GRADING STATES OF MIND IN PLATO'S DIVIDED LINE ANALOGY

Yıl 2020, Sayı: 72, 269 - 289, 15.12.2020

Nurgül Akdoğan Rıza Bakış

Öz

Plato, the most influential and most important philosopher in the history of thought; He has greatly influenced the thinkers who came after him with his philosophical views in the fields of existence, knowledge, value, politics and education, since it is the main source of problems to be addressed in these fields. The effects of Plato's thoughts on the definition and elements of knowledge, which systematically dealt with the subject of knowledge for the first time, continued until today under the name of traditional epistemology.
In this study, types of knowledge and states of mind corresponding to each of these types are explained in the context of the divided line analogy, which contains the basic concepts of Plato's philosophy of knowledge and existence, found in the sixth book of the Republic dialogue. By analyzing the cognitive state of each state of mind in front of the other, it has been revealed what kind of a grading between states of mind. The superiority of philosophical knowledge over other types of knowledge has been defended by emphasizing on the method of distinction between philosophical knowledge (dialectics), which is the product of the philosopher's mind, and mathematical knowledge.

Anahtar Kelimeler

divided line analogy,, episteme,, doxa,, eikasia,, pistis,

PLATON’UN BÖLÜNMÜŞ ÇİZGİ ANALOJİSİNDEKİ ZİHİN HALLERİNİN DERECELENDİRİLMESİ

Öz

Düşünce tarihinin en etkili ve en önemli filozofu Platon, varlık, bilgi, değer, siyaset ve eğitim alanında ortaya koymuş olduğu felsefî görüşleriyle kendisinden sonra gelen düşünürleri bu alanlarında ele alınacak problemlerin temel kaynağı olması nedeniyle büyük ölçüde etkilemiştir. Bilgi konusunu sistematik bir biçimde ilk kez ele alan Platon’un bilginin tanımı ve unsurları konusundaki fikirleri geleneksel epistemoloji adıyla etkisini günümüze kadar devam ettirmiştir.
Bu çalışmada Platon’un Devlet diyaloğunun altıncı kitabında yer alan ve onun bilgi ve varlık felsefesinin temel kavramlarını içerisinde barındıran bölünmüş çizgi analojisi bağlamında bilgi türleri ve bu bilgi türlerinin her birine karşılık gelen zihin halleri açıklanmaya çalışılmıştır. Her bir zihin halinin diğeri karşısındaki bilişsel durumu analiz edilerek zihin halleri arasında nasıl bir derecelendirme olduğu ortaya çıkarılmıştır. Filozofun zihninin ürünü olan felsefî bilgi (diyalektik) ile matematiksel bilgi arasında yöntem bakımından nasıl bir ayrım olduğu üzerinde durularak felsefî bilginin diğer bilgi türleri karşısındaki üstünlüğü savunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

bölünmüş çizgi analojisi, episteme,, doksa,, eikasia,, pistis,, dianoia,, noesis.

Kaynakça

• Aristoteles. 2017. Metafizik. Çeviren Ahmet Arslan. 1. bs. İstanbul: Divan Kitap.
• Arslan, Ahmet. 2018. İlk Çağ Felsefe Tarihi 2 Sofistlerden Platon’a. 7. bs. C. 2. 5 c. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Baç, Murat. 2011. Epistemoloji. Editör Demet Taşdelen. 1. bs. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Bedu-Addo, J. T. 1976. “A Theory of Mental Development: Plato’s Republic V-VII (Part 1)’”. Platon 28 (288.3): 11.
• Boyle, A.J. 1973. “Plato’s Divided Line: Essay I: The Problem of Dianoia”. Apeiron: A Journal for Ancient Philosophy and Science 7 (2): 1-11.
• Cevizci, Ahmet. 1992. “Platon’un Bilgi Kuramı ve Bu Kuramda Duyusal Varlıkların Yeri”. Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ———. 2018. Bilgi Felsefesi. 4. bs. İstanbul: Say Yayınları.
• Cevi̇zci̇, Ahmet. 2019. “Platon’un Devlet’teki Bölünmüş Çizgi Anolojisi”. Ankara Üniversitesi Araştırma Dergisi 15: 31-104.
• Chappell, Tımothy. 2011. “The History of Epistemology”. İçinde The Routledge Companion to Epistemology, editör Sven Bernecker ve Duncan Pritchard. New York: Routledge.
• Cornford, F. M. 1932. “Mathematics and Dialectic in the Republic VI,-VII. (II.)”. Mind 41 (162): 173-90.
• Çelgin, Güler. 2011a. “εἰκασία”. İçinde Eski Yunanca-Türkçe Sözlük. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• ———. 2011b. “Πίστις”. Içinde Eski Yunanca-Türkçe sözlük. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Çelik, Sara. 2018. Bilgi Felsefesi İlkçağ’dan Yeni Çağ’a. 1. bs. Doruk Yayınları.
• Ferguson, A. S. 1921. “Plato’s Simile of Light. Part I. The Similes of The Sun and The Line”. The Classical Quarterly 15 (3-4): 131-52.
• Ferrier, James Frederick. 1961. Institutes of Metaphysic: The Theory of Knowing and Being. London: William Blackwood and Sons.
• Hamlyn, D. W. 2006. “History of Epistemology”. İçinde Encyclopedia of Philosopy, 2. bs. C. 10. USA: MacMillan Reference.
• Kranz, Walther. 2014. Antik Felsefe Metinler ve Açıklamalar. Çeviren Suat Y. Baydur. 3. bs. İstanbul: Cinius-Sosyal Yayınları.
• Locke. 1992. İnsan Anlığı Üzerine Bir Deneme. Çeviren Vehbi Hacıkadiroğlu. 1. bs. İstanbul: Ara Yayıncılık.
• Malcolm, John. 1962. “The Line and the Cave”. Phronesis 7 (1): 38-45.
• Mengüşoğlu, Takiyettin. 2000. Felsefeye Giriş. 7. bs. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Notopoulos, James A. 1944. “The Symbolism of the Sun and Light in the Republic of Plato. II”. Classical Philology 39 (4): 223-40.
• Notopoulos, James Anastasios. 1933. “The Meaning of εικασια in the Divided Line of Plato’s Republic”. Harvard Studies in Classical Philology 44: 193-203.
• Platon. 2013a. Devlet. Çeviren Sabahattin Eyüboğlu ve Mehmet Ali Cimcoz. 24. bs. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• ———. 2013b. Philebos. Çeviren Furkan Akderin. 1. bs. İstanbul: Say Yayınları.
• ———. 2014. Şölen. Çeviren Eyüp Çoraklı. 1. bs. İstanbul: Alfa.
• ———. 2016. Devlet. Çeviren Furkan Akderin. 2. bs. İstanbul: Say Yayınları.
• ———. 2017. “Menon”. İçinde Diyaloglar, çeviren Adnan Cemgil, 14. bs. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• ———. 2018. Timaios. Çeviren Furkan Akderin. 2. bs. İstanbul: Say Yayınları.
• ———. 2019. Phaidon. Çeviren Furkan Akderin. 4. bs. İstanbul: Say Yayınları.
• Raven, J. E. 1953. “Sun, Divided Line, and Cave”. The Classical Quarterly 3 (1/2): 22-32.
• Sichel, Betty A. 1982. “Plato’s Divided Line and Piaget: A Response to Kieran Egan”. Curriculum Inquiry 12 (3): 317-26.
• Taylor, Alfred Edward. 2020. Platon Bilgi, Ruh ve Devlet. Çeviren Cengiz İskender Özkan. 1. bs. Ankara: Fol Kitap.
• Uyanık, Mevlüt. 2003. Felsefî Düşünceye Çağrı. 1. bs. Ankara: Elis Yayınları.
• Wright, William Aldis, Ingram Bywater, ve Henry Jackson. 2012. The Journal of Philology. C. 10. New York: Cambridge University Press.
• Zeller, Eduard. 2017. Grek Felsefesi Tarihi. Çeviren Ahmet Aydoğan. 3. bs. İstanbul: Say Yayınları.