https://www.sehriyar.info/?pnum=593). Erişim Tarihi: 16.12.2021.