İBN HİŞÂM EL-ENSÂRÎ’NİN MUVELLEDÛN ŞAİRLERİNDEN ŞAHİT GETİRMEDEKİ KONUMU ŞERHU KATRİ’N-NEDÂ VE ŞERHU ŞUZÛRİ’Z-ZEHEB ÖZELİNDE [1-15]

Yıl 2016, Cilt: 21 Sayı: 2, 1 - 15, 01.12.2016

Muzaffer Özli İrfan Kaya

Öz

Arap diliyle ilgili olarak yapılan çalışmalar, başta Kur’ân’ı lahndan koruma amaçlı düzensiz bir şekilde başlamışken kısa sürede ilmi bir disipline kavuşmuş ve kendi kurallarını belirler hale gelmiştir. Bu bağlamda kullanılacak kaynakların özellikleri ve metodolojisi nahiv ilminin belirleyici vasfı olmuştur. Bu makalede Arap dil çalışmalarında önemli bir kaynak olarak görülen şiirin değeri ve konumu incelenecektir. Araplardan rivayet edilen şiirlerin dil bilimciler tarafından tâbi tutulduğu sınırlamalar ve bu sınırlamalar neticesinde ortaya çıkan sınıflamaların dil çalışmalarına etkileri üzerinde durulmuştur. Ayrıca İbn Hişam el-Ensârî’nin Şerhu Katri’n-Nedâ ve Şerhu Şuzûri’z-Zeheb adlı eserlerinde, kendisinden şahit getirmenin hoş karşılanmadığı muvelledûn şairlerin beyitlerinin ne şekilde kullanıldığı üzerinde durulmuş ve onun bu konudaki yaklaşımı tespit edilmeye çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Gramer, Şahid, Muvelled, Şiir, İbn Hişâm

The Position of Ibn Hişam el-Ensari Who is From The Muvelledin Poet And His Situation in Revealing Witness

Öz

Although first the studies concerning Arabic language began in a disorganized way and for the purpose of protecting Qur’an language from mistakes, it achieved a scientific discipline and a shape which defines self-rules in a short time. In this context the source materials and methodology have been basic characteristic in the Arabic grammar. In this article, we studied the importance and status of poetry that is an important source in Arabic studies. The

Anahtar Kelimeler

The grammar, Witness, Muvelled, Poet, Ibn Hişam.

Kaynakça

• Askerî, Ebu’l-Hilal el-Hasan b. Abdullah b. Sehl, Kitâbu’s-Sınâ‘ateyn el-Kitâbetu ve’-ş- Şi‘r, İstanbul, 1320.
• Bağdâdî, Abdulkadir b. Ömer, Hızânetu’l-Edeb ve Lubbu lubâb-i Lisâni’l-‘Arab, (thk. Abdusselam Muhammed Harun), Mektebetu’l-Hancî, Kahire, 1418/1997.
• Cevherî, İsmail b. Hammâd, es-Sıhâh, (thk. Ahmed Abdulğafûr Attar), Dârul-İlmi’l- Malayîn, Beyrut, 1990.
• İbn Cinnî, Ebu’l-Feth Osman, el-Hasâis, (thk. Muhammed Ali en-Neccâr), Dâru’l- Kutubi’l-Mısriyye, Kahire, 1371/1952.
• Durmuş, İsmail, “İstişhâd”, DİA, c. XXIII, s. 396.
• Efgânî, Sa‘îd, Fî usûli’n-nahv, Dimaşk, 1414/1994.
• Enbârî, Abdurrahman Kemâluddîn b. Muhammed Ebu’l-Berekât, el-İğrâb fî cedeli’l- ‘irab(luma‘u’l-edille ie beraber), Dimaşk, 1377/1957. َ
• Erdim, Enes, Arap dili gramer metodolojisi, Elazığ, 2015.
• Ferâhidî, Halil b. Ahmed, Kitâbu’l-‘Ayn, (thk. Abdulhamid Hindâvî), Dâru’l-Kutubi’l- ‘İlmiyye, Beyrut, 1424/2003.
• Han, Muhammed, Usûlu’n-nahvi’l-‘Arabî, Matba‘atu Câmi‘ati Muhammed Haydar, Biskre, 2012.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdullah Cemâluddîn el-Ensârî, Şerhu Katri’n-Nedâ ve Bellu’s-Sadâ, (thk. Muhammed Muhyiddîn Abdulhamid), Dâru İbni Kesîr, Dimeşk, 2010.
• ______, Şerhu şuzûr’iz-zeheb fî ma‘rifeti kelâmi’l-‘Arab, (thk. Muhammed Muhyiddîn Abdulhanid), el-Mektebetü’l-Asriyye, Beyrut, 2011.
• İbn Hacer el-Askalânî, Ahmed b. Ali b. Muhammed, ed-Dureru’l-Kâmine fî A‘yâni’l- Mieti’s-Sâmine, Dâiretu Maârifi’l-Osmaniyye, trs.
• Kıftî, Cemâluddîn Ebu’l-Hasan Ali, İnbâhu’r-ruvât alâ enbâhi’n-nuhât, (thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim), el-Mektebetü’l-Asriyye, Beyrut, 2009.
• İbn Manzur, Cemaluddîn Ebi’l-Fadl Muhammed b. Mukerrem, Lisânu’l-‘Arab, (thk. Âmir Ahmed Haydar), Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, Beyrut, 2009.
• İbn Mu‘tezz, Tabakâtu’ş-şu‘ara, (thk. Abdussettâr Ahmed Ferac), Dâru’l-Maarif, Kahire, trs.
• Nahle, Mahmud Ahmed, Usûlu’n-nahvi’l-‘Arabî, Dâru’l-‘Ulûmi’l-‘Arabiyye, Beyrut, 1407/1987.
• İbn Reşîk, Ebû Ali el-Kayravânî, el-‘Umde fî Mehâsini’ş-Ş‘ir ve Âdâbihi ve Nakdih, (thk. Muhammed Muhyiddîn Abdülhamid), Dâru’l-Cîl, Beyrut, 1981.
• Suyûtî, Celâluddîn Abdurrahman, el-İktirâh fî usûli’n-nahv, (thk. Abdulhakim Atiyye), Dâru’l-Beyrutî, Beyrut, 1427/2006.
• ______, el-Muzhir fî ulûmi’l-luğati ve envâiha, (thk. Fuad Ali Mansur), Dâru’l-Kutubi’l- ‘İlmiyye, Beyrut, 2014
• ______, Husnu’l-muhâdara fî târîhi Mısr ve’l-Kahire, (thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim), Dâru İhyâ-i Kutubi’l-‘Arabiyye, Kahire, 1387/1967.
• ______, Buğyetu’l-vu‘ât fî tabakâti’l-luğaviyyîn ve’n-nuhât, (thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim), Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1979.
• Temmâm, Hassân, el-Usûl, Âlemu’l-Kutub, Kahire, 1420/2000.
• ‘Uteyyık, Abdullah b. Süleyman, el-Yâkût fî Usûli’n-nahv, Riyad, 1429.
• Zehebî, Şemsuddîn Muhammed b. Ahmed b. Osman, Siyeru ‘alâmi’n-nubelâ, (thk. Şuayb el-Arnavut), Muessesetu’r-Risâle, Beyrut, 1404/1984.
• Ziriklî, Hayruddîn, el-‘Alâm, Dâru’l-İlm li’l-Malâyin, Beyrut, 2002.