ANTİK YUNAN’DA RETORİK ALGISI

Yıl 2014, Sayı: 59, 113 - 131, 15.07.2014

Kamil Kömürcü

Öz

Aristoteles’in Metafizik’teki ilk cümlesinden uyarlayarak söyleyecek olursak;
her insan doğal olarak konuşmak ister. Konuşmaktan maksat bir kimsenin
kendini, yani düşüncelerini ifade etmesidir. Düşünce, kimi zaman karşıdakini bilgilendirmek,
kimi zaman sorgulamak, kimi zaman kendini savunmak, bazen de
bir konuda karşıdakini ikna etmek için vb. saiklerle dile getirilir. Karşıdakini ikna
etme amacıyla belirli kurallar çerçevesinde yapılan konuşmaya retorik denilir. Bu
tarz konuşmanın kural ve kaideleri belirli bir zaman diliminden itibaren ortaya
çıkmaya başlamıştır. Söz konusu dönemin, Antik Yunan devri olduğu kabul edilir.
Bu açıdan Antik Yunan’daki retorik algısı, bu sanatın mahiyetini ve geçirdiği
tarihsel süreci anlama açısından bir hayli önemlidir. Bu süreçte Sofistler, Sokrates,
Platon ve Aristoteles retorik algının oluşmasında rol almış en etkin isimlerdir.
Bu çalışmada sırasıyla bu aktörlerin, retoriğe ilişkin algılama biçimleri özet
olarak ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Felsefe, Retorik, İkna, Sofistler, Sokrates, Platon, Aristoteles.

PERCEPTION OF RHETORİC İN ANCİENT GREECE

Öz

If adapting to say the first sentence of Aristotle in Metaphysics; all men by
nature desire to speak. Aim of speaking is to express one’s self, i.e, his thoughts.
Thought is expressed in many motives such as sometimes to inform and sometimes
to inquiry and sometimes to defend him or herself and sometimes to persuade
people. Speaking that to persuade people in definite rules is called rhetoric.
Rules and regulations of this kind of speech began to emerge from a specific
period of time. This period is assumed as the ancient Greek era. In this respect,
the perception of rhetoric in Ancient Greece, this is a great deal of art is important
in terms of understanding the nature and the historical process. In this process,
Sophists, Socrates, Plato and Aristotle have played a most effective role in the
formation of the rhetoric perception. In this study, understanding of these actors
of rhetoric will be present in briefly.

Anahtar Kelimeler

Philosophy, Rhetoric, Persuasion, Sophists, Socrates, Plato, Aristotle.

Kaynakça

• • Aristoteles, Retorik, (çev. M. H. Doğan), İst. 2008.
• Bayrakdar, Mehmet, İslam Felsefesine Giriş, Ank. 1997.
• • Birand, Kâmuran, İlkçağ Felsefesi Tarihi, Ank. 2001.
• • Çapak, İbrahim, Anahatlarıyla Mantık, İst. 2012, s.180.
• • Çetinkaya, Bayram Ali, İlkçağ Felsefesi Tarihi, İst. 2010.
• • Dürüşken, Çiğdem, Antikçağ’da Doğan Bir Eğitim Sistemi Rhetorica Roma’da Rhetorica Eğitimi, İst. 2001.
• • Emiroğlu, İbrahim, Klasik Mantığa Giriş, Ank. 2011.
• • Emiroğlu, İbrahim, Mantık Yanlışları, Ank. 2011.
• • Fırıncı, Türkan, “Platon’da ‘Retorik’ Kavramı”, ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, Temmuz 2011, 4(2).
• • Fortenbaugh, William W., Aristotle’s Practical Side on his Psychology, Ethics, Politicsand Rhetoric, Leiden-Boston, 2006.