Erkeklerle Şiddeti Konuşmak: Toplumsal Cinsiyet Temelli Şiddeti Anlama ve Önlemede Erkek Katılımını Psikososyal Yaklaşımın Sunduğu İmkânlar Üzerinden Düşünmek

Yıl 2020, Cilt: 12 Sayı: 2, 187 - 200, 20.12.2020

Erman Örsan Yetiş

https://doi.org/10.46655/federgi.843002

Öz

Kadına ve kız çocuklarına yönelik şiddeti önlemek için erkeklerin rol ve sorumluluklarını ön plana
çıkaran, bu şiddetin son bulmasında çözümün bir parçasının erkekler olduğunu düşünen görüşler
giderek önem kazanmıştır. Erkeklerin şiddetin önlenmesine katılımının yollarını sorgularken, her
şeyden önce şiddeti nasıl algıladıkları sorusunun cevabının eksik kaldığını görürüz. Kriminoloji
alanında benimsenen psikososyal yaklaşım, derinlikli ve kapsamlı bir analiz sunduğu nispette, bu
soruya tatmin edici cevaplar geliştirilmesine imkân sağlayabilir. Hem toplumsal cinsiyet
çalışmalarında hem de kriminoloji alanında erkeklik ve şiddet birbirleriyle ilişkilendirilip
tartışılmıştır. Bu tartışma doğrultusunda gelişen çeşitli yaklaşımlardan faydalanarak, erkek şiddetinin
anlaşılması ve önlenmesi açısından psikososyal yaklaşımın sunduğu imkânlar değerlendirilecektir.
Son olarak, genç erkeklerin şiddetle ilişkilendirebilecekleri sosyal adalet meselesini bu yaklaşım
doğrultusunda değerlendirerek toplumsal cinsiyet temelli şiddetin kazanabileceği farklı boyutlardaki
anlamlarla birlikte toplumsal cinsiyet eşitliği lehine radikal bir toplumsal/kültürel değişimin imkânı
sorgulanacaktır.

Anahtar Kelimeler

erkeklik ve şiddet, psikososyal yaklaşım, toplumsal cinsiyet temelli şiddetin önlenmesi, toplumsal cinsiyet eşitliği, sosyal adalet

Kaynakça

• Avrupa Komisyonu. “Evaluation of the strengths and weaknesses of the Strategic Engagement for Gender Equality 2016–2019”,(2020a),
• https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/aid_development_cooperation_fundamental_rights/strategic_engagement _2016-2019_evaluation.pdf, Son Erişim Tarihi: 1 Eylül 2020.
• Avrupa Komisyonu. “A Union of Equality: Gender Equality Strategy 2020-2025”, (2020b), https://eurlex. europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A52020DC0152, Son Erişim Tarihi: 1 Eylül 2020.
• Bal, H. Suç Sosyolojisi. (Bursa: Sentez, 2016).
• Becker, H. Outsiders: Studies in the Sociology of Deviance. (Glencoe, Illinois: Free Press, 1963).
• BM Kadın. “Engaging boys and young men in gender equality”, (2017), http://www.unwomen.org/en/what-wedo/ youth/engaging-boys-and-young-men-in-gender-equality, Son Erişim Tarihi: 7 Ekim 2020.
• Bourdieu, Pierre. Eril Tahakküm. (İstanbul: Bağlam, 2014).
• Brown, Wendy. Manhood and Politics: A Feminist Reading in Political Theory. (Totowa, NJ: Rowman & Littlefield, 1988)
• Childs, S. ve M. Hughes. “Which men? How an intersectional perspective on men and masculinities helps explain women’s political underrepresentation”. Politics & Gender 14, no. 2, (2018): 282-287.
• Clarke, S. “Theory and Practice: Psychoanalytic Sociology as Psycho-Social Studies”. Sociology 40, no. 6, (2006): 1153-1169.
• Collier, R. Masculinities, Crime and Criminology. (London: Sage, 1998).
• Connell, Raewyn. Masculinities. (Cambridge: Polity, 2005).
• Çelik, Gizem. Öldüren Erkeklikler: Eşine Şiddet Uygulamış Cezaevindeki Erkekler. (İstanbul: Nota Bene, 2017).
• Edström, J., S. Kumar Singh ve T. Shahrokh. “Intersectionality: A key for men to break out of the patriarchal prison?”. IDS Bulletin 47, no. 5, (2016): 57-74.
• Erjem, Y. “Yan Baktın Cinayetlerinin Sosyolojik Analizi”. Kenardakiler: Teoriden Uygulamaya Suç ve Sapma Üzerine Sosyolojik Araştırmalar. Derleyen: Geçgin, E. (Ankara: Heretik, 2019).
• Ferrell, J., K. Hayward ve J. Young. Cultural Criminology: An Invitation. (London: Sage, 2008).
• Flood, Michael. Engaging Men and Boys in Violence Prevention. (New York: Palgrave MacMillan, 2019).
• Frosh, S. “Psychosocial Theory”. Encyclopedia of Critical Psychology. Derleyen: Teo, T. (New York: Springer, 2014).
• Gadd, David.. “Masculinities, violence, & defended psychosocial subjects”. Theoretical Criminology 4, no. 4, (2000): 429-49.
• Gadd, David, Tony Jefferson. Psychosocial Criminology. (London: Sage, 2007).
• Gilmore, David. "The manhood puzzle." Gender in cross-cultural perspective (1997): 207-220.
• Glick, P. ve S.T Fiske. “Ambivalent sexism”. Advances in experimental social psychology 33. Derleyen: Zanna, M. P. (Academic Press, 2001).
• Goffman, Erving. Damga: Örselenmiş Kimliğin İdare Edilişi Üzerine Notlar. (Ankara: Heretik, 2014).
• Günşen İçli, T. Kriminoloji. (Ankara: Seçkin, 2019).
• Hall, S.. “Daubing the Drudges of Fury: Men, Violence and the Piety of the Hegemonic Masculinity' Thesis". Theoretical Criminology 6, no. 1, (2002): 35-61.
• Harris, Pete. “Just give up the ball: In search of a third space in relationships between male youth workers and young men involved in violence”, Criminology and Criminal Justice, June 2020, (2020).
• Hearn, Jeff. The violences of men: How men talk about and how agencies respond to men's violence to women. (London: Sage, 1998).
• Hearn, Jeff, I. Novikova, K. Pringle, I. Šmídová, G. Bjerén,… R. Connell. Studying Men’s Violences in Europe: Towards a Research Framework. CFS Report Series 25. (Örebro: Örebro University, 2013).
• Heartfield, James. “There is no masculinity crisis”. Genders 35, (2002).
• Hollway, W. “The psycho-social subject in 'evidence-based practice'”. Journal of Social Work Practice 15, no. 1, (2001): 9–22.
• Hollway, Wendy ve Tony Jefferson. Doing qualitative research differently: A Psychosocial Approach. (London: SAGE, 2012).
• Hood-Williams, J. “Gender, Masculinities and Crime: From Structures to Psyches”. Theoretical Criminology 5, no. 1, (2001): 37–60.
• Jefferson, Tony. “From Cultural Studies to Psychosocial Criminology: An Intellectual Journey”. Cultural Criminology Unleashed. Derleyenler: Jeff Ferrell, Keith Hayward, Wayne Morrison, Mike Presdee. (London: Glasshouse, 2004): 29 – 40.
• Jewkes, R., M. Flood ve J. Lang, J. “From work with men and boys to changes of social norms and reduction of inequities in gender relations: a conceptual shift in prevention of violence against women and girls”. The Lancet 385, no. 9977, (2015a): 1580-1589.
• Jones, D. W. “Putting the Psyche into ‘Cultural Criminology’: A psychosocial understanding of looting, masculinity, shame and violence”. The Journal of Psychosocial Studies 7, no. 1, (2013): 6–30.
• Kandiyoti, Deniz. “The paradoxes of masculinity: some thoughts on segregated societies”. Dislocating Masculinity: Comparative Ethnographies. Derleyenler: Cornwall, A., Lindisfarne, N. (London: Routledge, 1994): 196-212.
• Kandiyoti, Deniz. The Gender Wars in Turkey: A Litmus Test for Democracy. Open Democracy, 30 Mart 2015.
• https://www.opendemocracy.net/5050/deniz-kandiyoti/gender-wars-in-turkeylitmus-test-of-democracy, Son erişim tarihi 05.10.2019.
• Kardam, Filiz ve İlknur Yüksel-Kaptanoğlu. “Kadına Yönelik Şiddet Konusunda Erkeklerin Görüşleri/ Deneyimleri/Algıları”. Kadın/Woman 2000 10, no.1, (2009).
• Kaufman, Michael. “Men, Feminism, and Men's Contradictory Experiences of Power”. Theorizing Masculinities. Derleyenler: Brod, H, Kaufman, M. (London: Sage, 1994): 142–63.
• Mercan, B. A. “Türkiye’de Kültürel Kriminolojinin Yöntemsel İmkanı”. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 18, no. 2, (2019): 805-823.
• Merton, R.K.. “Social Structure and Anomie”. American Sociological Review 3, no. 5, (1938): 672-682.
• Messerschmidt, James W. Masculinities and Crime: Critique and Reconceptualization of Theory. (Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield, 1993).
• Messerschmidt, James W. Hegemonic Masculinity: Formulation, Reformulation, and Amplification. (Maryland: Rowman & Littlefield, 2018).
• Messner, Michael A. “Forks in the Road of Men’s Gender Politics: Men’s Rights vs Feminist Allies”. International Journal for Crime, Justice and Social Democracy 5, no. 2. (2016): 6-20.
• Mullins, C. W. Holding Your Square: Masculinities, Streetlife and Violence. (Portland, OR: Willan Publishing, 2006).
• Murray, Rainbow. “Too much Presence? Men’s Interests and Male Intersectionality”. The 4th European Conference on Politics and Gender, 11-13 June 2015, Uppsala, Sweden (2015).
• Newburn, T. ve Betsy Stanko. Just Boys Doing Business?. (London: Routledge, 1994).
• Özkazanç, Alev ve Erman Örsan Yetiş. Erkeklik ve Kadına Şiddet Sorunu: Eleştirel bir Literatür Değerlendirmesi. Fe Dergi 8, no. 2, (2016): 13-26.
• Pew Araştırma Merkezi. “A Century After Women Gained the Right To Vote, Majority of Americans See Work To Do on Gender Equality”, (2020), https://www.pewsocialtrends.org/2020/07/07/a-century-after-women-gained-theright- to-vote-majority-of-americans-see-work-to-do-on-gender-equality/, Son Erişim Tarihi: 1 Eylül 2020.
• Polat, Oğuz. Şiddet. (2. Basım). (Ankara: Seçkin, 2017).
• Promundo Enstitüsü. “Engaging men to prevent gender-based violence: A multi-country intervention and impact evaluation study”, (2015), https://promundoglobal.org/wp-content/uploads/2014/12/Engaging-Men-to-Prevent- Gender-Based-Violence.pdf, Son Erişim Tarihi: 7 Ekim 2020.
• Sakallı, Nuray ve Beril Türkoğlu. “Erkek Olmak ya da Olmamak: Sosyal Psikolojik Açıdan Erkeksilik/Erkeklik Çalışmaları”. Türk Psikoloji Yazıları 22, no. 44, (2019): 52-76.
• Sampson, R. J. ve W. J. Wilson.. “A theory of race, crime, and urban inequality”. Criminological theory: Past to present. Derleyenler: Cullen, F.T., Agnew, R., Wilcox, P. Cary, (NC: Oxford University Press, 2003).
• Sancar, Serpil. Erkeklik: İmkansız İktidar. (2.Basım). (İstanbul: Metis, 2009).
• Segal, Lynn. Gelecek Kadın mı? (İstanbul: AFA, 1990)
• Seymour, Kate. “Cowards and Scumbags: Tough Talk and Men’s Violence”. International Journal for Crime, Justice and Social Democracy 7, no. 4 (2018): 132-147.
• Stanko, Betsy. “Lessons about violence”. Criminal Justice Matters 66, no. 1, (2006): 32-33.
• Stark, Evan. “Do Violent Acts Equal Abuse? Resolving the Gender Parity/Asymmetry Dilemma”. Sex Roles 62, (2010): 201 – 211.
• Tolman, R.M., Casey, E.A., Carlson, J., Allen, C., Leek, C.. “Global Efforts to Engage Men and Boys in Gender-Based Violence Prevention”. Global Social Welfare 6, (2019):215–218.
• Tomsen, Stephen, David Gadd. “Beyond Honour and Achieved Hegemony: Violence and the Everyday Masculinities of Young Men”. International Journal for Crime, Justice and Social Democracy 8, no. 2, (2019): 17-30.
• Walklate, Sandra. Understanding Criminology: Current Theoretical Debates. (London: McGraw-Hill, 2007).
• Yetiş, Erman Örsan. Türkiye'de Erkeklerin Şiddet Hakkında Algı, Düşünce Ve Deneyimleri. (Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Türkiye, 2019).
• Youngs, D. ve D.V. Canter. “Narrative roles in criminal action: An integrative framework for differentiating offenders”. Legal and Criminological Psychology 17, (2012): 233-249