The Place of Slang in Folklore and Traces of Culture in the Numbers Used in Slang

Yıl 2024, Cilt: 30 Sayı: 117, 41 - 64, 05.02.2024

Zahide Parlar Sevda Kaman

https://doi.org/10.22559/folklor.2589

Öz

Although slang is occasionally criticized for ethical violations in terms of the values
it means to individuals and societies, it possesses a cultural aspect that fosters both
individual and social relations. Slang, leveraging the opportunities presented by
folk culture, constitutes an arena of cultural production that injects vitality into
linguistic expression. Numbers, as a means of making sense of existence, have
acquired religious, mystical, and folkloric significance across various cultures,
giving rise to diverse connotations. Consequently, these numbers, imbued with
the imprints of folk culture through a sort of encryption function, facilitate the
fulfillment of slang’s social function by attributing figurative, symbolic, and
metaphorical meanings. This article delves into the examination of numbers (0, 1,
2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 17, 18, 20, 30, 31, 35, 36, 40, 45, 50, 52, 58, 66, 69,
70, 75, 90, 99, 100, 180, 333, 400, 1500, 1715) within expressions identified by
scanning the Tanıklarıyla Büyük Argo Sözlüğü (The Large Slang Dictionary with
Its Witnesses), Türk Argo Sözlüğü (Turkish Slang Dictionary) and Kadın Argosu
Sözlüğü (Women’s Slang Dictionary). Through their metaphoric, metonymic,
ironic, symbolic, and connotative meanings, these numbers overtly or covertly
mediate the expression of feelings and thoughts that cannot be publicly articulated
in society, often being considered taboo and shameful. Furthermore, by carrying
cultural codes, these numbers in slang provide a means for thoughts, feelings, and
attitudes about death, sexuality, and gambling games to be transformed
directly or indirectly into words and behavior in a discursive or artistic manner.

Anahtar Kelimeler

folklore, cultural codes, slang, numbers, encryption

Halkbiliminde Argonun Yeri ve Argoda Kullanılan Sayılarda Kültürün İzleri

Öz

Bireyler ve toplumlar açısından taşıdığı değerler, zaman zaman etik ihlaller üzerinden
eleştirilse de argonun bireysel ve toplumsal ilişkileri inşa eden kültürel bir
yanı vardır. Halk kültürünün kendisine sunduğu imkânlardan yararlanan argo, bir
kültürel üretim alanıdır ve dilsel üretime canlılık katar. Varoluşu anlamlandırma
yollarından biri olan sayılar; her kültürde dinî, mistik, folklorik değerler kazanmış ve
farklı çağrışım alanları oluşturmuştur. Böylece bir tür şifreleme göreviyle
halk kültürünün izlerini barındıran sayılar; mecazi, sembolik, metaforik anlamlar
yüklenerek argonun toplumsal işlevini gerçekleştirmesini de sağlamıştır. Bu makalede
Tanıklarıyla Büyük Argo Sözlüğü, Türk Argo Sözlüğü, Kadın Argosu Sözlüğü
taranarak tespit edilen ifadelerdeki sayılar (0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 17,
18, 20, 30, 31, 35, 36, 40, 45, 50, 52, 58, 66, 69, 70, 75, 90, 99, 100, 180, 333, 400,
1500, 1715) ele alınmıştır. Bu sayılar sahip oldukları metaforik, metonimik, ironik,
sembolik ve çağrışımsal anlamlar sayesinde toplumda alenen söylenemeyen,
tabu ve ayıp kabul edilen duyguların/düşüncelerin açık veya örtük olarak ifade
edilmesine aracılık etmiştir. Ayrıca argodaki bu sayılar, kültürel kodları bünyesinde
taşıyarak ölüm, cinsellik, kumar oyunları ile ilgili düşünce, duygu, tutumların
söylemsel/sanatsal şekilde doğrudan ya da dolaylı olarak söze ve davranışa
dönüşmesine imkân tanımıştır.

Anahtar Kelimeler

halkbilim, kültürel kodlar, argo, sayılar, şifreleme

Etik Beyan

Araştırma ve yayın etiği beyanı: Bu makale tamamıyla özgün bir araştırma olarak planlanmış, yürütülmüş ve sonuçları ile raporlaştırıldıktan sonra ilgili dergiye gönderilmiştir. Araştırma herhangi bir sempozyum, kongre vb. sunulmamış ya da başka bir dergiye değerlendirilmek üzere gönderilmemiştir. Research and Publication Ethics Statement: This is a research article, containing original data, and it has not been previously published or submitted to any other outlet for publication. The author followed ethical principles and rules during the research process. In the study, informed consent was obtained from volunteer participants and the privacy of the participants was protected. Yazarların katkı düzeyleri: Birinci yazar %50, ikinci yazar %50. Contribution Rates of Authors to the Article: First author %50, second author %50. Etik komite onayı: Çalışmada etik kurul iznine gerek yoktur. Ethics committee approval: Ethics committee approval is not required for the study. Finansal destek: Çalışmada finansal destek alınmamıştır. Support Statement (Optional): No financial support was received for the study. Çıkar çatışması: Çalışmada potansiyel çıkar çatışması bulunmamaktadır. Statement of Interest: There is no conflict of interest between the authors of this article

Kaynakça

• Aktunç, H. (1998). Büyük argo sözlüğü (tanıklarıyla). Yapı Kredi. (HA)
• Aslan, Y. ve Duran, R. (2021). Türk sanatında “cennet” damgası ve Türk kültüründe sekize “8”e yüklenen anlamlar. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (51), 383-405.
• Aydın, S. (2012). Dinler tarihi açısından büyü. [Yüksek lisans tezi] Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Balcı, H. A. (2019), Toplumdilbilimsel bakış açısıyla argodaki sayıların değerlendirilmesi, (S. Cereci ve N. Akhmetov, Ed.), Antakya 5. Uluslararası Kültür ve Medeniyet Kongresi (ss. 285-297), IKSAD.
• Bascom, W. R. (2010). Folklorun dört işlevi. (F. Çalış, Çev.). Halkbiliminde kuramlar ve yaklaşımlar 2. (M.Ö. Oğuz ve S. Gürçayır, Ed.). Ankara: Geleneksel. 71-86.
• Bingölçe, F. (2001). Kadın argosu sözlüğü. Metis. (FB)
• Chesterton, G.K. (1901). The defendant. 2. baskı. R. Brimley Johnson.
• Cirlot, J.E. (2001). A dictionary of symbols. Taylor & Francis e-Library.
• Çobanoğlu, Ö. (2005). Sanatsal bir dışavurum formu olarak argo kavramının halkbilimsel çözümlemesi. BAL-TAM Türklük Bilgisi, 3, 232-237, Prizren.
• Daşdemir, M. (2013). Türkçede miktar kavramı ve sayı sistemi. Turkish Studies, 8 (13), 309-336.
• Demirbilek, A.O. (2018). Ataların mirası düğün gelenekleri Akçabelen’de düğün geleneği. Akçabelen çetmi otağı. Beyşehir Kaymakamlığı İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Kültür.
• Develioğlu, F. (1980). Türk argosu. 6. baskı. Aydın. (FD)
• Doğan, C. (2019). Eski İstanbul’da mahalle bekçisi ve II. Meşrutiyet’te bekçi teşkilatının düzenlenmesi bağlamında mahalle bekçileri nizamnamesi (1908-1918). Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi, 6 (14), 257-273.
• Esirgen, B. (2014). Anadolu Türk halk anlatılarında büyünün işlevi. [Doktora tezi] Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güvenç, A.Ö. (2009). Kırk sayısının halk edebiyatı ürünlerinde kullanımı üzerine bir inceleme. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 16 (41): 85-97.
• Herkmen, D. (2022) Eşcinsel erkeği adlandırma. (G. Sağol Yüksekkaya ve Z. Parlar, Ed.). Erkek kitabı. Kesit.
• Karagöz, K. (2006). Hazreti peygambere yapılan büyüler ve Yahudilerde büyücülük. [Doktora tezi] Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karahan, A. (1951). İslamiyet’te 40 adedi hakkında. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 4 (3), 265-273.
• Kestelli, R.N. (2011). Resimli Türkçe kamus. (R. Toparlı vd., Haz.). 2. baskı. Türk Dil Kurumu.
• Koca, S.K. (2012). Türk kültüründe sembollerin dili. [Doktora tezi] Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Koç, A. (2016). Argoda kadın. Argo. (E. Gürsoy Naskali ve G. Sağol Yüksekkaya, Ed.). 2. baskı. Ka Kitap, 127-140.
• Laut, J.P. (2005). Zur sexuellen lexik des Türkeitürkischen. Studia Etymologica Cracoviensia, 10 (1), 69-122.
• McArthur, T. (Ed.) (2005) The Oxford companion to the English language. 3. baskı, Oxford University.
• Naskali, E.G. (1997). Manas destanında kırk yiğit (niçin kırk yiğit), Manas 1000 Bişkek Bildirileri (Bişkek 26-31 Ağustos 1995), ss. 121-125. (O.A. Budak, Yay. haz.). Atatürk Kültür Merkezi.
• Nesin, A. (2011). Yaşar ne yaşar ne yaşamaz. Nesin.
• Ordu, B. (2020). Kütahya’da büyü ve büyü ile ilgili uygulamalar. [Yüksek lisans tezi] Dumlupınar Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Sakim, T. (1990). Türk boylarında “uğurlu sayılar” inancı, 1. Milletlerarası Türk Halk Edebiyatı ve Folklor Kongresi (11-12 Ekim 1988) Tebliğler (ss. 263-268). Selçuk Üniversitesi.
• Schimmel, A. (2000). Sayıların gizemi. Kabalcı.
• Sezgin, B. (2013). Yeni argo sözlüğü. Cinius.
• Şemseddin Sami. (1311). Kâmûs-ı Türkî. İkdâm.
• Şerifoğlu, Y. (2011). Türkiye Türkçesi ile Kırgız Türkçesindeki mutluluk/mutsuzluk kavramı ile ilgili fiil ve deyimlerde anlam ilişkisi. [Doktora tezi] Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şerifoğlu, Y. ve Yılmaz, K. (2022). Türkçede bir bulaşma örneği: siktir. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (30), 235-242.
• Terzioğlu, Ö. (2006). Anonim bir halk edebiyatı ürünü olarak argo. Milli Folklor, 18 (71), 102-105.
• Topçu, N. (1999). Fransızca ve Türkçede rakamlı deyimlerin karşılaştırmalı incelenmesi ve Fransızca yabancı dil öğretiminde kullanımları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (15), 173-180.
• Wilkens, J. (2021). Handwörterbuch des Altuigurischen Altuigurisch-Deutsch-Türkisch/Eski Uygurcanın el sözlüğü eski Uygurca-Almanca-Türkçe. Akademie der Wissenschaften zu Göttingen.
• Yıldız, M.C. ve Hazar, Ö.G.M. (2003). Türk argosunda polis. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (5), 1-16.
• Yücel, Ü. (2011). Türk halk inanışlarında sayılar. [Yüksek lisans tezi] Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yüksel, H.A. (1981). Türk folklorunda sayılar. Millî Kültür Araştırmaları Dergisi, 3 (4): 46-49.
• Yüksel, H.A. (1982). Türk folklorunda kırk sayısı. Milli Kültür, 3 (9): 43-46.
• Elektronik Kaynakça: Alpman, A. Yüksek rakım ve kalp hastalıkları. Erişim adresi: https://ahmetalpman.com/yuksek -rakimnedir-yukseklerde-neler-oluyor/ (16.10.2023)
• Arsham, H. (1996). Zero in four dimensions: cultural, historical, mathematical, and psychological perspectives, 1-18. Retrieved from: http://home.ubalt.edu/ntsbarsh/zero/ZERO.pdf.http://lugatim. com/s/%C3%BC%C3%A7ka%C4%9F%C4%B1t (17.10.2023).
• Çakır, R. (2023). Onbirli tayfası. İleri gazetesi. Erişim adresi: https://www.ilerigazetesi.com.tr/onbirlitayfasi-1 (11.10.2023) Ekşi Sözlük. 31 çekmek. https://eksisozluk1923.com/31-cekmek--31930 (11.10.2023)
• Ertan Haber (2023). Onbirli (11’li) ne demek?. Erişim adresi: https://ertanhaber.com/onbirli-11li-nedemek/ (11.10.2023). Kubbealtı Lugatı. Erişim adresi: http://lugatim.com (16.10.2023)
• Kurtay, S. (2020). Futbolun ‘iki buçuklukları’ nasıl büyüdü?. Gazete Duvar. Erişim adresi: https://www. gazeteduvar.com.tr/spor/2020/09/15/futbolun-iki-bucukluklari-nasil-buyudu (12.10.2023)
• Mezarlık Yerlerinin İnşaası İle Cenaze Nakil ve Defin İşlemleri Hakkında Yönetmelik. Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/anasayfa/MevzuatFihristDetayIframe?MevzuatTur=7&MevzuatNo=1 3730&MevzuatTertip=5. (12.10.2023)
• Nişanyan Sözlük. Erişim adresi: https://www.nisanyansozluk.com/kelime/otuzbir%20%C3%A7ek- (11.10.2023).
• Sunat, E. (2019). Ne hakla 8 liraya bakla!. Yeni Meram. Erişim adresi: https://www.yenimeram.com.tr/ ne-hakla-8-liraya-bakla-327646.htm (10.10.2023).
• Türk Dil Kurumu. Güncel Türkçe Sözlük. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/ (17.10.2023).