Öz
The concept of necessity (vâcib) and posibility(mümkün) very often used
by Islamic philosophers. Metaphysics and logic is the most used. Joint use of
the concepts of necessity and posibility the two disciplines with are handled in
different contexts. Necessity and metaphysics is possible “in terms of being asset
entity” in connection with the subject are examined within the framework of the
cause . If modality “from the known into the unknown in terms of transport, the
second problem of universals” are considered within the framework. This will
vary depending on use. The metaphysics of the cause is the distinction between
possible and necessity. At the modality Fahreddin Râzî necessity to four, six-way
used by Tûsi. In this article, the possible joint use of the concepts of necessity and
metaphysics with a difference in their use modality focused on their use.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Abdunnafi İffet Efendi, Fenn-i Mantık, İstanbul 1295, c. II
- Cüneyt Kaya, İslam Felsefesinde Metafi zik Bir Problem Olarak İmkan, (Basılmamış Doktora Tezi), İstanbul.Ü. S.B.E, İstanbul 2008
- Fahreddin er-Râzî, Şerhu Uyûni’l-Hikme, thk. Ahmed Hicazi Sakka, Mısır 1373(hş.), c.III
- Fahreddin Râzî, Şerhü’l-İşârât I, thk. Ali Rıza Necefzade, İran h. 1383
- Farabi, Peri Hermanes(Kitâbu’l-İbâre), nşr. Mübahat Türker Küyel, Ankara 1990
- Hayrani Altıntaş, İbn Sînâ Metafi ziği, Ankara 1997
- İbn Sînâ, İşârât, çev: A. Durusoy-M.Macit-E.Demirli, İstanbul 2005
- İbn Sînâ, Kitâbu Ta’likât, tahk: Hasn Mecid Ubeydi, Suriye 2011
- İbn Sînâ, Kitabü’n-Necât, tahk. Macit Fahri, Beyrut 1985, c. II
- İbn Sînâ, Şifâ-Burhan, çev. Ömer Türker, İstanbul 2006
- İbn Sînâ, Şifâ-İbâre, çev: Ömer Türker, İstanbul 2006
- İbn Sînâ, Şifâ-Metafi zik I, çev. Ekrem Demirli-Ömer Türker, İstanbul 2004
- İbn Sînâ, Şifâ-Metafi zik II, çev. Ekrem Demirli-Ömer Türker, İstanbul 2005
- İsmail Köz, İslam Mantıkçılarında Modalite Teorisi (Basılmamış Doktora Tezi), Ankara Ü. 2000
- Kutbeddin Râzi, Levâmiu’l-Esrar fi Şerh-i Metaliu’l-Envâr, İstanbul 1303
- Kutbeddin Râzi, Tahriru’l-Kavâidi’l-Mantıkıyye fi Şerhi’ş-Şemsiye, h.1288
- Nasıreddin Tûsî, Esâsü’l-İktibas, Tahran 1988
- Nasıreddin Tûsî, Şerhü’l-İşârât ve’t-Tenbîhât I, tahk. Süleyman Dünya, Beyrut 1993
- Robert Wisnovsky, İbn Sînâ Metafi ziği Kaynakları ve Gelişimi, çev: İbrahim Halil Üçer, İstanbul 2010
- Seyyid Şerif Cürcâni, el-Mantık’ul-Menhecî lil-Mübtediiyyin, Pakistan h. 1420
- Şaban Haklı, Farabi Ve İbn Sînâ’da Modal Mantığın Bazı Temel Kavramlarının Mantıksal Ve Ontolojik İçeriği, Felsefe Dünyası Dergisi, y.2004/1
Öz
Vâcib ve mümkün kavramları İslam filozofların çok sıklıkla kullandıkları
kavramların başında gelir. En çok kullanıldıkları alan metafizik ve mantığın
müveccehe konusudur. Ortak kullanıma sahip olan vâcib ve mümkün kavramları
iki disiplinde farklı bağlamlarda ele alınır. Metafizikte vâcib ve mümkün “varlık
olması bakımından varlık” çerçevesinde ve illet konusuyla ilintili olarak incelenir.
Müveccehede ise “bilinenden bilinmeyene ulaştırması bakımından ikinci
tümeller” çerçevesinde ele alınır. Buna bağlı olarak da kullanımı çeşitlilik gösterir.
Fahreddin Râzî’ye vâcib dört, Tûsi’ye göre altı şekilde kullanılır. Mantıkta
mümteni ile vasıflanmayacak herşeye mümkün denirken dört ayrı kullanımı söz
konusudur. Bu makalede, ortak kullanıma sahip olan vâcib ve mümkün kavramlarının
metafizikteki kullanımlarıyla müveccehedeki kullanımlarının farkı üzerinde
durulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Abdunnafi İffet Efendi, Fenn-i Mantık, İstanbul 1295, c. II
- Cüneyt Kaya, İslam Felsefesinde Metafi zik Bir Problem Olarak İmkan, (Basılmamış Doktora Tezi), İstanbul.Ü. S.B.E, İstanbul 2008
- Fahreddin er-Râzî, Şerhu Uyûni’l-Hikme, thk. Ahmed Hicazi Sakka, Mısır 1373(hş.), c.III
- Fahreddin Râzî, Şerhü’l-İşârât I, thk. Ali Rıza Necefzade, İran h. 1383
- Farabi, Peri Hermanes(Kitâbu’l-İbâre), nşr. Mübahat Türker Küyel, Ankara 1990
- Hayrani Altıntaş, İbn Sînâ Metafi ziği, Ankara 1997
- İbn Sînâ, İşârât, çev: A. Durusoy-M.Macit-E.Demirli, İstanbul 2005
- İbn Sînâ, Kitâbu Ta’likât, tahk: Hasn Mecid Ubeydi, Suriye 2011
- İbn Sînâ, Kitabü’n-Necât, tahk. Macit Fahri, Beyrut 1985, c. II
- İbn Sînâ, Şifâ-Burhan, çev. Ömer Türker, İstanbul 2006
- İbn Sînâ, Şifâ-İbâre, çev: Ömer Türker, İstanbul 2006
- İbn Sînâ, Şifâ-Metafi zik I, çev. Ekrem Demirli-Ömer Türker, İstanbul 2004
- İbn Sînâ, Şifâ-Metafi zik II, çev. Ekrem Demirli-Ömer Türker, İstanbul 2005
- İsmail Köz, İslam Mantıkçılarında Modalite Teorisi (Basılmamış Doktora Tezi), Ankara Ü. 2000
- Kutbeddin Râzi, Levâmiu’l-Esrar fi Şerh-i Metaliu’l-Envâr, İstanbul 1303
- Kutbeddin Râzi, Tahriru’l-Kavâidi’l-Mantıkıyye fi Şerhi’ş-Şemsiye, h.1288
- Nasıreddin Tûsî, Esâsü’l-İktibas, Tahran 1988
- Nasıreddin Tûsî, Şerhü’l-İşârât ve’t-Tenbîhât I, tahk. Süleyman Dünya, Beyrut 1993
- Robert Wisnovsky, İbn Sînâ Metafi ziği Kaynakları ve Gelişimi, çev: İbrahim Halil Üçer, İstanbul 2010
- Seyyid Şerif Cürcâni, el-Mantık’ul-Menhecî lil-Mübtediiyyin, Pakistan h. 1420
- Şaban Haklı, Farabi Ve İbn Sînâ’da Modal Mantığın Bazı Temel Kavramlarının Mantıksal Ve Ontolojik İçeriği, Felsefe Dünyası Dergisi, y.2004/1
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Felsefe |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Temmuz 2012 |
| Gönderilme Tarihi | 24 Nisan 2012 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2012 Sayı: 55 |
- Makale Dosyaları
Felsefe Dünyası Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.