FAYDA, ÖZGÜRLÜK VE DEMOKRASİ İLİŞKİSİ BAĞLAMINDA JOHN STUART MILL’İN POLİTİK FELSEFESİ

Yıl 2012, Sayı: 56, 109 - 125, 15.12.2012

Derda Küçükalp

Öz

Bu çalışmada John Stuart Mill’in politik felsefesi, fayda, özgürlük ve demokrasi
ilişkisi bağlamında ele alınmıştır. Mill’in politik felsefesinde fayda; ahlak
ve politikanın meşruiyet ölçütünü oluşturur. Mill’in gerek özgürlük gerekse
demokrasi düşüncesinde bu ölçütün temele aldığını gözlemlemek mümkündür.
Mill, özgürlük ve demokrasiyi fayda temelinde savunur. Mill’in faydacılığı, insanlığın
kalıcı çıkarlarını esas alan niteliksel bir fayda anlayışına dayanır. Mill,
özgürlüğün tarihsel ve toplumsal bağlamını önemsediği için, ılımlı bir negatif
bir özgürlük anlayışına sahiptir. Yine Mill, ideal yönetim biçimi olarak temsili
demokrasiyi savunurken de, demokrasiyi tarihsel ve toplumsal bir bağlam içinde
düşünür. Mill, demokrasi ile özgürlük arasında olumlu bir ilişki öngörmesine
rağmen, demokrasinin çoğunlukçu biçimini özgürlük açısından bir tehdit olarak
görür. Mill, bireylerin toplumsal yaşamdaki çeşitli sosyal birliklerde karar alma
süreçlerine katılımını söz konusu tehditten kurtulmanın bir yolu olarak görür.
Mill, özgürlük-demokrasi ilişkisi konusundaki düşünceleriyle demokrasi tartışmaları
açısından önemli bir düşünürdür.

Anahtar Kelimeler

Çoğunlukçu Demokrasi, Fayda, Özgürlük, Temsili Demokrasi, Politik Felsefe, Niteliksel Faydacılık.

JOHN STUART MİLL’S POLİTİCAL PHİLOSOPHY İN THE CONTEXT OF THE RELATİONSHİP BETWEEN UTİLİTY, FREEDOM, AND DEMOCRACY

Öz

In this study, John Stuart Mill’s Political Philosophy is examined in the
context of the relationship between utility, freedom, and democracy. Utility in
his political philosophy is a measure for the legitimacy of ethics and politics,
and could be observed used by Mill as base in both his thoughts on freedom
and democracy. Mill defends freedom and democracy based on utility and his
utilitarianism relies on a qualitative understanding of utility predicating lasting
interests of humanity. He has a moderately negative understanding of freedom,
for he gives importance to the historical and social context of freedom. In arguing the representative democracy as ideal form of government, he, also, discusses democracy
in a historical and social context. Although he finds a positive relationship
between democracy and freedom, he considers the majoritarian democracy
as a threat for freedom. Mill sees the individual’s participation in the decisionmaking
processes in the various social bodies of communal living as a way to
escape from that threat. Mill is an important thinker with his ideas on the relationship
between freedom-democracy in discussions on democracy.

Anahtar Kelimeler

Majoritarian Democracy, Utility, Freedom, Representative Democracy, Political Philosophy, Qualitative Utilitarianism.

Kaynakça

• Alan S. Kahan, Aristokratik Liberalism: The Social and Political Thought of Jacop Burckhardt, John Stuart Mill and Alexis De Tocqueville, Oxford Universirty Press, Oxford 1992.
• Bruce Baum, “J. S. Mill on Freedom and Power”, Polity, V.31, No.2 (Winter, 1998)
• Bruce Baum, “J. S. Mill’in İktisadi Özgürlük Anlayışı, çev. Ece Cihan Ertem, Mill, Cengiz Çağla, Say Yayınları, İstanbul 2007.
• Cengiz Çağla, “Ada’nın Harika Çocuğu”, Mill, Cengiz Çağla, Say Yayınları, İstanbul 2007.
• Cengiz Çağla, “John Stuart Mill’in Siyaset Felsefesi”, Mill, Cengiz Çağla, Say Yayınları, İstanbul 2007.
• Christopher Wolfe, Natural Law Liberalism, Cambridge University Press,Camridge, 2006.
• Clarc W. Bouton, “John Stuart Mill: On Liberty and History”, The Western Political Qarterly, Vol.18, No.3 (Sep.,1965)
• David O. Brink, “Mill’s Deliberative Utilitarianism”, Philosophy and Public Affairs, Vol.21, No.1 Winter 1992.
• Fatmagül Berktay, Liberalizm: Tek Bir Teorik Pozisyona İndirgenmesi Olanaksız Bir İdeoloji, Modern Siyasal İdeolojiler, der. Birsen Öz, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2010.
• Francisco Vergara, Liberalizmin Felsefi Temelleri, çev. Bülent Arıbaş, İletişim Yayınları, İstanbul 2006.
• Henry M. Magid, “John Stuart Mill”, History of Political Philosophy, edited by Leo Strauss and Joseph Cropsey, The University of Chicago Press, Chicago 1987.
• Iain Hampsher-Monk, A History of Modern Political Thought: Major Political Thinkers from Hobbes to Marx, Blackwel, Oxford and Cambridge 1992.
• Ian Carter, “Positive and Negative Liberty”, Stanford Encyclopedia of Philosophy, http://plato.stanford.edu/entries/liberty-positive-negative/, 06.11.2012
• Isaiah Berlin, “İki Özgürlük Kavramı” Cogito, no. 32 (2002
• J. S. McClelland, A History of Western Political Thought, Routledge, London and New York 1996.
• John Christman, Social and Political Philosophy: A Contemporary İntroduction, Routledge, London and New York 2002.
• John R. Fitzpatrik, John Stuart Mill’s Political Philosophy, Continuum, London-New York 1998.
• John Skorupski, “Liberal Doğalcılığın Kaderi”, çev. Selim Dingiloğlu, Mill, Cengiz Çağla, Say Yayınları, İstanbul 2007.
• John Stuart Mill, “Kadınların Köleleştirilmesi”, çev. Burcu Erdoğan, Mill, Cengiz Çağla, Say Yayınları, İstanbul 2007.
• John Stuart Mill, “Temsili Hükümet Üstüne Düşünceler’den Seçme Parçalar: 1. Temsili Hükümetin Ülküsel Olarak En İyi Hükümet Biçimi Oluşu”, çev. Sina Akşin, Batı’da Siyasal Düşünceler Tarihi 3, der. Mete Tunçay, Sevinç Matbaası, Ankara 1969.
• John Stuart Mill, “Temsili Yönetim Üstüne Düşünceler III. Bölüm: En İdeal Yönetim Biçimi Temsili Yönetimdir” çev. Selin Dizgilioğlu, Mill, Cengiz Çağla, Say Yayınları, İstanbul 2007.
• John Stuart Mill, Faydacılık, çev. Şahap Nazmi Coşkunlar, Ara Basımevi, Ankara 1946.
• John Stuart Mill, Hürriyet, çev. Mehmet Osman Dostel, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1997.
• Joseph Hamburger, John Stuart Mill on Liberty and Control, Princetion University Press, Princetion-New Jersey 1999.
• Levent Köker, Demokrasi Üzerine Yazılar, İmge Kitabevi, Ankara 1992.
• Nicholas Capaldi, John Stuart Mill A Biography, Camridge University Press, Camridge, 2004, s. 91-93.
• R. J. Halliday, Political Thinkers Volume IV: John Stuart Mill, Edited by Ceraint Parry, Routledge, London and New York 2004.
• Richard Boyd, “John Stuart Mill ve Liberal Çoğulculuğun İkilemi”, çev. Burcu Erdoğan, Mill, Cengiz Çağla, Say Yayınları, İstanbul 2007.
• Terence H. Qualter, “John Stuart Mill, Disciple of de Tocqueville”, The West Political Quarterly, Vol.13, No. 4 (Dec., 1960)