David Hume’s Experiments on “Love and Hatred”

Yıl 2021, Sayı: 73, 245 - 266, 15.07.2021

Gürol Zırlıoğlu

Öz

Love and hate speeches are constantly expressed in different ways in human life. Usually,
love is a pleasant and positive discourse in the person; hatred refers to an unpleasant and
negative discourse. Hume says that love and hatred are passions and these passions are
by themselves known through one’s feelings and experiences. Hume inquiries the objects
and causes of love and hatred and says that the object of these passions is another person.
However, he also states that this person alone cannot be the cause of these passions.
Therefore; Hume talks about a series of experiments, believing that there must be other
reasons for these passions to arise. He aims to eliminate possible doubts about its own
system with these experiments. His assumption in his experiments is to be with a person
who was not previously considered a friend or enemy. The person who is described as
someone else is the object of love or hate. In this study, it has been tried to examine whether
it is possible to investigate love and hate experimentally, whether the source of love
and hate can be determined by the experiments, and whether an accurate assessment can
be made on this issue by taking into consideration Hume’s experiments on love and hate
which is qualified as an impression by himself.

Anahtar Kelimeler

Hume, love, hatred, pride, humility

DAVİD HUME’UN “SEVGİ VE NEFRET” KONUSUNA İLİŞKİN DENEYLERİ

Öz

Sevgi ve nefret söylemleri insan yaşamında sürekli olarak farklı şekillerde dile getirilmektedir.
Genellikle sevgi kişide hoş ve olumlu bir söylemi; nefret ise hoş olmayan ve
olumsuz bir söylemi ifade eder. Hume, sevginin ve nefretin birer tutku olduğunu ve bu
tutkuların kişinin duygu ve deneyimleri ile kendiliğinden bilindiğini belirtir. Sevgi ve
nefretin nesnelerini ve nedenlerini sorgulayan Hume, bu tutkuların nesnesinin başka bir
kişi olduğunu söyler. Ancak bu kişinin aynı zamanda, tek başına, bu tutkuların nedeni
olamayacağını belirtir. Bu nedenle, bu tutkuların ortaya çıkmasını sağlayacak başka nedenler
olması gerektiğini düşünen Hume, bir dizi deneyden söz eder. Bu deneyler ile kendi
dizgesine ilişkin olası kuşkuları ortadan kaldırmayı amaçlar. Deneylerindeki varsayımı,
daha önce dost ya da düşman olarak nitelendirilmeyen bir kişi ile birlikte olmaktır. Kişinin
kendisi gurur veya kendini küçük görmenin nesnesiyken, başkası olarak nitelendirilen
kişi sevgi veya nefretin nesnesidir. Bu çalışmada, Hume’un bir izlenim olarak belirttiği
sevgi ve nefretle ilgili deneyleri ele alınarak sevgi ve nefretin deneysel olarak araştırılmasının
mümkün olup olmadığı, sevginin ve nefretin kaynağının ne olduğunun deneyler ile
belirlenip belirlenemeyeceği, bu konu ile ilgili olarak doğru bir değerlendirmenin yapılıp
yapılamayacağı irdelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hume, sevgi, nefret, gurur, kendini küçük görme

Kaynakça

• • Akarsu, Bedia, Kişi Kavramı ve İnsan Olma Sorunu, İnkılap Yayınları, İstanbul, 1998.
• • Akarsu, Bedia, Felsefe Terimleri Sözlüğü, İnkılap Yayınları, İstanbul, 2015.
• • Aristoteles, Nikomakhos’a Etik. Çev. Saffet Babür, BilgeSu Yayınları, Ankara, 2014.
• • Aristoteles, Ruh Üzerine, Çev. Ömer Aygün-Y.Gurur Sev, Pinhan Yayıncılık, İstanbul, 2018.
• • Botton, Alain de, Statü Endişes, Çev. Ahu Sıla Bayer, Sel Yayıncılık, İstanbul, 2019.
• • Cevizci, Ahmet, Felsefe Sözlüğü, Paradigma Yayınları, İstanbul, 2013.
• Cevizci, Ahmet, Felsefe Tarihi (5.Baskı), Say Yayınları, İstanbul, 2014.
• • Dilman, İlhan, Sevgi, Biçimleri, Boyutları ve Paradoksları, Çev. Ertürk Demirel, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2011.
• • Gasset, Jose Ortega Y, Sevgi Üstüne, Çev. Yurdanur Salman, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2017.
• • Geoffrey Sayre-McCord, “Hume and Smith on Sempathy, Approbation, and Moral Judgement”, Social Philosophy and Policy, 30(1-2), (2013), 208-236. Doi:10.1017/ S0265052513000101
• • Gökberk, Macit, Felsefe Tarihi, Remzi Kitapevi, İstanbul, 2016.
• • Hesse, Hermann, İnanç da Sevgi de Aklın Yolunu İzlemez, Çev. Kâmuran Şipal, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2016.
• • Hume, David, İnsanın Doğası Üzerine Bir İnceleme, Çev. Ergün Baylan, BilgeSu Yayıncılık, Ankara, 2009.
• • Hume, David, İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Soruşturma, Çev. Oruç Aruoba, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara, 1976.
• • Kant, Immanuel, Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi, Çev. İoanna Kuçuradi. Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara, 2013.
• • Kuçuradi, İoanna, Etik, Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara, 2015.
• • Kuçuradi, İoanna, İnsan ve Değerleri, Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara, 2016.
• • Macintyre, Alasdair, Erdem Peşinde, Çev. Muttalip Özcan, VakıfBank Kültür Yayınları, İstanbul, 2019.
• • Sophokles. Antigone, Çev. Ari Çokona, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstnabul, 2016.
• Spinoza, Benedictus de, Ethica, Çev. Çiğdem Dürüşken, Alfa Yayınları, İstanbul, 2014.