ANTİK ÇAĞDA ZORUNLU VARLIK ANLAYIŞININ ÖNCÜSÜ PARMENİDES

Yıl 2016, Sayı: 64, 5 - 30, 15.12.2016

Mehmet Akgün

Öz

Aklı dolayısıyla düşünme ve bilgi elde etme gücüne sahip olan insan, deney ve gözlemleri sonucunda elde ettiği bulguları değerlendirerek kendisinin asla şüphe etmeyeceği kesin bilgilere ulaşmasıyla evrenin seçkin varlığı olma vasfını elinde bulundurmakla diğer varlıklardan ayrımlaşmıştır. Bilgi elde etme faaliyetinin temelinde ise sadece ihtiyaç yoktur, aynı zamanda bilmek için bilmek isteği de bulunmaktadır. İnsanlardaki bu bitip tükenmek bilmeyen bilmek için bilmek isteği, ister istemez bu düşünen varlığın, kendinin, kendisi gibi olanların, kendisi gibi olmayanların, dünyaların ve her şeyi kapsayan evrenin var oluşuna neden olan nedeni de araştırmaya sevk etmiştir. Bu açıkçası, evrene, dünyaya ve dünyadaki varlıklara menşe aramaktan başka bir şey değildir. Böyle bir düşüncenin temelinde ise, insanın çevresinden topladığı deney ve gözlemlerin etkisi olduğu muhakkaktır. Felsefe tarihini oluşturan filozofların fikir ve görüşlerine genel olarak bakıldığında, deney ve gözlemlerin filozofun kendisini, 'hiçten hiçbir şey meydana gelmez ama temel ve zorunluluktan her şey meydana gelir' düşüncesine götürdüğü anlaşılmaktadır. Bu ana mesele, insanın havasını teneffüs ettiği bu varlık dünyasında yer almaya başladığı günden beri onun kafasında var olagelmiştir. Bu nedenle filozoflar, evrenden ve dünyadan önce, evren ve dünyanın ve dünyadaki varlıkların var olmasına neden olan bir varlık olup olmadığını kendilerine sorun edinmişler ve bu sorunun cevabı olmak üzere her türlü oluşumun nedeni olabilecek ilkeyi araştırmışlardır. Antik dönemde Yunan fikir dünyasında bu soruya cevap arayan Parmenides'ten önce yaşayan filozoflar, genel olarak başlangıçta bir varlığın bulunduğunu ve bu varlığın kendine ait olan inceleme ve seyrekleşme, kalınlaşma ve sıkılaşma hareketleri neticesinde evrendeki oluşumun gerçekleştiğini ileri sürmüşlerdir. Parmenides de, tıpkı onlar gibi temelde bir Varlığın bulunduğunu söylemiş ve kendine özgü bir yöntemle O'nun değişmezliğinde ısrar etmiştir. İşte bu araştırmada Parmenides'in Varlığı temellendirirken kullandığı kendine özgü yöntemle Varlığın niçin değişmez olduğu gösterilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Akıl, Düşünme, Bilgi, Bilme İsteği, Evren, Deney, Gözlem, Değişim, Değişmezlik, Varlık

Parmenides, the Pioneer of the Understanding of The Compulsory Being in The Antique Age

Öz

Anahtar Kelimeler

Reason, Thinking, Knowledge, İnformation, Acquiring knowledge, Universe, Experiment, Observation, transformation, Determinedness, Being

Kaynakça

• Platon, Parmenides, Çev. Aziz Yardımlı, İdea Yayınevi, İstanbul, 2011.