SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİR MESLEK MENSUPLARININ KARMAŞIK ETİK PROBLEMLERİ

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 79 - 91, 31.03.2021

Ömer Faruk Akbaş , Hüseyin Çırpan

https://doi.org/10.29106/fesa.832309

Cited By: 2

Öz

Muhasebe meslek grubunun üyesi olan mali müşavirlerin yaptıkları iş gereği çeşitli paydaşların çıkarını gözetmesi ve bu nedenle etik kurallar dâhilinde çalışması gerekmektedir. Ancak çeşitli sebepler ile mali müşavirlerin sıklıkla etik ikilemlere düştükleri ve etik dışı davranışlar sergiledikleri görülebilmektedir. Bu durum da paydaşlar ve kamu açısından çok büyük zararlara neden olabilmektedir. Bu açıdan mali müşavirlerin etik ikilemlerden çıkışlarında etik davranışı tercih etmeleri önemlidir. Bu bağlamda bu çalışmada mali müşavir meslek mensuplarının karmaşık etik problemlerinin ve yaşadıkları etik ikilemlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda mali müşavir olarak görev yapan katılımcılar ile görüşme yapılarak veriler toplanmış, elde edilen veriler betimsel olarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda serbest muhasebeci mali müşavirlerin en çok karşılaştıkları etik dışı davranışların başında kendi meslektaşlarının birbirlerinin müşterilerini elinden alma girişimlerinin geldiği görülmüştür. Ayrıca kamu kurum ve kuruluşlarındaki işlemlerde tanıdık memurları olan mali müşavirlerin işlerine öncelik verilmesi ve sürecin onlar için daha hızlı ilerlemesi ile hizmet verilen mükelleflerin vergiden kaçınmalarının karşılaşılan diğer önemli etik dışı davranışlar olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Etik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir, Etik ikilem

Kaynakça

• Adams, C.A. (2004). The Ethical, Social and Environmental Reporting-Performance Portrayal Gap. Accounting, Auditing and Accountability Journal, 17(5), 731-757.
• Ahinful, G. S., Addo, S., Boateng, F. O., & Boakye, J. D. (2017). Accounting Ethics and the professional Accountant: the case of Ghana. International Journal of Applied Economics, Finance and Accounting, 1(1), 30-36.
• Aktaş, M., A. (2012). Muhasebe Mesleğinde Etik ve Uyum. İlksan Matbaası Ltd. Şti., 1. Basım, Ankara.
• Albrecht, W. S., Hill, N. C., & Albrecht, C. C. (2006). The ethics development model applied to declining ethics in accounting. Australian Accounting Review, 16(38), 30-40.
• Allen, K. (2012). What is an ethical dilemma? Teaching social workers how to recognize a true dilemma. The New Social Worker, 19 (2), 4-6.
• Aymankuy, Y. ve Sarıoğlan, M. (2005). Muhasebe Meslek Mensuplarının Meslek Etiğine Yaklaşımları ve Balıkesir İl Merkezinde Bir Uygulama, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8-14:23-45.
• Bayraktar, A. (2007). Türkiye’de Muhasebe Hileleri Tarihi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Brennan, N. (2016). Are Ethics Relevant to the Practice of Professional Accounting?, Accountancy Plus, 1, 23-24.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, O. E., Karadeniz, S. ve Demirel, F. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Akademi Yayınları.
• Çınar, O., & Güney, S. (2012). Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin (SMMM) Etik Algıları: Erzurum Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(2), 91-106.
• Çiçek, H., Canbaz, S., & Keskin, A. (2013). Muhasebe Meslek Mensuplarının Meslek Etiğine Bakış Açıları: Kırklareli İlinde Bir Araştırma. 2, 1-20.
• Durkheim, E., (1986). Meslek Ahlakı. (M. Karasan, Çev.) Milli Eğitim Basımevi, 3. Basım, İstanbul.
• Ezeani, S., Ogbonna, I., Ezemoyih M. and Okonye E (2012). The Effect Of Creative Accounting On The Job Performance Of Accountants (Auditors) In Reporting Financial Statement in Nigeria. Kuwait Chapter Of Arabian Journal Of Business And Management Review, 1(9), 1-30.
• Feldman, F. (2016). Etik Nedir?, 3. Basım, Çev.: Ferit Burak Aydar, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi: İstanbul.
• Fidan, M. E., & Subaşı, S. (2014). Muhasebe Meslek Mensubu Adaylarının Etik Algıları: İstanbul İli Örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (64), 111-129.
• Fleming, D. M., Romanus, R. N. ve Lightner, S. M. (2009). The Effect of Professional Context on Accounting Students’ Moral Reasoning, Issues in Accounting Education, 24(1):13-30
• IFAC, (2003). Rebuilding Public Confidence in Financial Reporting: An International Perspective, Task Force on Rebuilding Public Confidence in Financial Reporting – an independent group commissioned by the International Federation of Accountants, USA.
• IFAC, (2006). Code Of Ethics For Professional Accountants, International Federation of Accountants (IFAC), https://www.ifac.org/system/files/publications/files/ifac-code-of-ethics-for.pdf, Erişim tarihi: 12 Mubisubis
• İşgüden, B. ve Çabuk, A. (2006). Meslek Etiği ve Meslek Etiğinin Meslek Yaşamı Üzerindeki Etkileri, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9-16:59-86.
• Jackling, B., Cooper, B. J., Leung, P., & Dellaportas, S. (2007). Professional Accounting Bodies' Perceptions of Ethical Issues, Causes of Ethical Failure and Ethics Education. Managerial auditing journal, 22(9), 928-944.
• Keskin, D. A. (2015). Mesleki Etik, 1. Baskı, Beta Basım Yayın: İstanbul.
• Kolçak, M. (2012). Bologna Sürecine ve İKMEP’e Uygun Meslek Etiği, Murathan Yayınevi, Trabzon.
• Kolçak, M., (2013). Meslek Etiği, Ekin Basın Yayın Dağıtım, 2.baskı, Bursa.
• Kutlu, H. A. (2008). Muhasebe Meslek Mensupları ve Çalışanlarının Etik İkilemleri: Kars ve Erzurum İllerinde Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63(02), 143-170.
• Leung, P., and Cooper, B., (1994). Ethics in Accountancy: A Classroom Experience, Accounting Education, 3(1), 19-33.
• Low, M., Davey, H. and Hooper, K. (2008). Accounting Scandals, Ethical Dilemmas and Educational Challenges. Critical Perspectives on Accounting, 19, 222-254.
• Marques, P. A., & Azevedo-Pereira, J. (2009). Ethical İdeology and Ethical Judgments in the Portuguese Accounting Profession. Journal of Business Ethics, 86(2), 227-242.
• Nwagboso, J. (2008), Professional Ethics, Skills & Standards, Jos: Inspirationz Media Konsult, Maiden Edition.
• Sepasi, S. (2019). Accounting Ethics, International Journal of Ethics & Society (IJES), 1 (2), 1-6.
• Sökmen, A. (2016) , Meslek Etiği, Detay Yayıncılık, Ankara
• Toraman, C. & Akcan, A. (2002), Muhasebe Denetiminde Etik, Marmara Üniversitesi Türkiye XXI. Muhasebe Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı, 29 Mayıs-2 Haziran 2002, Bodrum, Türkiye.
• Velasquez, M. G. (2002), Business Ethics, Prentice Hall, Fifth Edition.
• West, A. (2017). The Ethics of Professional Accountants: An Aristotelian Perspective. Accounting, Auditing and Accountability Journal, 30(2), 1-28.
• Wyatt, A.R. (2004). Accounting Professionalism - They Just Don‟t Get It! Accounting Horizons, 18(1), 45 – 53.
• Yılmaz, E., Yıldırım, S., & Bahar, H. H. (2015). Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin Mesleki Etik Algısı: Samsun Örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (65), 27-42.