Toksik Erkeklik Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: 1, 83 - 109, 30.05.2024

Münevver Başman , Senanur Turgut , Kader Serezli

https://doi.org/10.46655/federgi.1276555

Öz

Toksik erkeklik; erkeklerin baskınlığını, kadınların değersizleştirilmesini, homofobiyi, şiddeti teşvik eden, tutucu erkek özellikleridir. Toplumun erkeklere yüklediği davranış kalıplarını ve erkeklerin bu davranış kalıplarına uygun hareket etmeye çabalarken kendilerine ve çevrelerine verdikleri zararların tümü şeklinde tanımlanabilir. Bu araştırmanın amacı erkeklerde toksik erkekliği değerlendirecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmektir. Araştırmanın çalışma grubu, 18 yaş ve üzeri 407 erkekten oluşmaktadır. Çalışmanın ilk aşaması olan Açımlayıcı Faktör Analizinde (AFA) 299, ikinci aşaması olan ölçüt geçerliğinde ise ilk aşamadan bağımsız 108 erkeğin verisi kullanılmıştır. Açımlayıcı faktör analiziyle ölçme aracının üç alt boyut (Baskınlık, Güç, Kırılganlık) ve 32 maddeden oluştuğu sonucuna ulaşılmış ve üç faktörlü ölçeğin toplam varyansı %48.93 açıkladığı görülmüştür. Ölçek için iç tutarlık katsayıları incelenmiş ve toplam ölçeğin Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısı .95 olarak bulunmuştur. Ölçek son haline getirildikten sonra geçerlik çalışması için Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeğinden yararlanılmıştır. Elde edilen veriler incelendiğinde geliştirilen Toksik Erkeklik Ölçeği ile Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği arasında yüksek düzeyde, pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Bulgular Toksik Erkeklik Ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğuna işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

erkeklik, ölçek geliştirme, toksik maskülinite, toplumsal cinsiyet, güvenilirlik

Development Of The Toxic Masculinity Scale: A Study Of Validity And Reliability

Öz

Toxic masculinity is socially regressive male characteristics that foster male dominance, devaluation of women, homophobia, and violence. It can be defined as the behavior patterns that society imposes on men and all of the harm that men inflict on themselves and their environment while trying to act in accordance with these behavior patterns. The aim of this research is to develop a valid and reliable measurement tool that will measure toxic masculinity. The study group of the research consists of 407 men aged 18 and over. In the first stage of the study, Exploratory Factor Analysis was performed, data from 299 men was used, and in the second stage, criterion validity, data from 108 men was used. As a result of exploratory factor analysis, it was concluded that the measurement tool consisted of three sub-dimensions (Dominance, Power, Vulnerability) and 32 items and it was seen that the three-factor scale explained 48.93 % of the total variance. The internal consistency coefficients for the scale were examined and the Cronbach Alpha internal consistency coefficient of the total scale was found to be .95. After the scale was finalized, the Gender Roles Attitude Scale was used for validity study. When the data obtained were examined, it was observed that there was a high level, positive and significant relationship between the Toxic Masculinity Scale and the Gender Roles Attitude Scale. Findings indicate that the Toxic Masculinity Scale is a valid and reliable measurement tool.

Anahtar Kelimeler

Gender, manhood, scale development, toxic masculinity, reliability

Kaynakça

• Akça, Emel Baştürk ve Ebru Tönel. “Erkek(lik) Çalışmalarına Teorik Bir Çerçeve: Feminist Çalışmalardan Hegemonik Erkekliğe”. Medyada Hegemonik Erkek(lik) ve Temsil ed. İlker Erdoğan (İstanbul: Kalkedon Yayıncılık, 2011), 11-39.
• Altınova, Hasan Hüseyin ve Veli Duyan. “Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeğinin Geçerlik Güvenirlik Çalışması,” Toplum ve Sosyal Hizmet 24, no. 2 (2013): 9-22.
• Aslan, Dilek vd. Ankara'da İki Hemşirelik Yüksekokulunun Birinci ve Dördüncü Sınıflarından Okuyan Öğrencilerinin Flört Şiddetine Maruz Kalma, Flört İlişkilerinde Şiddet Uygulama Durumlarının ve Bu Konudaki Görüşlerinin Saptanması Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma Merkezi, 2008.
• Bakioğlu, Fuad ve Ayşe Sibel Türküm. “Toplumsal Cinsiyet Rolleri Ölçeği’nin Türkçeye Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması,” Kastamonu Eğitim Dergisi 27, no. 2 (2019): 717-725.
• Barutçu, Atilla. “Türkiye'de Erkeklik İnşasının Bedensel ve Toplumsal Aşamaları,” (Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2013).
• Bora, Aksu ve İlknur Üstün. Sıcak Aile Ortamı: Demokratikleşme Sürecinde Kadın ve Erkekler (İstanbul: Tesev Yayınları, 2005).
• Bosson, Jennifer K. ve Joseph A. Vandello. “Precarious Manhood and Its Links to Action and Aggression,” Current Directions in Psychological Science 20, no. 2 (2011): 82–86.
• Büyüköztürk, Şener. Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı (Ankara: Pegem Akademi, 2019).
• Carrigan, Tim, Bob Connell ve John Lee. “Towards A New Sociology of Masculinity,” Theory and Society 14, no. 5 (1985): 551-604.
• Connell, R W. Gender and Power (Stanford: Stanford University Press, 1989).
• Connell, R. W., ve James W. Messerschmidt. “Hegemonic Masculinity: Rethinking The Concept,” Gender ve Society 19, no. 6 (2005): 829-859.
• Connell, R. W. Toplumsal Cinsiyet ve İktidar, çev. Cem Soydemir (İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2017).
• Çelik, Gizem “Erkekler de Ağlar!'': Toplumsal Cinsiyet Rolleri Bağlamında Erkeklik İnşası ve Şiddet Döngüsü,” Fe Dergi 8, no. 2 (2016): 1-12.
• Çokluk, Ömay, Güçlü Şekercioğlu ve Şener Büyüköztürk. Sosyal Bilimler için Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve LISREL Uygulamaları (Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2012).
• DeVellis, Robert F. Scale Development Theory and Applications (Thousand Oaks: SAGE Publication, 2003).
• Diaz, Josh. “How Gender Formation Can Inform Best Practices for Combating Toxic Masculinity.” (New Haven: Yale University Unpublished Education Studies Capstone, 2021).
• Erol, Maral. “İktidar, Erkeklik ve Teknoloji,” Toplum ve Bilim 101, (2004): 127-143.
• Field, Andy. Discovering Statistics Using SPSS for Windows (Thousand Oaks: SAGE Publications, 2000).
• Gedik, Esra, Hülya Çakır ve Anıl Coşkun. “Bir İnşaa Süreci Olarak Erkeklik: Yozgat Örneği,” Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi 6, no. 1 (2020): 84-95.
• Goldberg, Herb. Erkek Olmanın Tehlikeleri. çev. Selçuk Budak (Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 2010)
• Hacısoftaoğlu, İlknur ve Canan Koca. ““Delikanlı gibi Yaşayın, Delikanlı gibi Oynayın'': Eril Bir Alan Olarak Spor Medyası Üzerine Bir İnceleme” Medyada Hegemonik Erkek(lik) ve Temsil ed. İlker Erdoğan (İstanbul: Kalkedon Yayıncılık, 2011).
• Hayton, James C., David G. Allen ve Vida Scarpello. “Factor Retention Decisions in Exploratory Factor Analysis: A Tutorial on Parallel Analysis,” Organizational Research Methods 7, no. 2 (2004): 191-205.
• Horn, John L. “A Rationale and Test for The Number of Factors in Factor Analysis,” Psychometrika 30, no. 2 (1965): 179–185.
• Horzum, Şafak. “Erkek ve Erkeklik Çalışmaları: Sorunsaldan Kuramsala,” Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2, no. 4 (2018): 75-101.
• Jufanny, Desvira ve Lasmery RM Girsang. “Toxic Masculinity in The Patriarchal System (Van Dijk's Critical Discourse Analysis in The Film “Possessive”),” Journal of SEMIOTIKA 14, no. 1 (2020): 8-23.
• Kalaycı, Şeref (ed.). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (Ankara: Dinamik Akademi, 2018).
• Kline, Paul. An Easy Guide to Factor Analysis (New York: Routledge, 1994).
• Kupers, Terry A. “Toxic Masculinity as a Barrier to Mental Health Treatment in Prison,” Journal of Clinical Psychology 61, no. 6 (2005): 713-724.
• Levant, Ronald F. ve William S. Pollack. A New Psychology of Men (New York: Basic Books, 1995).
• Mahalik, James R., Shaun M. Burns ve Matthew Syzdek, M. “Masculinity and Perceived Normative Health Hehaviors as Predictors of Men's Health Behaviors,” Social Science & Medicine 64, no. 11 (2007): 2201- 2209.
• Messerschmidt, James W. Hegemonic Masculinity: Formulation, Reformulation, and Amplification (Rowman ve Littlefield, 2018).
• Messner, Michael A. Politics of Masculinities: Men in Movements (United States: Altamiea Press, 2000). Parent, Mike C., Terasa D. Gobble ve Aaron Rochlen. “Social Media Behavior, Toxic Masculinity, and Depression,” Psychology of Men ve Masculinities 20, no. 3 (2019): 277–287.
• Ridgeway, Cecilia L. Framed by Gender: How Gender Inequality Persists in The Modern World (New York: Oxford University Press, 2011).
• Rowbotham, Sheila. Kadın Bilinci Erkek Dünyası. çev. Şükrü Alpagut (İstanbul: Payel Yayınları, 1998).
• Sancar, Serpil. Erkeklik: İmkânsız iktidar, Ailede, Piyasada ve Sokakta Erkekler (İstanbul: Metis Yayınevi, 2009).
• Sarıçam, Hakan ve Aykut Sığın. “Erkeksi Davranış Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması,” FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi 16, (2020): 339-357. Scott, John. A Dictionary of Sociology (New York: Oxford University Press, 2015).
• Sculos, Bryant W. “Who’s Afraid of ‘Toxic Masculinity’,” Class, Race and Corporate Power 5, no. 3 (2017): 1- 5.
• Soysal, Şafak. “Toksik Erkeklik ve İyi Oluş Arasındaki İlişkide Reddedilme Duyarlılığı ve Duygu Düzenleme Üçlüğünün Aracı Rolü,” (Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2022).
• Sünetçi, Büşra vd. “Üniversite Öğrencilerinin Flört Şiddeti Algıları Üzerine Bir Araştırma,” Ufkun Ötesi Bilim Dergisi 16, no. 1 (2016): 56-83.
• Springer, Kristen W. ve Dawne M. Mouzon. .““Macho Men” and Preventive Health Care: Implications for Older Men in Different Social Classes. Journal of health and social behavior 52, no. 2 (2011): 212-227.
• Tabachnick, Barbara G. ve Fidell, Linda S. Using Multivariate Statistics (Boston: Allyn ve Bacon, 2001).
• Tavşancıl, Ezel. Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi (Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2010).
• Türkoğlu, Beril. “Violence as a Way of Reconstructing Manhood: The Role of Threatened Manhood and Masculine Ideology on Violence Against Women,” (Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2013).
• Türkoğlu, Beril. (2019). “Precarious Manhood in Turkey: Earned, Lost, and Threatened Status of Manhood,” (Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Yayınlanmamış Doktora Tezi, 2019).
• Uçan, Gülten ve Hakan Baydur. “Türk Erkeklerinde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenilirlik Çalışması,” International Journal of Social Science 47, (2016): 289-308.
• Whitehead, Stephen M. Toxic Masculinity: Curing the Virus: Making Men Smarter, Healthier, Safer. (Andrews UK Limited, 2021).
• Vandello, Joseph Alan ve Dov Cohen. “Culture, Gender, and Men's Intimate Partner Violence,” Social and Personality Psychology Compass 2, no.2 (2008): 652-667.
• Vandello, Joseph A. et. al. “Precarious Manhood,” Journal of Personality ve Social Psychology 95, no. 6 (2008): 1325-1339.
• Vandello, Joseph A. et. al. “When Equal isn’t Really Equal: The Masculine Dilemma of Seeking Work Flexibility,” Journal of Social Issues 69, no.2 (2013): 303-321.
• Yalçın, Meral Gezici ve Veysi Tanrıverdi. ““Kavanozu Açan” Erkeklerle “Kafasını Kullanabilen” Kadınlar: Erkek Üniversite Öğrencilerinin Erkeklik Müzakereleri,” Masculinities: A Journal of Identity and Culture 9, no. 10 (2018): 129-167.
• Yousaf, Omar, Aneka Popat ve Myra S. Hunter. “An Investigation of Masculinity Attitudes, Gender, and Attitudes Toward Psychological Help-Seeking,” Psychology of Men & Masculinity 16, no. 2 (2015): 234-237.
• Zeyneloğlu, Simge ve Füsun Terzioğlu. “Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özellikleri,” Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 40, no. 2 (2011): 409-420.