Genç kadın emeği ve sermaye arasındaki pazarlık: devlet, emek piyasası ve aile bağlamında bir işsizlik analizi

Yıl 2015, Cilt: 7 Sayı: 1, 15 - 31, 01.06.2015

Canet T. Sarıtaş Eldem

https://doi.org/10.1501/Fe0001_0000000128

Cited By: 1

Öz

İşsiz genç kadınlar emek piyasasındaki açık pozisyonlar için eşit olarak mücadele edemezler. Bir tarafta işsiz genç kadın, toplumsal cinsiyet rolleri çerçevesinde erkeklerin, sermayenin ve devletin hakimiyetini sarsmayacak şekilde belirlenmiş kriterlere göre iş arar. Diğer tarafta işveren, işe alma ve işten çıkarma pratikleri ile bu kriterleri ve bu kriterlerin bir sonucu olan devletin, erkeklerin ve sermayenin çıkarlarını yeniden üretir. Bu eşitsiz pazarlık veya mücadelenin taraflarını genç kadın ve işveren olarak ele almak genç kadın işsizliğinin nedenlerini irdelemede eksik bir resim ortaya koymaktadır. Devlet yeni-sağ uygulama ve düzenlemeleri ile, emek piyasası 80 sonrası sürecin getirdiği neo-liberal işleyişi ile, aile ataerkil sistemin kendisine sunduğu çeşitli mekanizmalar ile bu pazarlık sürecinin tarafı ve belirleyicisidir. Genç kadın işsizliği makro düzeyde aile, devlet ve emek piyasası arasındaki ataerkil kapitalist eklemlenme süreçlerinin mikro düzeyde genç kadın ve işveren arasındaki pazarlığa yansımasının bir sonucudur

Anahtar Kelimeler

Neo-liberalizm, ekonomik yeniden yapılanma, toplumsal cinsiyete dayalı katmanlaşma, toplumsal cinsiyete dayalı kalabalıklaşma, kadın işsizliği

The bargain between young women’s labour and capital: An unemployment analysis through state, labour market and family

Öz

Unemployed young women cannot struggle equally for open positions in the labour market. On the one side, unemployed young woman seeks a job through the criteria determined in a way that it shall not constitute any challenge for the dominance of men, capital and state. On the other side, by his/her hiring and firing practices, employers reproduces both these criteria and state’s, men’s and capital’s interests consequent of these. Considering young woman and employer, as the sole parts of this unequal bargain or struggle will generate inadequate picture in examining the reasons of young women’s unemployment. State with its new right applications and regulations, labour market with its neoliberal operation ensuing from the process since 1980s, family by mechanisms provided by patriarchal system are a party to and identifiers of this bargaining process. Young women’s unemployment is the consequence of the reflection of the patriarchal capitalist articulation mechanisms among family, state and labour market in macro level on the bargain between young women and employer in micro level

Anahtar Kelimeler

Neoliberalism, economic restructuring, gender-based segregation, gender-based crowding, female unemployment

Kaynakça

• Beechey, Veronica. “Some notes on female wage labor in capitalist production” Capital and Class, Vol.3 (1977): 45-66.
• Beechey, Veronica. “Women and production: a critical analysis of some sociological theories of women’s work”, Feminism and Materialism: Women and Modes of Production ed. A. Kuhn, and A. Wolpe ( London:Routledge, 1978), 155-197.
• Briar, Celia. Working for Women? Gendered Work and Welfare Policies in Twentieth Century Britain (London: UCL Press, 1997).
• Bruegel, Irene. “The Reserve Army of Labor”, Waged Work: A Reader ed. Feminist Review (London: Virago, 1986), 40-53.
• Bruegel, Irene. “Women as a Reserve Army of Labour: A Note on Recent British Experience”. Feminist Review, Vol. 3 (1979):12-23.
• Çağatay, Nilüfer. and Günseli Berik. “Transition to Export-Led Growth in Turkey: Is There a Feminization of Employment?” Capital and Class, 43 (1991):153-177.
• ÇSGB. Ulusal İstihdam Stratejisi Taslağı (2014-2023) (Ankara: T.C Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 2013).
• Demirel Ahmet vd. Çalışmaya Hazır İşgücü Olarak Kentli Kadın ve Değişimi (Ankara: KSSGM, 1999).
• Du, Fenglian. and Xiao-Yuan Dong. “Why Do Women Have Longer Durations of Unemployment than Men in Post-restructuring Urban China?” Cambridge Journal of Economics, (2008): 1-20
• Ecevit, Yıldız. “Feminist Sosyal Politika Bağlamında Türkiye’de Çocuk Bakımı ve Eğitimine İki Paradigmadan Doğru Bakmak”, Geçmişten Günümüze Türkiye’de Kadın Emeği Haz. Ahmet Makal ve Gülay Toksöz (Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınevi, 2012), 220-265.
• Ecevit, Yıldız. “İş ve Aile Yaşamının Uzlaştırılması Bağlamında Türkiye’de Erken Çocukluk Bakımı ve Eğitimi”, Emek Piyasasında Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Doğru: İş ve Aile Yaşamını Uzlaştırma Politikaları Der. İpek İlkkaracan (İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Bilim Mühendislik ve Teknolojide Kadın Araştırmaları ve Uygulama Merkezi ve Kadının İnsan Hakları yeni Çözümler Derneği Ortak Yayını, 2010), 88-114.
• Ecevit, Yıldız. “İşgücüne Katılım ve İstihdam”, Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği: Sorunlar, Öncelikler ve Çözüm Önerileri, Kadın-Erkek Eşitliğine Doğru Yürüyüş: Eğitim, Çalışma Yaşamı ve Siyaset Raporunun Güncellemesi (07/468 TÜSİAD, 2008), 113-207.
• Ecevit, Yıldız. “Çalışma Yaşamında Kadın Emeğinin Kullanımı ve Kadın-Erkek Eşitliği”, Kadın Erkek Eşitliğine Doğru Yürüyüş: Eğitim, Çalışma Yaşamı ve Siyaset (12/290 TÜSİAD, 2000), 117–196.
• Ecevit, Yıldız. “Küreselleşme Yapısal Uyum ve Kadın Emeğinin Kullanımında Değişmeler”, Küresel Pazar Açısından Kadın Emeği ve İstihdamındaki Değişmeler: Türkiye Örneği Der. Ferhunde Özbay (İstanbul: İnsan Kaynakları Geliştirme Vakfı, 1998), 31-78.
• Elson, Diane. and Ruth Pearson. “Third World Manufacturing”, Waged Work: A Reader ed. Feminist Review (London: Virago: 1986), 67-92.
• Erdayı, Utku. “Genç İşsizliği Sorunu: Boyutları ve Çözüm Önerileri”, En Önemli Mesele İşsizlik (Ankara: Tes-İş Yayınları, 2009), 52-59.
• Eyüboğlu, Ayşe, Şemsa Özar ve Hülya Tufan Tanrıöver. Kentlerde Kadınları İş Yaşamına Katılım Sorunlarının Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Boyutları (Ankara: KSSGM, 2000)
• Ferguson, Ann. and Nancy Folbre. “The Unhappy Marriage of Patriarchy and Capitalism”, The Unhappy Marriage of Marxism and Feminism: A Debate of Class and Patriarchy ed. L. Sargent (London: Pluto Press, 1981), 313-338.
• Gürsel, Seyfettin, “Yüksek İşgücü Maliyetleri İşsizliği Arttırıcı Etki Yaparken Kayıtdışılığı da Destekliyor”, 2005, www.tisk.org.tr, Erişim Tarihi 30.09.2009
• Harding, Sandra. “What is the Real Material Base of Patriarchy and Capitalism?”, The Unhappy Marriage of Marxism and Feminism: A Debate of Class and Patriarchy ed. L. Sargent (London: Pluto Press, 1981), 13-16.
• Hartmann, Heidi. “Marksizmle Feminizmin Mutsuz Evliliği”, Kadının Görünmeyen Emeği der. Gülnur Acar- Savran ve Nesrin Tura (İstanbul: Kardelen, 1992), 128-169.
• Hoşgör, Şeref ve Aysıt Tansel. 2050’ye Doğru Nüfusbilim ve Yönetim: Eğitim, İşgücü, Sağlık ve Sosyal Güvenlik Sistemine Yansımalar (Yayın No: TÜSİAD-7/2010/11/505. TÜSİAD: İstanbul, 2010).
• ILO. Global Employment Trends: Recovering from a Second Job Dip (Geneva: ILO, 2013a).
• ILO. Global Employment Trends for Youth: A Generation at Risk (Geneva: ILO, 2013b).
• ILO. Global Employment Trends for Women (Geneva: ILO, 2012).
• İlkkaracan, İpek. “Kentli Kadınlar ve Çalışma Yaşamı”, 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler Der. A. Berktay Hacımirzaoğlu (İstanbul: Tarih Vakfı Bilânço Dizisi, 1998), 173-192.
• İŞKUR. İŞKUR İstatistik Yıllığı 2011 (Ankara: İŞKUR, 2011).
• İzdeş, Özge. “Türkiye’nin Krizleri Önce Kadınları Vuruyor’ Mit mi Gerçek mi? Emek Piyasasından Yanıtlar”, Kapitalizm Ataerkillik ve Kadın Emeği Türkiye Örneği Der. Melda Yaman-Öztürk ve Saniye Dedeoğlu (İstanbul: SAV Yayınları, 2010), 133-182.
• Kalkınma Bakanlığı. Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018) (Ankara: Kalkınma Bakanlığı, 2013).
• KEİG. “Genelgenin Ardından İstihdamda Kadının Durumu Araştırması: 12 İlde “Kadın İstihdamını Arttırma ve Fırsat Eşitliğini Sağlama” Politika Sonuçlarının Değerlendirilmesi”, 2012, http//www.keig.org/content/haberler/ bas%C4%B1n%20metni.pdf. Erişim Tarihi 20.12.2013.
• Kümbetoğlu, Belkıs, İnci User ve Aylin Akpınar. “Gıda, Tekstil ve Hizmet Sektörlerinde Kayıtdışı Çalışan Kadın İşçiler”, Geçmişten Günümüze Türkiye’de Kadın Emeği Haz. Ahmet Makal ve Gülay Toksöz (Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınevi, 2012), 305-358.
• Kümbetoğlu, Belkıs ve Nilgün Çağa. “Çalışan Kadınlar ve Küreselleşme”, Görüş Dergisi, 44(2000): 56-65.
• Lewis, Jane. “Gender and the Development of Welfare Regimes”, Journal of European Social Policy, 3 (1992):159-173.
• Miles, Rebecca. “Employment and Unemployment in Jordan: The Importance of the Gender System”, World Development, 30/3 (2002): 413–427.
• Pateman, Cole. “The Patriarchal Welfare State”, Defining Women: Social Institutions and Gender Divisions Ed. L. McDowell and R. Pringle (Oxford: Polity Press, 1992), 223–245.
• Ramazanoğlu, Caroline. Feminism and the Contradictions of Oppression (London: Routledge,1989)
• Stanko, Elizabeth. “Keeping Women in and Out of Line: Sexual Harassment and Occupational Segregation”, Gender Segregation at Work ed. Slyvia Walby (Open University Press, 1988), 91-99.
• Tansel, Aysıt. 2050’ye Doğru Nüfusbilim ve Yönetim: İşgücü Piyasasına Bakış (Yayın No: TÜSİAD-T/2012- 11/536. İstanbul: TÜSİAD, 2012).
• TİSK. XXIV. Genel Kurul Çalışma Raporu (Ankara: Tisk Yayınları: 2010).
• Toksöz, Gülay. “Neoliberal Piyasa, Özel ve Kamusal Patriarka Çıkmazında Kadın Emeği”, Türkiye’de Refah Devleti ve Kadın Der. Saniye Dedeoğlu ve Adem Y. Elveren (İstanbul: İletişim Yayınları, 2012a), 103- 126.
• Toksöz, Gülay. “Kalkınmada Farklı Yörüngeler; Kadın İstihdamında Farklı Örüntüler Işığında Türkiye’de Kadın İstihdamı”, Geçmişten Günümüze Türkiye’de Kadın Emeği Haz. Ahmet Makal ve Gülay Toksöz (Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınevi, 2012b), 168-200.
• Toksöz, Gülay. Türkiye’de Kadın İstihdamının Durumu (Ankara: ILO, 2007).
• Topal, Aylin. “Küreselleşme Sürecinde Türkiye’yi Anlamaya Yarayan bir Anahtar: Yeni Sağ” Praksis, 7(2002): 63-84.
• TÜSİAD. Türkiye’de İşgücü Piyasasının Kurumsal Yapısı ve İşsizlik (İstanbul: TÜSİAD, 2004).
• Walby, Slyvia. Theorizing Patriarchy (Oxford: Basil Blackwell, 1990).
• Yaman-Öztürk, Melda. “Ücretli İş ve Ücretsiz Bakım Hizmeti Ekseninde Kadın Emeği: 1980’lerden 2000’lere”, Kapitalizm Ataerkillik ve Kadın Emeği Türkiye Örneği Der. Melda Yaman-Öztürk ve Saniye Dedeoğlu (İstanbul: SAV Yayınları, 2010), 25-78.
• Young, Iris. “Beyond the Unhappy Marriage: A Critique of the Dual System Theory”, The Unhappy Marriage of Marxism and Feminism: A Debate of Class and Patriarchy ed. L. Sargent (London: Pluto Press, 1981), 4-7.