WHİTEHEAD’DE TANRI’NIN YARATICILIĞI PROBLEMİ

Yıl 2014, Cilt: 19 Sayı: 2, 75 - 83, 01.12.2014

Hüsamettin Yıldırım

Öz

Genellikle bütün teist anlayışlarda mükemmel bir varlık anlayışının en temel esasını, “Yaratıcı Tanrı” düşüncesi oluşturur. Yaratma kavramı, “gerçekleştirmek, ortaya çıkarmak, varlığa getirmek,” anlamında kullanılmaktadır. Varlığa getirmek anlamında yaratma genelde iki şekilde meydana gelmektedir; Tanrı, her şeyi yoktan varlığa getirmiştir ya da bir bina gibi önceden bulunan bir materyal vasıtası ile varlığa getirmiştir. İşte bu noktada Whitehead, yaratma kavramını klasik düşünceden farklı anlamda kullanmaktadır. O, yaratma kavramını, Tanrı kavramından daha geniş tutmaktadır. Şöyle ki bütün kararlar Tanrı tarafından verilmiş kararlar değildir. Bu çalışmada Whitehead’in klasik anlayışlardan farklı olarak yaratmayı nasıl anladığını ve hangi noktalarda ayrıldığını göstermeye çalışacağız

Anahtar Kelimeler

Whitehead, Tanrı, Yaratma, Klasik teizm

The Problem of God’s Creativity in Whitehead

Öz

In general in the understanding of all the theist approaches, God’s creativity constitutes the most basic essence of the concept of the absolutely perfect God. The term creativity here has been used with the meanings of the carrying out, revealing and bringing into existance. The bringing into existance meaning of creativity happens in two ways. Either God brings everything into existance out of nothing or He brings them into being out of an old material as in the case of building. At this point Whitehead uses the concept of creation in a different way than the classical mode of thought. For him, the concept of creating is wider than the concept of God. Namely, not all the decisions have been given by God. In this study we’ll try to show how Whitehead understood the creation process diferent from the classical understanding and at which points he is different from others

Anahtar Kelimeler

Whitehead, God, Creation, Clasical theism

Kaynakça

• Albayrak, M., Tanrı ve Süreç, 1. Baskı, Isparta 2000.
• Aydın, Mehmet S., “Süreç Felsefesi Işığında Tanrı-Alem İlişkisi”, A.Ü.İ.F.D., c.27, Ankara Galloway, George, D., The Philosophy of Religion, İnternational Teological Libray, T&T, Clark, Edinburg 1945.
• Griffin, David Ray, “Steiner Anthroposophy And Whitehead’s Philosophy”, Re Vision, Spring, S.13., 1991.
• Hartmann, Klaus, “Types of Explanation in Hegel and Whitehead”, Hegel and Whitehead Contemporary Perspektives on Systematic Philosophy, ed. George R. Lucas, Jr., State University of Nerw York press, Albany, 1986.
• Jhonson, A. H “Whitehead as Teacher and Philosopher”, Philosophy and Phenomenological Research, s. 29, 1969.
• Leclerc, Ivor, “Form and Actuality”, The Relevance of Whitehead, Ed. Ivor Leclerc, Thoemmes Press, Bristol 1993.
• Leftow, Brain, “God and the World in Hegel and Whitehead”, Hegel and Whitehead Contemporary Perspektives on Systematic Philosophy, Ed. George R. Lucas, Jr., State University of Nerw York press, Albany, 1986.
• Özcan, Zeki, Augustinus’ta Tanrı ve Yaratma, Alfa Yayınları, 1.baskı, İstanbul 1999.
• Peterson, M., Hasker W., Reichenbach B., Basinger D., Reason And Religious Belief, 2. Baskı, Oxford University Press, New York 1998.
• Turan, E. Rufai, The Problem of Solidarity in Whitehead’s Pluralistic Universe, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara 1995.
• Whitehead, A. North, Adventures of Ideas, The Macmillian Company, New York, 1956.
• …………., Process And Reality: an Essay in Cosmology, Harper TorcBooks, The Academy Library, Newyork 1960.
• …………., Religion in The Making, New Amrican Library, New York, 1974.
• Williams, Daniel D., “Deıty, Monarchy and Metaphysics: Whitehead’s Critique of the Theological Tradition”, The Relevans of Whitehead, Ed. Ivor Leclerc, Thoemmes Press, Bristol 1993.