HAYVANLARIN ACILARI PROBLEMİ

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 75, 214 - 239, 15.07.2022

Aykut Alper Yılmaz

Öz

Kötülük meselesi, din felsefesi ve kelam bağlamında en sık tartışılmış problemlerden biridir. Kötülük problemine karşı geliştirilen argümanlar, genellikle insanın özgürlüğü, öte-yaşam, ahlaki gelişim gibi insana ait görülen pek çok unsura başvurur. Ancak bunlar, yalnızca insanların acılarının, Tanrı’nın var olduğu önermesiyle çelişmediğini gösterme girişimleridir. Diğer taraftan evrendeki tüm acılar, insanlarla sınırlı değildir. Herhangi bir özgür irade veya ahlaki sorumluluk taşımadığı düşünülen hayvanlar da insanlık tarihinden çok daha eski zamanlardan beri acı çekmektedirler. Pekâlâ, Tanrı bu canlıların acı çekmesine niçin rıza göstermektedir? Tanrı’nın bu acılara neden izin verdiğine dair makul açıklamalar yapılabilir mi? Bu çalışmada ben, hayvanların acılarına yönelik bir teodisenin mümkün olduğunu göstermeye çalışacağım. Bunu yaparken de evrende bulunan bilinç, düzenlilik, evrenin aşamalı gelişimi ve evrim gibi bazı özelliklerden yola çıkacağım ve bu özelliklerin, evrendeki acıları kaçınılmaz hale getirebileceğini öne süreceğim. Acılara neden olan bu özelliklerin niçin evrende bulunduğu sorusuna gelince, onların varlığının yokluğundan daha iyi olduğunu öne süreceğim. Dolayısıyla bu iyi özelliklerin elde edilmesi, evrende canlıların deneyimlemiş olduğu birtakım acıları da anlaşılır kılabilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Din Felsefesi, Teizm, Teodise, Kötülük, Hayvanların Acıları.

The Problem of Animal Suffering

Öz

The problem of evil is one of the most discussed issues in the philosophy of religion and theology. The arguments developed against the problem of evil generally refer to the issues regarding humankind, such as human freedom, after-life, and moral development. But these are only attempts to show that human suffering does not contradict the premise that God exists On the other hand, all the suffering in the universe is not limited to humans. Animals that are thought to have no free will or moral responsibility have also suffered from much earlier than human history. So why does God consent to these creatures to suffer? Could plausible explanations be given as to why God allows this suffering? In this work I will discuss the possibility of a theodicy for animal suffering. In doing so, I will start from some features of the universe and living things and claim that these features can make suffering in the universe inevitable. While doing this, I will start from some features in the universe such as consciousness, regularity, gradual development of the universe and evolution, and I will argue that these features can make suffering in the universe inevitable. As to the question of why these features that cause suffering are present in the universe, I would argue that their presence is better than their absence. Therefore, the acquisition of these good features can also make some sufferings experienced by living things in the universe understandable.

Anahtar Kelimeler

Philosophy of Religion, Theism, Theodicy, Evil, Animal Suffering.

Kaynakça

• Bayrakdar, Mehmet. İslam’da Evrimci Yaratılış Teorisi. Ankara: Otto Yayınları, 2018.
• Benatar, David. Keşke Hiç Olmasaydık: Var Olmanın Kötülüğü. çev. Cansu Özge Özmen. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2018.
• Brand, Paul - Yancey, Philip. The Gift Nobody Wants. New York, NY: HarperCollins, 1993.
• Charlesworth, Brian ve Deborah. Evrim: Çok Kısa Bir Başlangıç. çev. Cenk Özdağ. İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınevi, 2020.
• Cottingham, John. “A Brute to the Brutes? Descartes’ Treatment of Animals”. Philosophy 53/206 (1978), 551–559.
• Darwin, Charles. The Life and Letters of Charles Darwin. ed. Francis Darwin. London: Dodo Press, 2008.
• Darwin, Charles. The Origin of Species. London: Harper Press, 2011.
• Dawkins, Marian Stamp. Hayvanların Sessiz Dünyası. Ankara: TÜBİTAK Yayınları, 2002.
• Dougherty, Trent. The Problem of Animal Pain: A Theodicy for All Creatures Great and Small. New York: Palgrave Macmillan, 2014.
• Draper, Paul. “Darwin’s Argument from Evil”. Scientific Approaches to the Philosophy of Religion. ed. Yujin Nagasawa. 49–70. New York: Palgrave Macmillan, 2012.
• Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed. Al-Maḳṣadu’l-Esnā fī Şerḥi Meʾānī Esmāʾi’llāhi’l-Ḥusnā. ed. Fadlou A. Shehadi. Beyrut: Dāru’l-Meşriḳ, 1971.
• Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed. Tehāfutu’l-felāsife. çev. Mahmut Kaya - Hüseyin Sarıoğlu. İstanbul: TYEKB Yayınları, 2014.
• Gould, James L. - Gould, Carol Grant. Hayvan Zihni: Hayvanlarda Akıl Yürütme ve Problem Çözme Becerisi Üzerine. çev. Deniz Yurtören. Ankara: TÜBİTAK Yayınları, 2001.
• Hakkı, Erzurumlu İbrahim. Mârifetnâme. çev. Faruk Meyan. İstanbul: Bedir Yayınevi, 1999.
• Harari, Yuval Noah. Homo Deus: Yarının Kısa Bir Tarihi. çev. Poyzan Nur Taneli. İstanbul: Kolektif Kitap, 2016.
• Hasker, William. The Triumph of God Over Evil. Illinois: InterVarsity Press, 2008.
• Hick, John. Evil and the God of Love. New York: Palgrave McMillan, 2010.
• Hume, David. “Dialogues Concerning Religion”. Dialogues Concerning Religion and Other Writings. ed. Dorothy Coleman. 1–89. Cambridge: Cambridge University Press, 2007.
• İbn Haldun. Mukaddime. çev. Süleyman Uludağ. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2017.
• Inwagen, Peter Van. The Problem of Evil. New York: Oxford University Press, 2008.
• Lewis, C. S. The Problem of Pain. Quebec: Samizdat University Press, 2016.
• Lewis, David. “Evil for Freedom’s Sake?” Philosophical Papers 22/3 (1993), 149–172.
• Mackie, J. L. “Evil and Omnipotence”. Mind 64/254 (1955).
• Murray, Michael J. Nature, Red in Tooth & Claw: Theism and the Problem of Suffering. New York: Oxford University Press, 2008.
• Özdemir, Metin. İslam Düşüncesinde Kötülük Problemi. İstanbul: Kaknüs Yayınevi, 2014.
• Plantinga, Alvin. The Nature of Necessity. New York: Clarendon Press, 1974.
• Ramachandran, Vilayanur S. Öykücü Beyin: Bir Nöroloğun Bizi İnsan Kılanın Ne Olduğuna Dair Arayışı. çev. Ayşe Cankız Çevik. İstanbul: Alfa Yayınları, 2016.
• Ramachandran, Vilayanur S. - Blakeslee, Sandra. Beyindeki Hayaletler. çev. Levent Öztürk. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, 2011.
• Ruse, Michael. “Evil and Atheistic Moral Skepticism”. Explaining Evil: Four Views. ed. Paul W. Franks. 83–104. London: Bloomsbury Academic, 2019.
• Seda Baykal Köse. “Evrim ve Doğa Üzerine Kafa Yormuş İslam Alimleri”. EvrimAğacı. 2017. Erişim 09 Ağustos 2019. https://evrimagaci.org/evrim-ve-doga-uzerine-kafa-yormus-islam-alimleri-451
• Stewart-Williams, Steve. Darwin, Tanrı ve Yaşamın Anlamı. çev. İbrahim Hoca. İstanbul: Say Yayınları, 2012.
• Swinburne, Richard. Providence and the Problem of Evil. New York: Oxford University Press, 1998. https://doi.org/10.1215/00318108-110-1-120 Tooley, Michael. “The Problem of Evil”. ed. Edward N. Zalta. The Stanford Encyclopedia of Philosophy. 2015. Erişim 15 Eylül 2019. https://plato.stanford.edu/archives/fall2015/entries/evil/
• Yancey, Philip. Where Is God When It Hurst? Michigan: Zondervan, 1990.