ÇAĞDAŞ EPİSTEMOLOJİDE "EPİSTEMİK GERİLEME PROBLEMİ" VE GELİŞTİRİLEN ÇÖZÜM ÖNERİLERİNİN YETERLİLİĞİ

Yıl 2020, Sayı: 71, 263 - 280, 15.07.2020

Yunus Kalkan

Öz

Epistemolojinin temel sorunlarından biri de, dünyaya ilişkin inançlarımızın doğru olup olmadığı, yani bilgi sahibi olduğumuzu düşünmemiz için iyi nedenlere sahip olup olmadığımız sorunudur. Bu sorun yoluyla inançlarımızın değeri ve epistemik gerekçelendirilebilirliği soruşturulmaktadır. Bu hususta Çağdaş Epistemolojinin en büyük sorunlarından biri de kuşkusuz bir gerekçelendirme problemi olan “Epistemik Gerileme” problemidir. Söz konusu bilgi için bir tehdit unsuru olarak gösterilen bu probleme yönelik geliştirilen çözüm önerileri ise yeterli görünmemektedir.
Bu makalede geleneksel ve çağdaş epistemolojinin bilgi perspektifleri incelenerek çağdaş dönemde ortaya çıkan ‘epistemik gerekçelendirme’ problemi ele alınacak, gerekçelendirme sorunu karşısında ortaya çıkan farklı ve benzer dört temel yaklaşım olan; temelcilik, bağdaşımcılık, dışsalcılık ve içeselciliğin getirdikleri çözüm önerileri analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Temelcilik, Epistemik Gerileme, Bağdaşımcılık, Epistemik Gerekçelendirme, Dışsalcılık, İçselcilik

Kaynakça

• BAÇ, Murat. “Epistemoloji”. Çağdaş Epistemolojiye Giriş. Ed. Nebi Mehdiyev. İstanbul: İnsan Yayınları, 2011. BAŞDEMİR, H. Yücel. Çağdaş Epistemolojide Bilginin Tanımı Sorunu. Ankara: Hititkitap Yayınevi, 2011a. BAŞDEMİR, H. Yücel. “Gettier ve Bilgide Şans Unsuru”. Epistemoloji Temel Metinler. Ed. Hasan Yücel Başdemir. Çorum: Hititkitap Yayınevi, 2011b. BATAK Kemal. “Ernest Sosa ve Gettier Problemi”. Aristoteles’ten Ernest Sosa’ya Erdem Epistemolojisi. İstanbul: İz Yayıncılık, 2017a. BATAK, Kemal. “Ernest Sosa ve Entelektüel Erdemler”, Aristoteles’ten Ernest Sosa’ya Erdem Epistemolojisi. İstanbul: İz Yayıncılık, 2011b. BATAK, Kemal. “Ernest Sosa’ nın Temelci ve Bağdaşımcı Gerekçelendirme Teorisi Eleştirisi”, Aristoteles’ten Ernest Sosa’ya Erdem Epistemolojisi. İstanbul: İz Yayıncılık, 2017c. BATAK, Kemal. “Epistemik İçselcilik ve Dışsalcılık”. KSÜİF Dergisi, (2008). CEVİZCİ, Ahmet. “Temelcilik”. Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları, 1999. GETTİER, Edmund L. “Gerekçelendirilmiş Doğru İnanç Bilgi midir?”. Trc. Hasan Yücel Başdemir. Epistemolojide Temel Metinler. Ankara: Hititkitap Yayınevi, 2011. GÜLTEKİN, A. Cüneyt. “Çağdaş Epistemolojide İçselcilik Dışsalcılık Tartışması”. (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (2013a). GÜLTEKİN, A. Cüneyt, “Çağdaş Epistemolojide İçselcilik ve Epistemik Sorumluluk”, Posseible: 3. (2013b). GÜLTEKİN A. Cüneyt. “Çağdaş Epistemolojide Temelci Yaklaşıma Getirilen Eleştiriler ve Dışsalcı Çözümler”. Ethos: 7/2 (2014): 43-61 MEHDİYEV Nebi. “Temelcilik”. Çağdaş Epistemolojiye Giriş. Ed. Nebi Mehdiyev. İstanbul: İnsan Yayınları, 2011. ÖZTÜRK, Fatih S. Mehmet. “Epistemik Yenilgi, Deontoloji ve İçsellik”. Kaygı: 23. (2014): 103-115. PLATON. Theaitetos. Toplu Diyaloglar. Trc. Macit Gökberk. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1995. REÇBER, M. Sait. “Plantinga ve Doğru İşlevselcilik”. Çağdaş Epistemolojiye Giriş. Ed. Nebi Mehdiyev. İstanbul: İnsan Yayınları, 2011. TEPE, Harun. “Doğruluk Üzerine Kavramsal Çözümleme”. Çağdaş Epistemolojiye Giriş. Ed. Nebi Mehdiyev. İstanbul: İstanbul Yayınları, 2011. ZAGZEBSKİ, Linda. “Gettier Sorunlarının Kaçınılmazlığı”. Epistemoloji Temel Metinler. Trc ve Ed. Hasan Yücel Başdemir. Ankara: Hititkitap Yayınevi, 2011.