ANALYSIS OF THE RELATIONSHIP BETWEEN COMMERCIAL LOANS AND FIXED CAPITAL INVESTMENTS: TÜRKİYE EXAMPLE

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 3, 284 - 299

Mine Genç , Selman Yılmaz

https://doi.org/10.29106/fesa.1482204

Öz

The basics of the economics literature starts with a question is that resources are scarce but needs and desires are unlimited which raises the question of how the financing needs and desires of businesses if their reources are less than these. Loans are the most basic financial instrument used by businesses in the Turkish economy for their financing needs. Investment that is one of the factors that ensure countrys’ economic efficiency, particularly employment and growth. The aim of the research is to analyse the relationship and effects of fixed capital investments and commercial loans of the real sector in Türkiye. As a result of the research conducted using quarterly term data covering the years 2006-2023 with Engle-Granger cointegration analysis, it has been reached that commercial loans have an effect on fixed capital investments in both short term and long term and fixed capital investments have no effects on commercial loans both in the short term and long term. Also, it is concluded that commercial loans corrects 56% of the short term imbalances on fixed capital investments in the first period and shows its total effect in the long term after five months.

Anahtar Kelimeler

Turkish economy, commercial loans, fixed capital investments, real sector, Engle-Granger cointegration analysis

TİCARİ KREDİLER İLE SABİT SERMAYE YATIRIMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Öz

İktisat biliminin temelini oluşturan kaynakların kıt ama istek ve ihtiyaçların fazla olması sorusu, işletmelerin istek ve ihtiyaçlarının kaynaklarından fazla olması durumunda finansman ihtiyaçların nasıl karşılanacağı sorusunu ortaya çıkarmaktadır. Krediler, Türkiye ekonomisinde işletmelerin finansman ihtiyacı için başvurduğu en temel finansal araçtır. Yatırım, istihdam ve büyüme başta olmak üzere ülkenin iktisadi anlamda etkinliğini sağlayan faktörlerin başında gelmektedir. Araştırmanın amacı Türkiye’de reel sektörün sabit sermaye yatırımları ile ticari krediler ilişkisini ve etkilerini analiz etmektir. Engle-Granger eşbütünleşme analizi ile 2006-2023 yıllarını kapsayan çeyreklik dönem verileri kullanılarak yapılan araştırma sonucunda, ticari kredilerin sabit sermaye yatırımları üzerinde hem kısa dönemde hem de uzun dönemde etkisinin olduğu ve sabit sermaye yatırımlarının ticari krediler üzerinde hem kısa dönemde hem de uzun dönemde etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmaktadır. Ayrıca ticari kredilerin sabit sermaye yatırımları üzerinde kısa dönemde oluşacak dengesizliklerin %56’sını ilk dönemde düzelttiği ve uzun dönemde toplam etkisini beş ay sonra gösterdiği sonucuna ulaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye ekonomisi, ticari krediler, sabit sermaye yatırımları, reel sektör, Engle-Granger eşbütünleşme analizi

Kaynakça

• AKÇA, T. (Nisan 2019). Aşırı Kredi ve Aşırı Yatırım Türkiye Ekonomisi İçin Bir Analiz, Ankara: Gece Akademi.
• BAĞIŞ, B. (Eylül 2019). Yeni Dönemin Finansal Araçları, SETA Yayınları(294), s. 1-26.
• BARTHOLDY, J., & OLSON, D. (2023). Do Trade Credits finance Long Term Investmens?, Heliyon 9, s.1-13.
• BASTI, E. (Aralık 2013). Türkiye’de Şirketler Kesiminin Doğrudan Finansman Yoluyla Kaynak Sağlaması, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi(30), s. 185-194.
• BDDK, Banka Dışı Mali Kuruluş Verileri, Erişim Adresi, https://www.bddk.org.tr/Veri/Index/70, Erişim Tarihi: 27.02.2024.
• BLOMSTROM, M., ROBERT, E. L., & ZEJAN, M. (Şubat 1996). Is Fixed Investment the Key to Economic Growth?, The Quarterly Journal of Economics, 111(1), s. 269-276.
• COŞKUN, A. (2012). Finansman Sorunlarına Göre Kredi Kullanım Oranları ve Yatırımlarda Kredilerin Etkisi Üzerine Araştırma, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), s. 445-449.
• ÇAMOĞLU, S. M., & AKINCI, M. (2012). Türkiye’de Sektörel Banka Kredilerinin Gelişimi: Bir Zaman Serisi Analizi, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 19(1), s. 193-210.
• DAŞDEMİR, E. (2020). Banka Kredileri ve Kira-Fiyat ilişkisi: Kredilerin Ekonomideki Rolleri Üzerine bir Yorum ve Yapısal Kırılmalı Zaman Serileri Analizi, Journal of Economics Finance and Accounting, 7(3), s. 214-222.
• DEĞİRMEN, S., & GÜNDOĞDU, Y. (2010). Türkiye’de İhracat Yapan Firmaların Finansman Stratejileri, İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 1(4), s. 1-18.
• DELOOF, M., & JEGERS, M. (1996). Trade Credit, Product Quality and Intragroup Trade: Some European Evidence, Financial Management, 25(3), s. 33-43.
• EKŞİ, İ. H., & İKVAN, A. (2017). İşletmelerin Finansmanında Mevduat Bankalarının Kredi Arz Davranışları, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 15(2), s. 47-61.
• EMİRKADI, Ö. (2022). MIST Ülkelerinde Sabit Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Ampirik Bir Değerlendirme, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(4), s. 805-815.
• ENGLE, R. F., & GRANGER, C. W. J. (Mart 1987). Co-Integration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing, Econometrica, 55(2), s. 251-276.
• GİRMA, S., & MAEMİR, M. (2021). Joint Effects of Exporting and Outward FDI on the Firm-Level Capital Investment in India, Wiley Online Library, 26, s. 606-624.
• GUARİGLİA, A., & MATEUT, S. (2006). Credit Channel, Trade Credit Channel, and Inventory Investment: Evidence From a Panel of UK Firms, Journal of Banking and Finance(30), s. 2835-2856.
• GÜNEŞ, M., & KURTULUŞ, N. Y. (2019). Ticari Krediler ve Kredi Türleri, İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• HONDA, T. (2023). The Effects of Credit Lines on Cash Holdings and Capital Investments: Evidence from Japan, Journal of the Japanese and International Economies(67), s. 1-13.
• KATHLEEN, M. K., & RENE M. STULZ (2013). Access to Capital, Investment, and the Financial Crisis, Journal of Financial Economics(110), s. 280-299.
• MERT, M. & ÇAĞLAR, A. E. (2023). Eviews ve Gauss Uygulamalı Zaman Serileri Analizi, 2. Baskı, Ankara: Detay Yayıncılık.
• MERTZANİS, C., PAVLOPOULOS, A., VETSİKAS, A., REPPAS, D. & PHİLİP A. HAMİLL (2023). Religion and the Financing of Corporate Investment around the World, International Review of Financial Analysis(90), s. 1-24.
• NADİRİ, I. M. (1969). The Determinants of Trade Credit in the U.S. Total Manufacturing Sector, Econometrica, 37(3), s. 408-423.
• PARASIZ, İ. (2014). Modern Bankacılık Teori ve Uygulama, 3. bs., Bursa: Ezgi Kitabevi.
• SARI, S. (2020). 1999-2017 Döneminde Türk Bankacılık Sektörü ve Kredilerin Gelişimi, The Journal of Social Sciences, 4(7), s. 328-348.
• ŞİMŞEK, M. & KADILAR, C. (2005). Türkiye’de Kamu Sabit Sermaye Yatırımlarının Verimliliği: Sınır Testi ile Ekonometrik Bir Yaklaşım, 1963-2002, D.E.Ü. İİBF Dergisi, 20(1), s. 87-102.
• TBB, 27.02.2024 tarihi itibarıyla Gruplar Bazında Banka ve Bankaların Şube Sayıları, Erişim Adresi, https://www.tbb.org.tr/modules/banka-bilgileri/banka_sube_bilgileri.asp, Erişim Tarihi: 27.02.2024.
• TBB, Türkiye’de Bankacılık Sistemi Banka, Çalışan ve Şube Bilgileri, Erişim Adresi, https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/istatistikiraporlar/ekler/4251/Banka_Calisan_ve_Sube_Sayilari- Aralik_2023.pdf, Erişim Tarihi: 27.02.2024.
• TCMB, Bankacılık ile ilgili Mevzuat, Erişim Adresi, https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Banka+Hakkinda/Mevzuat/Bankacilik/, Erişim Tarihi: 18.10.2023.
• TİTMAN, S., & WESSELS, R. (1988). The Determinants of Capital Structure Choice, The Journal of Finance, 43(1), s. 1-19.
• USLU, H., & ADA, A. A., (2021). Sabit Sermaye Yatırımları ile Milli Gelir İlişkisi: Kamu ve Özel Kesim Ayrımında 1963-2018 Türkiye Uygulaması, Balkan Journal of Social Sciences, 10 (9), s. 10-25.
• YALÇIN, D., & TUNAY, K. B. (Ocak 2020). Kredi Portföylerinde Sektörel Yoğunlaşma ve Risk İlişkisi: Türkiye Örneği, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 12(2), s. 344-358.
• YILMAZ, S. (2016). Makroekonomik Teoride Yatırım Büyüme ve Enflasyon, İstanbul: Beşir Kitabevi.