Gender Equality and Women Employment: Women Engineers in Cartoons

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: 1, 176 - 214, 30.05.2024

Nergizhan Anaç Volkan Arslan

https://doi.org/10.46655/federgi.1289065

Öz

The impact of a multi-gender workforce is significant for the economic development of countries. Therefore, regarding the constant development of technology, it is essential to question the concepts of professions in which women are employed considering the roles given to women by old ideas coming from patriarchy, and to reconstruct and regulate them in the eyes of society. Today, some professions are still identified as male professions due to generalized gender roles which were constructed as an extension of the past. In particular, the engineering profession and the concept of engineering were related to masculine characteristics and engineering jobs are often associated with males. Reducing and eliminating occupational gender-based discrimination or accepting gender equality in professions can be achieved by educating individuals at an early age and raising their awareness. Various educational tools with visual or auditory functions (school education, social media, advertisements, television programs, etc.) can be used to raise this awareness. Cartoons are one of these types of visual tools used in the learning and teaching process of individuals in society. They usually have several features such as creating, managing, and raising a social perception of any theme and witnessing social change. Moreover, cartoons are powerful communication tools regarding their entertainment and sometimes provocative characteristics. Therefore, cartoons can be useful to create an environment to develop a gender equality environment that can have an impact on breaking the profession-gender perception in society and where the representation of the engineering profession other than male gender is normalized. This study aims to evaluate the concept of gender in engineering through cartoons. For this purpose, cartoons that reveal the perception of gender differences in engineering were analysed using the General Theory of Verbal Humor. The study was developed on the idea that cartoons may affect the reshaping of occupational definitions in terms of gender equality. Selected cartoons were gathered from online sources and the power of them as a communication tool was evaluated. As a result of the study, it is understood that the profession-gender perception in the cartoons containing the concept of engineer is in favor of men and it is seen that there is no professional gender equality.

Anahtar Kelimeler

Cartoon, Women Engineer, Women Workforce, Gender Equality, General Theory Of Verbal Humor

Cinsiyet Eşitliği ve Kadın İstihdamı: Karikatürlerde Kadın Mühendisler

Öz

Bir ülkenin ekonomik kalkınması için kadın ve erkek iş gücünün etkili bir şekilde kullanılması önemlidir. Bu nedenle, teknolojinin sürekli gelişmekte olduğu günümüz şartlarında, ataerkillikten gelen eskiden kalma düşüncelerle kadına verilmiş olan roller içerisinde çalışma hayatında yer aldıkları meslek kavramlarının sorgulanması ve toplum gözünde yeniden inşa edilerek düzenlenmesi elzemdir. Geçmişin bir uzantısı olarak kurgulanan ve günümüze gelen kabul edilmiş toplumsal cinsiyet rolleri yüzünden halen bazı meslekler erkek mesleği olarak görülmektedir. Özellikle mühendislik mesleğinin ve mühendis kavramının eril özelliklere sahip olduğu önyargısı bulunmaktadır. Bu nedenle, çoğu zaman mühendislik işleri erkek cinsiyeti dışında başka bir cinsiyet ile bağdaştırılamamaktadır. Toplumda erkekler dışındaki cinsiyetleri hedef alan mesleki cinsiyete dayalı ayrımcılığın azaltılması ve ortadan kaldırılması veya meslekte cinsiyet eşitliğinin kabulü erken yaşta bireylerin eğitilerek farkındalığının arttırılmasıyla sağlanabilir. Bu farkındalığın kazandırılmasında görsel veya işitsel (okul eğitim, sosyal medya, reklamlar, televizyon programları vb.) işlevi olan çeşitli eğitim araçları kullanılabilir. Karikatürler, sahip oldukları mizah öğeleri sayesinde toplumdaki bireylerin öğrenme ve öğretme sürecinde kullanılan bu tip görsel araçlardan biridir. Eğitim ve öğretimde kavramları öğretmek veya pekiştirmek amacıyla yararlanılan karikatürlerin, genel anlamda toplumsal algı oluşturmak, algıyı yönetmek ve toplumsal değişime tanıklık etmek gibi özellikleri de bulunmaktadır. Kimi zaman eğlendirici olmakla birlikte bazı durumlarda düşündürücü unsurları içerisinde barındıran karikatürler güçlü iletişim araçlarıdır. Karikatürlerin; ötekileşmenin karşısında bir duruşla toplumsal cinsiyet eşitliğinin desteklendiği kullanımı ile toplumdaki meslek-cinsiyet algısını kıracak etkinin sağlanacağı ve mühendislik mesleğinin erkek cinsiyeti dışında temsilinin normalleştiği bir ortam oluşturulabilir. Bu çalışmanın amacı, karikatürlerde yer alan mühendis olgusunun toplumsal cinsiyet kavramı üzerinden sorgulanmasını sağlamaktır. Bu amaçla, web ortamında arama motorlarıyla ulaşılabilen mühendis ve cinsiyet kavramını anlatan karikatürler üzerinden Genel Sözlü Mizah Teorisi kullanılarak analiz gerçekleştirilmiştir. Çalışma, karikatürlerin içerik ve anlatım özelliklerinin meslek tanımlarının cinsiyet eşitliği açısından yeniden şekillendirilmesine tesir edebileceği ve kitle iletişim araçları arasında yer bulan pozitif veya negatif karikatür dilinin bu duruma katkı sunabilecek gücü olabileceği düşüncesi üzerine geliştirilmiştir. Çalışma sonucunda, mühendis kavramının yer aldığı karikatürlerde meslek-cinsiyet algısının erkek lehine olduğu anlaşılmakta ve mesleki cinsiyet eşitliğinin olmadığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Karikatür, Kadın Mühendis, Kadın İş Gücü, Cinsiyet Eşitliği, Genel Sözlü Mizah Teorisi

Kaynakça

• Kaynakça Ajans, A. Sağlık Bakanlığından RTÜK'e 'Zalim İstanbul' başvurusu. Retrieved 10.04.2019 from https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/saglik-bakanligindan-rtuke-zalim-istanbul-basvurusu/1448257
• Akkaya, Ö. 1970’lerin İkinci Yarisinda Türkiye’de Sosyalizm Ve Kadin: Kadinlarin Sesi Dergisi Karikatürleri. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Medya ve İletişim Araştırmaları Hakemli E-Dergisi(3), (1970), 65-112.
• Altınoluk, D. Kadın olmak mı, akademisyen olmak mı?: İşte bütün mesele bu. Fe Dergi, 10(1), (2018), 57-66.
• Altuniğne, S. (2014) https://twitter.com/karikARTur/status/630107974204325888 Erişim Tarihi: 20.01.2024
• Altuniğne, S. Mühendis olma. Retrieved 15 Ocak 2016 from (2016) https://karikatur2016.wordpress.com/2016/09/09/muhendis-olma-komik-karikatur-mizah-httpst-coeq6yv3e9ao/.
• Altuniğne, S. Sonuçta Mühendislik Fakültesi, (2018). https://www.gzt.com/gztmzt/sonucta-muhendislik-fakultesi-3055564 Erişim Tarihi: 20.01.2024
• Anonim (2024). https://muhendiskizinkaleminden.blogspot.com/2017/09/kariyer-icin-dogru-secim.html Erişim Tarihi: 19.01.2024.
• Asan, H. T. Ders kitaplarında cinsiyetçilik ve öğretmenlerin cinsiyetçilik algılarının saptanması. Fe Dergi, 2(2), (2010), 65-74.
• Attardo, S. and Raskin, V. Script Theory Revisited: Joke Similarity and Joke Representation Model. Humor: International Journal of Humor Research (4), (1991), 293-347.
• Attardo, S. Humorous texts: A semantic and pragmatic analysis Vol. 6, (2001). Walter de Gruyter.
• Aydın, O. İnşaat Gülmeceleri. Retrieved 15 Haziran 2001 from https://bpakman.wordpress.com/insaat/insaat-karikaturleri/
• Aytekin Özkan, P. (2009). Yabancı dil olarak Türkçe derslerinde kültürlerarası iletişim yetisi kazandırma amaçlı karikatür kullanımı, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ayyıldız, N. (2010). Coğrafya öğretiminde karikatür materyali kullanımının öğrenci başarısına etkisi, Marmara Universitesi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Bal, M. D. Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğine Genel Bakiş. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 1(1), (2014), 15-28.
• Bardakçı, Ş., & Oğlak, S. Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi ve Türkiye. Toplumsal Politika Dergisi, 3(1), (2022), 71-90.
• Bayram, B., Yüney, Z., & Duygu, K. Kadın Mühendislerin Perspektifinden Erkek Egemen Alanda Kadın Olarak Çalışmanın Zorlukları. Bilim Armonisi, 4(1), (2021), 44-54.
• Beilock, S. L., Gunderson, E. A., Ramirez, G., & Levine, S. C., Female teachers’ math anxiety affects girls’ math achievement. Proceedings of the National Academy of Sciences, 107(5), (2010), 1860-1863.
• Beşpınar, F. U., & Pehlivanlı-Kadayifci, E. Bilim, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik Alanlarında Toplumsal Cinsiyet Eşitliği: Haritalama ve İzleme Çalışması, (2021).
• Bust, P. D., Gibb, A. G. F., & Pink, S., Managing construction health and safety: Migrant workers and communicating safety messages. Safety Science, 46(4), (2008), 585-602. https://doi.org/10.1016/j.ssci.2007.06.026
• Capobianco, B. M., Diefes‐dux, H. A., Mena, I., & Weller, J. What is an engineer? Implications of elementary school student conceptions for engineering education. Journal of Engineering Education, 100(2), (2011), 304-328.
• Chhin, C. S., Bleeker, M. M., & Jacobs, J. E. Gender-typed occupational choices: The long-term impact of parents' beliefs and expectations, (2008).
• Cumur, Ş., & Topçu, K. Gender Inequality: Woman and Urban Space. Artium, (2022). https://doi.org/10.51664/artium.1119805
• Çimrin, A. H., Bahadir, H., & İbrahim, K. Türkiye’de Çalışan Olarak Vasıfsızlık; Meslek Hastalığı Bağlamında İş, İşyeri ve Toplumsal Yaşama Ait Kavrayışlar. Çalışma ve Toplum, 1(76), (2023), 183-210.
• Dant, T. Critical social theory: culture, society and critique, Sage Publications, (2003), London.
• De Saussure, F. (2011). Course in general linguistics. Columbia University Press.
• Demirhan, S. Kabin Memurluğunun ‘Havada Kalan’ Tarihi ve Mesleğin Cinsiyetli İnşası-The History of Cabin Attendants Hanging Up in the Air and Gendered Construction of the Profession. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 2(1), (2019), 19-47.
• Dumanlı Kadızade, E. Kemalettin Tuğcu'nun Çocuk Romanlarında Toplumsal Cinsiyet Rolleri Üzerine Bir İnceleme. International Journal of Languages’ Education and Teaching Volume 3/1 April, (2015), 101-113.
• Eğitim, T. Bizim Okul Adlı Diziyi RTÜK'e Şikayet Ettik Kaynak: Bizim Okul Adlı Diziyi RTÜK'e Şikayet Ettik Retrieved 05.02.2013 from https://www.turkiyeegitim.com/bizim-okul-adli-diziyi-rtuke-sikayet-ettik-44140h.htm
• Ekşioğlu, E. A. (2021). İletişim Tarihinde Karikatürün Yeri. Retrieved 07.01.2021 from https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-81070/elif-atamaz-asicioglu---iletisim-tarihinde-karikaturun-.html%201.12.2022
• El-Arousy, N. A. Towards a functional approach to the translation of Egyptian cartoons. Humor–International Journal of Humor Research, 20(3), (2007). https://doi.org/10.1515/humor.2007.015
• Evrensel. Baro başkanları Arka Sokaklar dizisini RTÜK'e şikayet etti. Retrieved 31 Mart 2021 from https://www.evrensel.net/haber/429501/baro-baskanlari-arka-sokaklar-dizisini-rtuke-sikayet-etti.
• Franzway, Suzanne; Sharp Rhonda; Mills Julie ve Gill Judith. “Engineering ignorance: The problem of gender equity in engineering,” Frontiers: A Journal of Women Studies 30, no. 1 (2009), 89-106.
• Gazete, B. Mühendislik Fakültesi ve "T" Cetveli. Retrieved 11.01.2020 from https://beyazgazete.com/fotogaleri/doga-11/en-komik-karikaturler-tum-fotograflar-13170/buyuk-fotograf-26/?pcount=85
• Gazete, B. Veterinerler ‘acil Servis’ Dizisini Rtük’e Şikayet Etti. Retrieved 7.02.2015 from https://beyazgazete.com/haber/2015/2/7/veterinerler-acil-servis-dizisini-rtuk-e-sikayet-etti-2537337.html
• Germeroth, K. S. D. Should We Laugh or Should We Cry? John Callahan's Humor as a Tool to Change Societal Attitudes Toward Disability. Howard Journal of Communications, 9(3), (1998), 229-244. https://doi.org/10.1080/106461798247005
• Ghiasi, Gita; Larivière, Vincent ve Sugimoto, Cassidy. “On the compliance of women engineers with a gendered scientific system,” PLoS One, 10, (2015), no. 12:e0145931.
• Gülhan, F., & Şahin, F. A Comparative Investigation of Middle School 5 th and 7 th Grade Students' of Perceptions on Engineers and Scientists. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science & Mathematics Education, no. 12(1), (2018).
• Gümüşoğlu, F. Ders kitaplarındaki cinsiyetçiliğin seksen yıllık serüveni. Çevrimiçi), (2008). http://www. huksam. hacettepe. edu. tr/Turkce/Sayfa Dosya/ders_kitaplarindaki_cinsiyetcilik. pdf, 20, 1-12.
• Güneş, Ö. Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet Ayrımı (1990-2006). Journal of Society & Social Work, no. 19(2), (2008).
• Hare, B., Cameron, I., Real, K. J., & Maloney, W. F. Exploratory Case Study of Pictorial Aids for Communicating Health and Safety for Migrant Construction Workers. Journal of Construction Engineering and Management, no. 139(7) (2013), 818-825. https://doi.org/10.1061/(asce)co.1943-7862.0000658
• Hite, Rebecca; Greenhalgh-Spencer, Heather ve Insenga, Michela. “How She Persisted: Working Women Engineers' Experiences in and Perceptions of Engineering,” International Journal of Gender, Science and Technology 13, no. 2 (2021), 134-162.
• Jackson, J. L. Building publics, shaping public opinion: interanimating registers in Malagasy kabary oratory and political cartooning. Journal of Linguistic Anthropology, 18(2), (2008), 214-235.
• Kahraman, A. B., Tunçdemir, N. O., & Özcan, A. Toplumsal cinsiyet bağlaminda hemşirelik bölümünde öğrenim gören erkek öğrencilerin mesleğe yönelik algıları. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 18(2) (2015), 108-144.
• Kara, N. Bir erkek mesleği olan mühendislikte mühendis kadınların yaşam ve direniş stratejileri, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (2013).
• Kestane, Deniz (2017) https://www.facebook.com/ceyrekmuhendis/photos/a.10156721325902974/101 59513446827974/?type=3 Erişim Tarihi: 20.01.2024
• Kiwana, L., Kumar, A., & Randerson, N. (2011). An investigation into why the UK has the lowest proportion of female engineers in the EU. Engineering UK. adresinden alınmıştır. Erişim: 13 Mart 2023, http://www.engineeringuk.com
• Kozallık, R. H. Ç., & Kargı, B. Türkçe ve Almanca ilköğretim ana dil ders kitaplarında toplumsal cinsiyete bir bakış. OPUS International Journal of Society Researches, 13(19) (2019), 50-74.
• Köseoğlu, M. Sosyal bilgiler dersinde karikatür kullanımının eleştirel düşünmeye etkisi Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, (2009).
• Kuzgun, Y., & Sevim, S. A. Kadınların çalışmasına karşı tutum ve dini yönelim arasındaki ilişki. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(1) (2004), 14-27.
• Larose, S., Ratelle, C. F., Guay, F., Senécal, C., Harvey, M., & Drouin, E. (2008). A sociomotivational analysis of gender effects on persistence in science and technology: A 5-year longitudinal study.
• Lent, R. W., Brown, S. D., & Hackett, G. Contextual supports and barriers to career choice: A social cognitive analysis. Journal of counseling psychology, 47(1) (2000), 36.
• Morris, R. Cultural analysis through semiotics: Len Norris' cartoons on official bilingualism. Canadian Review of Sociology/Revue canadienne de sociologie, 28(2) (1991), 225-254.
• Morrison, S. S. The feminization of the German Democratic Republic in political cartoons 1989-90. Journal of Popular Culture, 25(4) (1992), 35.
• Mutlu, T., & Korkut-Owen, F. Sosyal Bilişsel Kariyer Kuramı Açısından Bilim, Teknoloji, Mühendislik Ve Matematik Alanlarındaki Kadınlar. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(60) (2017), 87-103.
• News, B. Charlie Hebdo: Tartışma yaratan Muhammed Peygamber karikatürleri yeniden yayımlandı (2022). https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-53986483
• Nuhrat, Y. Türkiye futbolunda kadın:“İş” i olmayan ve olmaması gereken yerde. Fe Dergi, 12(2) (2020), 45-58. Okay, N. BMT Kadın Araştırmaları Merkezi. CEBIT Bilişim Eurasua, 24 (2013), 26.
• Orhan, A. (2001) http://www.harunozer.net/2012/02/bunlar-bilelim-muhendis-kimdir.html Erişim Tarihi: 19.012024).
• Öger, V. (2012) https://www.gazetevatan.com/arsiv/galeri-yilin-karikaturleri-1522158/24 Erişim Tarihi: 19.01.2024.
• Özdiş, H. Osmanlı mizah basınında batılılaşma ve siyaset, 1870-1877: Diyojen ve Çaylak üzerinde bir araştırma (Vol. 7, 2010). Libra Kitap.
• Özer, M. M. Ataerkil kapitalist çalışma yaşamından kadın tanıklıkları. Çalışma ve Toplum, 3(54) (2017), 1397-1424.
• Özkaplan, Nurcan ve Serdaroğlu, Ufuk. “Yönetici Kadınlar: Türk Savunma Sanayi Örneğinde Bir Analiz,” Ekonomik Yaklaşım 15, 52-53 (2004), 77-93.
• Özkazanç, A., Sayilan, F., & Akşit, E. E. Toplumsal cinsiyet ve mesleki eğitim: mesleki teknik lise kız öğrencileri üzerine bir araştırma. Fe Dergi, 10(2) (2018), 149-164.
• Öztan, Ece ve Doğan, Setenay Nil. “Mühendislik, Teknoloji Ve İş Yerinde Cinsiyete Dayalı Ayrışma,” Sosyoloji Araştırmaları Dergisi 20, 1 (2017), 104-142.
• Özmutlu, A. Grafik tasarım atölye derslerinde afiş konusunun uygulama ve çözümleme süreçlerinde göstergebilimsel çözümleme yönteminin kullanımı, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitiüsü Güzel Sanatlar Eğitim Dalı (2009) Samsun.
• Pehlivanlı Kadayifci, Ezgi. “Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Temelli Mühendislik Kültürünün Tezahürleri: Kadın Ve Erkek Mühendislerin Farklılaşan Deneyimleri,” Akademik Hassasiyetler 2, 4 (2015), 229-245.
• Raskin, V. (1979). Semantic mechanisms of humor. Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society, Sabah. Fox'un dizisi Mucize Doktor hemşireleri kızdırdı! ÖHDER: 'Mucize Doktor'u RTÜK’e şikayet edin! Retrieved 5.11.2019 from https://www.sabah.com.tr/magazin/2019/11/05/foxun-dizisi-mucize-doktor-hemsireleri-kizdirdi-ohder-mucize-doktoru-rtuke-sikayet-edin
• Sağlık Dünyası, S. Mümessillik Mesleğine Saldırı Kabul Edilemez. Retrieved 19.02.2020 from https://www.saglikdunyasidergisi.com/haber/mumessillik-meslegine-saldiri-kabul-edilemez-5116.html
• Sani, I., Hayati Abdullah, M., Abdullah, F. S., & Ali, A. M. Political Cartoons as a Vehicle of Setting Social Agenda: The Newspaper Example. Asian Social Science, 8(6) (2012). https://doi.org/10.5539/ass.v8n6p156
• Sarıtaş, E., & Şahin, Ü. Hayat Bilgisi Ders Kitaplarinda Toplumsal Cinsiyet Rolleri Üzerine Bir İnceleme. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48 (2018), 463-477.
• Saucerman, J., & Vasquez, K. Psychological barriers to STEM participation for women over the course of development. Adultspan Journal, 13(1) (2014), 46-64.
• Servan, U., & Çakmak, M. Türkiye’de Kavram Karikatürleri İle İlgili Yapilan Lisansüstü Çalişmalarin İncelenmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(20) (2021), 208-223.
• Shapiro, C. A., & Sax, L. J. Major selection and persistence for women in STEM. New Directions for Institutional Research, 152 (2011), 5-18.
• Shapiro, J. R., & Williams, A. M. The role of stereotype threats in undermining girls’ and women’s performance and interest in STEM fields. Sex roles, 66 (2012), 175-183.
• Şenyapılı, Ö. Neyi, neden, nasıl anlatıyor karikatür kim, niye çiziyor!? ODTÜ Geliştirme Vakfı, (2003).
• Taş, G. (2018). Şeytan Ayrıntıda Gizli Olabilir Mi, Erdil Bey. In.
• Temmuz, G. Hemşireliğin geleceği mesleğin cinsiyetsizleşmesini vadediyor mu? Erkek ve kadın hemşirelik öğrencilerinin meslek ve toplumsal cinsiyeti ilişkilendirme eğilimlerinin sosyolojik analizi. Fe Dergi, 8(1) (2016), 143-167.
• TMMOB. (31 Aralık 2020). TMMOB'ye Bağlı Odaların Üye Sayısı 590 Bin Oldu. https://www.tmmob.org.tr/icerik/tmmobye-bagli-odalarin-uye-sayisi-590-bin-oldu
• Topkaya, E. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri Güncelleştirilmiş 5. Baskı. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 2(2) (2013), 113-118.
• Topuz, H. İletişimde karikatür ve toplum. Anadolu Üniversitesi, (1986).
• Topuz, H. Başlangıcından Bugüne Dünya Karikatürü, İnkılap Kitapevi. (1997) In: İstanbul.
• Tsakona, V.. Language and image interaction in cartoons: Towards a multimodal theory of humor. Journal of Pragmatics, 41(6) (2009), 1171-1188. https://doi.org/10.1016/j.pragma.2008.12.003
• Türk, C. Karikatürist Nuri Kurtcebe, Yalova'da tutukandı. Retrieved 11.10.2022 from https://www.cnnturk.com/turkiye/karikaturist-nuri-kurtcebe-yalovada-tutukandi
• Ulubeyli, S., Arslan, V., & Kivrak, S. A semiotic analysis of cartoons about occupational health and safety issues in the construction workplace. Construction Management and Economics, 33(5-6) (2015), 467-483. https://doi.org/10.1080/01446193.2015.1024270
• Unlu, Z. K., & Dokme, I.. The Effect of Combining Analogy-Based Simulation and Laboratory Activities on Turkish Elementary School Students' Understanding of Simple Electric Circuits. Turkish Online Journal of Educational Technology-TOJET, 10(4) (2011), 320-329.
• Utar Ertaş, Selen. “Toplumsal Cinsiyet ve Teknoloji İlişkisi Çerçevesinde Mühendislik Mesleği ve Mühendislik Eğitimi,” Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 6, 1 (2023), 1-21.
• Uzay, A.. Kadın mühendislerin kariyer sürecinin Habitus ve Dokuz Tip Mizaç Modeli bağlamında incelenmesi Hacettepe Üniversitesi (2020).
• Üner, İ. İlköğretim okullarında karikatürle öğrenmenin öğrencilerin başarı ve tutum düzeylerine etkisi Marmara Universitesi, Turkey (2009).
• Vatandaş, C. Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı. Istanbul Journal of Sociological Studies, 35 (2007), 29-56.
• Warburton, T., & Saunders, M. Representing teachers’ professional culture through cartoons. British Journal of Educational Studies, 44(3) (1996), 307-325.
• Yıldırımalp, S. Türkiye'de Kadın Mühendis Olmak: Orman Mühendisi Kadınlar Özelinde Nitel Bir Araştırma, Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 5(1), (2021), 51-88.