GELİŞMEKTE OLAN EKONOMİLERDE FİNANSALLAŞMA: TÜRKİYE’DE GYO ÖRNEĞİ

Yıl 2021, , 265 - 278, 30.06.2021

Kurtar Tanyılmaz , Altan Alaybeyoğlu

https://doi.org/10.29106/fesa.897587

Öz

Sadece gelişmiş değil, Türkiye gibi gelişmekte olan ekonomilerde (GOE) de uzunca bir süredir inşaat ve gayrimenkul sektörlerinin ekonomideki ağırlığı artmaktadır. Özellikle 2000’li yıllardan itibaren GOE’ye yönelen kısa vadeli yabancı sermaye akımları sonucunda artan arsa ve konut fiyatları ile birlikte inşaat sektörünün finans kesimi ile ilişkileri daha iç içe geçmiştir. Bu süreçte bir dizi finans dışı şirket (FDŞ) de bu sektörlere yatırım yapmıştır. Bu çalışmada temel amaç Türkiye’de çeşitli sermaye gruplarının ve FDŞ’nin Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO) biçiminde bu alana nasıl ve neden yöneldiklerini ortaya koymaktır. Çalışmanın temel önermesi bu yönelişin ardında Türkiye ekonomisinin dünya pazarıyla artan bütünleşmesinin bağımlı niteliği nedeniyle ortaya çıkan kur riski ve artan finansman maliyetleri ile baş etme çabasının yattığıdır.

Anahtar Kelimeler

Finansallaşma, inşaat ve gayrimenkul yatırımları, Türkiye ekonomisi

Kaynakça

• Akçay, Ü. (2017). Finansallşama, Merkez Bankası Politikaları ve Borcun "Özelleştirilmesi". Finansallaşma Kıskacında Türkiye’de Devlet (s. 45-83). içinde İstanbul: NotaBene Yayınları.
• Alaybeyoğlu, A. (2021). Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları Kapitalizm ve Türkiye. İstanbul: SAV Yayınları.
• Becker, J. (2010, 12). Peripheral Financialization and Vulnerability to Crisis. Competition and Change, s. 229.
• Becker, J. (2019). Birikim stratejileri ve finansallaşma: Türkiye ve Macaristan. Nuray Ergüneş İçin Yazılar-Finansallaşma, Kadın Emeği ve Devlet (s. 182-208). içinde İstanbul: SAV yayınları.
• Bonizzi, B. (2013). Financialization in Developing and Emerging Countries: A Survey. International Journal of Political Economy, s. 83-107.
• Bonizzi, B., Kaltenbrunner, A., & Powell, J. (2019). Subordinate Financialization in Emerging Capitalist Economies. Greenwich Papers in Political Economy. https://core.ac.uk/download/pdf/189394133.pdf adresinden alındı
• Brunhoff, S. d. (2007). Finans Sermayesi ve Sanayi Sermayesi: Yeni Bir Sınıf Koalisyonu. A. Saad-Filho içinde, Kapitalizme Reddiye-Marksist Bir Giriş. İstanbul: Yordam Yayınları.
• Carchedi, G. (2017). The Exhaustion of the Present Phase of Capitalist. Critique, s. 339-357.
• Dünya. (2018, Ocak 19). Sanayici rant şehvetinden uzak tutulsun! https://www.dunya.com/ekonomi/sanayici-rant-sehvetinden-uzak-tutulsun-haberi-399230 adresinden alındı
• Emlak Konut. (2019). Emlak Konut Yatırımcı Sunumu. İstanbul. http://www.emlakkonut.com.tr/_Assets/Upload/Images/file/YatirimciSunumu/turkceSunum.pdf adresinden alındı
• Gelir Dairesi Başkanlığı. (2009, Şubat 03). Gelir Dairesi Başkanlığı Web Sitesi: http://www.gib.gov.tr/node/86543 adresinden alındı
• Harman, C. (2012). Zombi Kapitalizm-Küresel Kriz ve Marx’ın Yaklaşımı. İstanbul: marx-21 yayınları.
• Harvey, D. (2015 ). Neoliberalizmin Kısa Tarihi. İstanbul: Sel yayınları.
• Hilferding, R. (1995). Finans Kapital. İstanbul: Belge yayınları.
• ISO. (2019, 05 28). İSO, “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2018” Araştırmasını Açıkladı. İstanbul.
• Kaltenbrunner, A., & Painceira, J. P. (2017, Temmuz 13). Subordinated Financial Integration and Financialisation in Emerging Capitalist Economies: The Brasilian Experience. New Political Economy, s. 290-313.
• Karaçimen, E., & Özlem, Ç. (2017). Türkiye’de Gayrimenkul ve Finansın Derinleşen ve Yeniden Yapılanan İlişkisi. Finansallaşma Kıskacında Türkiye’de Devlet, Sermaye Birikimi ve Emek. içinde İstanbul: Notabene yayınları.
• Mavroudeas, S., & Papadatos, ‪. (2018). Financialization Hypothesis: A Creative Contribution or a Theoretical Blind Alley? World Review of Political Economy, s. 451-476.‬
• Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlğü. (2006, Haziran 13). Mevzuat Bilgi Sistemi Web Sitesi. http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5520.pdf adresinden alındı
• Orhangazi, Ö. (2020). Türkiye Ekonomisinin Yapısı. Ankara: İmge yayınevi.
• Risk Merkezi. (2020, Ekim). Bankalarca Kullandırılan Kredilerin Sektörel Dağılımı. riskmerkezi.org: https://www.riskmerkezi.org/Content/Upload/istatistikiraporlar/ekler/2568/Bankalarca_Kullandirilan_Kredilerin_Sektorel_Dagilimi-_Ekim-2020.pdf adresinden alındı
• Roberts, M. (2018, Kasım 27). Financialisation or profitability? thenextrecession: https://thenextrecession.wordpress.com/2018/11/27/financialisation-or-profitability/ adresinden alındı
• Roberts, M. (2020, 7 25). A world rate of profit: a new approach. thenextrecession: https://thenextrecession.wordpress.com/2020/07/25/a-world-rate-of-profit-a-new-approach/ adresinden alındı
• Sak, G. (2012, 09 21). Bizim sanayi devleri neden müteahhit oluyor. Radikal: http://www.radikal.com.tr/yazarlar/guven-sak/bizim-sanayi-devleri-neden-muteahhit-oluyor-1101078/ adresinden alındı
• Sak, G. (2013, 03 22). gittigidiyor.com'dan inşaat sektörüne geçmek ne demek? Radikal: http://www.radikal.com.tr/yazarlar/guven-sak/gittigidiyor-comdan-insaat-sektorune-gecmek-ne-demek-1126207/ adresinden alındı
• Savran, S. (2008). Kod Adı Küreselleşme. 21. yüzyılda emperyalizm (s. 59-66). içinde İstanbul: Yordam yayınları.
• Sayıştay Başkanlığı. (2015). Kamu İşletmeleri 2015 Yılı Genel Raporu. Sayıştay Başkanlığı. https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/62643830/files/raporlar/genel_raporlar/kit_genel/2015_Ki2.pdf adresinden alındı
• Sayıştay Başkanlığı. (2015a). Kamu İşletmeleri 2015 Yılı Genel Raporu. https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/62643830/files/raporlar/genel_raporlar/kit_genel/2015_Ki2.pdf adresinden alındı
• Sönmez, M. (2014, Aralık). Sanayinin Yerine İnşaat, Ticaret, Hizmet…. TMMOB, Bülten, s. 5. SPK. (2020, Eylül 12). SPK Aylık İstatistik Bültenleri. Sermaye Piyayası Kurulu: http://www.spk.gov.tr/SiteApps/Yayin/AylikIstatistikBulteniDosya/149 adresinden alındı
• TCMB. (2021, 01 02). EVDS. Elektronik Veri Dağıtım Sistemi: https://evds2.tcmb.gov.tr/ adresinden alındı
• World Bank. (2021, 02 10). Foreign direct investment, net inflows (BoP, current US$) - Turkey. https://data.worldbank.org/indicator/BX.KLT.DINV.CD.WD?locations=TR adresinden alındı
• WorldBank. (2019, 03 19). The World Bank Data. WorldBank: https://data.worldbank.org/indicator/FS.AST.DOMS.GD.ZS?end=2017&start=1960 adresinden alındı
• Yalman, G. (2019). Finansal Krizler ve Sermaye Grupları. Nuray Ergüneş İçin Yazılar-Finansallaşma, Kadın Emeği ve Devlet. içinde İstanbul: SAV yayınları.
• Yazıcı, R., & Yazıcı, A. (2018, 01 06). Gayrimenkul Sektörünün Gelişiminde Sermaye Piyasalarının Önemi. The Journal of Academic Social Science Studies, s. 391-411.
• Yeşilbağ, M. (2020). Günümüz Kapitalizminde Sermaye, Kent ve Kriz: AKP’li Yılların İnşaat Bilançosu. Sosyalist Gelecek ve Planlama (s. 72-77). içinde İstanbul: Yazılama yayınları.
• Yıldırım, A. (2015 , 03 03). Ne altın, ne borsa, ne faiz Türkiye'de mekan... Habertürk: https://www.haberturk.com/yazarlar/abdurrahman-yildirim-1018/1048954-ne-altin-ne-borsa-ne-faiz-turkiyede-mekan adresinden alındı
• Yıldırım, A. (2016, 01 04). Sıcak para çifte gagalandı. Habertürk: https://www.haberturk.com/ekonomi/doviz/haber/1175919-sicak-para-cifte-gagalandi adresinden alındı