Bilim-Kurgu Sinemasında Şiirsel Bir Deneme: Solaris

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 58 - 64, 30.06.2021

Mehmet Utku Şentürk

Öz

Polonyalı bilim kurgu yazarı Stanislaw Lem’in 1961’de yazdığı romandan uyarlama olan “Solaris”, Solaris gezegeninin yörüngesindeki bir uzay istasyonunda yaşanan doğaüstü olayların ve insanların hayalleriyle vicdan muhasebeleri üzerine bir bilim-kurgu. Stanislaw Lem, bilim kurgu edebiyatına hâkim olan Amerikan ekolüne karşı farklı bir söylem geliştirerek bilim kurguda “yeni dalga” ya da “sol bilim kurgu” olarak adlandırılan ekolün öncüsü olmuştur. Solaris ise, Stanislaw Lem’in “Magnum Opus” u yani başyapıtıdır. Amerika’nın uzayı fethetme süreci içinde bir anti-tez olarak yazılan Solaris, Sovyetler Birliği’nde olağanüstü bir ilgiyle karşılaşmıştır. Hayatı bir yansıma, bir rüya olarak yakalayıp yeni bir film diliyle aktarabilmeyi başarmış aynı zamanda bir şair, bir felsefeci de olan yönetmen Andrei Tarkovsky işte bu dönemde Lem’in başyapıtı Solaris’i filme çekerek sinemaya da bir başyapıt kazandırmıştır.

Anahtar Kelimeler

Solaris, Andrei Tarkovsky, Stanislaw Lem, Şiirsel Sinema, Film

A Poetic Essay in Science Fiction Cinema: Solaris

Öz

"Solaris", an adaptation of the novel written by the Polish science fiction writer Stanislaw Lem in 1961, is a science-fiction about the supernatural events taking place in a space station orbiting the planet Solaris and the conscience of human dreams. Stanislaw Lem developed a different discourse against the American school, which dominates science fiction literature, and became the pioneer of the school called "new wave" or "left science fiction" in science fiction. Solaris, on the other hand, is Stanislaw Lem's "Magnum Opus", that is, his masterpiece. Written as an anti-thesis during America's conquest of space, Solaris met with extraordinary interest in the Soviet Union. Director Andrei Tarkovsky, who was also a poet and a philosopher at the same time, managed to capture life as a reflection, a dream and convey it in a new film language, at this time, he brought Lem's masterpiece Solaris to a masterpiece by filming it.

Anahtar Kelimeler

Solaris, Andrei Tarkovsky, Stanislaw Lem, Poetic Cinema, Movie

Kaynakça

• Arıcan, C.(2020). İnsanlığı Utanç Kurtaracak — Solaris (A.Tarkovski) Film Eleştirisi https://medium.com/t%C3%BCrkiye/i%CC%87nsanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1-utan%C3%A7-kurtaracak-solaris-a-tarkovski-film-ele%C5%9Ftirisi-c1fd5693bcae 08.04.2020.
• Bazarslan, S.N. (2011). SOLARİS / Solyaris / 1972 / Andrei Tarkovsky. http://www.derindusunce.org/2011/01/22/solaris-solyaris-1972-andrei-tarkovsky/ 22.01. 2011.
• Bornstein, T. B. (2011). Filmler ve Rüyalar. Çev. Cem Soydemir, Metis Yayınları: İstanbul.
• Çakır, U.C. (2018). Bir Tarkovsky Şaheseri: Solaris. https://www.bilimkurgukulubu.com/sinema/bir-tarkovsky-saheseri-solaris/ 24.02.2018.
• Ginavito, J. (2009) Şiirsel Sinema - Andrey Tarkovski. Çev. Ebru Kılıç, Agora Kitap: İstanbul.
• Lem, S. (2004) Solaris. Çev. Mehmet Aközer, İletişim Yayınları: İstanbul.
• Özcan, B. (2016). Tarkovski’ye göre Bilim Kurgu ve Solaris https://barisozcan.com/tarkovskiye-gore-bilim-kurgu-solaris/ 26.06.2016. Solakoğlu, A. (2011). Solaris Dosyası https://eksisinema.com/solaris-dosyasi/ 30.06.2011.
• Sultanzade, Z. (2019). Stanislaw Lem’in Solaris Filmlerine Dair Görüşleri. https://www.bilimkurgukulubu.com/sinema/sinema-uzerine/stanislaw-lemin-solaris-filmlerine-dair-gorusleri/?fbclid=IwAR3JS5vswnd13kShFNYOQ-NcsEGWYMNqYm4aK39UOLJiOd8rfkk83Im0r2o 28.07.2019 Tan, E. (2019). Solaris. https://filmloverss.com/solaris/ 15.06.2019.
• Tarkovsky, A. (1994) Zaman Zaman içinde. Çev. Seda Kervanoğlu, Afa Yayıncılık: İstanbul.
• Zizek, S. (2014) Tarkovski; İçsel Uzamdan Gelen Şey. Çev. Mehmet Oznur, Encore Yayınları: İstanbul.