TÂCÜDDÎN es-SÜBKÎ’NİN NESİH PROBLEMİNE YAKLAŞIMI

Yıl 2019, Cilt: 24 Sayı: 1, 127 - 156, 01.06.2019

Abdurrahman Caner

Öz

Nesih konusu sahabe döneminden itibaren önemsenmiş ve dini doğru anlamanın bir ölçütü olarak değerlendirilmiştir. Bu sebeple ulema konuyu değişik boyutlarıyla inceleme ihtiyacını hissetmiştir. Söz konusu meseleyi farklı açılardan ele alan âlimlerimizden biri de, birçok alanda eser telif eden ve usulcü kişiliğiyle öne çıkan Tâcüddîn es-Sübkî’dir. Kendisi, Şâfiî mezhebine mensup olmakla beraber zaman zaman gelenekten farklı görüşler ileri sürmüş hatta bazı konularda dört mezhebin genel görüşüne muhalefet edebilmiştir. Onun çoğu âlimden farklı düşündüğü alanlardan biri de nesih meselesidir. Özellikle haber-i vahid ve kıyasın, Kitap ve mütevatir sünneti nesih edebileceği görüşü dikkat çekicidir. Çalışmamızda Tâcüddîn es-Sübkî’nin nesih konusuna yaklaşımını ve konuyla ilgili genel görüşe muhalif görüşlerini tespit ve tahlil etmeye çalışacağız

Anahtar Kelimeler

Tâcüddîn es-Sübkî, Nesih, Beyan, İzâle, Hüküm

The Approach Of Tâjuddîn es-Subkî To The Abrogation Problem

Öz

Abrogation was considered important from the sahabi period and was evaluated as a criterion to understand the religion correctly. So, Ulema scholar needed to examine this topic from different aspects. One of the ulema who takes the topic from different aspects is Tâcüddîn es_Sübkî who compiled many works in many fields and became prominent with his methodologist personality. He was belong to the shafii sectarian, and also from time to time he asserted different views from tradition, and even in some topics he opposed to the four well

Anahtar Kelimeler

Tâcüddîn es_Sübkî, Abrogation, Declaration, Removing, Judgment.

Kaynakça

• Abdulazîz El-Buhârî, Alâuddîn b. Ahmed b. Muhammed, Keşfu’l-esrar şerhu usûli’l- Bezdevî (I-IV), Dâru’l-Kutubi’l-İslâmî, yy, ty.
• Âmidî, Seyfuddîn Ebü’l-Hasen Ali b. Muhammed, el-İhkâm fî usûli’l-Ahkâm (I-IV), Dâru’s-sâmi‘, Riyâd 2003.
• Bâcî, Ebu’l-velîd, İhkamu’l-fusûl fî ‘ilmi’l-usûl, thk. Abdulmecid Türkî, Dâru’l-Ğarbi’l- İslâmî, yy, 1986.
• Bakkal, Ali, İmam Şâfiî’de Nesh Anlayışı, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1996, sayı: 2.
• Beydâvî, Nâsiruddîn Abdullâh b. Ömer, Minhâcu’l-vusûl ilâ ilmi’l-usûl, thk. Şa‘bân Muhammed İsmâil, Dâru İbn Hazm, Beyrut 2008.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. Eş‘as el-Ezdî, Süneni Ebî Dâvûd, thk. Muhyiddîn Abdulhamîd, Mektebetu’l-asriyye, Beyrut, ty.
• Ebu’l-Hüseyin El-Basrî, Muhammed b. Ali b. et-Tayyîb, el-Mu‘temed fî usûli’l-fıkh (I-II), thk. Halîl el-Meys, Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, Beyrût 1403.
• Emir Pâdişâh, Muhammed el-Hüseynî, Teysîru’t-tahrîr (I-IV), Mustafa el-Bâbî el-Halebî, yy 2015.
• Gezgin, Ali Gâlip, “Kur’an’da Nesh problemine Eleştirel Bir Yaklaşım”, İslami Araştırmalar dergisi, cilt 14, sayı:1, 2001.
• Görgün, Tahsin, “İnşâ”, DİA, XXII, İstanbul 2000.
• Hasan, Ahmed, “Nesh Teorisi III”, Çeviren Mehmet Paçacı, İslâmî Araştırmalar, 1987, cilt: 1, sayı:4, 102-107.
• https//kuran. diyanet.gov.tr/tefsir/ (Erişim tarihi: 02.04.2019).
• İbn Hâcib, Cemâluddîn Osman b. Ömer, Muhtasaru Müntehe’s-sûl ve’l-emel fî ‘ilmeyi’l- usûl ve’l-cedel (I-II), Dâru İbn Hazm, Beyrut 2006.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed b. Saîd, el-İhkâm fî usûli’l-ahkâm (I-VIII), thk Ahmed Muhammed Şâkir, yy, ty.
• İbn Kesîr, Ebû’l-Fidâ İsmâil b. Kesîr el-Kureşî, Tefsîru’l-Kur’ani’l-Azîm, Beyrut 1969.
• İbn Neccâr, Şerhu’l-kevkebi’l-munî (I-IV), thk. Muhammed ez-Zuheylî-Nezîr Hâmâd, Mektebetu’l-ubeykân, Riyâd 1993.
• İbnü’s-Sübkî, Tâcüddîn Abdulvehhâb b. Ali b. Abdulkâfî, Cem‘u’l-cevâmi‘ fî usûli’l-fıkh, Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, Beyrût 2003.
• İbnü’s-Sübkî, Tâcüddîn Abdulvehhâb b. Ali b. Abdulkâfî, Ref‘u’l-Hâcib ‘an Muhtasar İbn Hâcib (I-IV),‘Âlemu’l-kutub, Beyrut 1999.
• Îcî, Abdurrahman b. Ahmed, Şerhu’l-Adûd alâ Muhtasari’l- Muntehe’l-usul, Dâru’l- kutubi’l-ilmiyye, Beyrût 2000.
• İsnevî, Cemâluddîn Abdurrahîm b. el-Hasen, Nihâyetu’s-sûul fî şerhi Minhâci’l-usul (I- IV), Âlemu’l-kutub, yy, ty.
• Karâfî, Şihâbuddîn Ebu’l-Abbâs Ahmed b. İdrîs, , Şerhu’t-Tenkihi’l-Fusûl fî ihtisâri’l- Mahsûl fi’l-usûl, Dâru’l-fikr, Beyrut 2004.
• Leknevî, Muhammed b. Abdulali b. Nizamuddîn Muhammed es-Sehâlevî, Fevâtihu’r- rahamût şerhu Müsellimu’s-subût,(I-II), Dâru’l-Kutubi’l-ilmiyye, Beyrut 2002.
• Mahallî, Calâluddîn Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed, el-Bedru’t-tâli‘ fî halli Cem‘i’l- cevâmi‘ (I-II), thk. Murtaza Ali ed-Dağistânî, Müessesetü’r-risâle, Beyrut 2012.
• Müslim, Müslim b. Haccâc el-Kuşeyrî, Sahîhu Müslim (I-V), thk. Muhammed Fuâd Abdulbâkî, Dâru İhyâi’t-turâsi’l-Arabiyye, Beyrût, ty.
• Râzî, Fahruddîn Muhammed b. Ömer el-Hüseyin, el-Mahsûl fî ilmi usûli’l-fıkh (I-VI), thk. Câbir Feyyâz el-‘Alvânî, Müessesetü’r-risâle, yy, ty.
• Sem‘ânî, Ebü’l-Muzaffer Mansûr b. Muhammed b. Abdilcebbâr es-Sem‘ânî, Kavâti‘u’l- edille fî usûli’l-fıkh (I-IV), thk. Abdullâh b. Hâfız b. Ahmed el-Hakemî, Mektebetu’t-tevbe, Riyâd 1319.
• Serahsî, Ebûbekr Muhammed b. Ahmed, b. Ebî Sehl, Usulu’s-Serahsî (I-II), thk. Ebu’l- Vefâ el-Efgânî, Lecnetu İhyâi’l-meârifi’n-Numânî, Haydârâbâd, ty.
• Şâfiî, Muhammed b. İdris, er-Risâle, , Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2010.
• Şâfiî, Muhammed b. İdrîs, er-Risâle, thk. Ahmed Muhammed Şâkîr, Mustafa el-Bâbî el- Halebî, Mısır 1940.
• Şîrâzi, Ebû İshâk İbrâhim b. Ali el-Fîruzâbâdî, el-Lüma‘ fî usûli’l-fıkh, thk. Abdulkâdîr el- Hatîb el-Hüseynî, Mektebetu Nizâm, Bahreyn ty.
• Tâberî, Ebû Câfer Muhammed b. Cerîr, Câmi‘u’l-beyân an te’vîli âyi’l-Kur’an (I-XX), Dâru’l-fikr, Beyrut 1995.
• Tirmizî, Muhammed b. İsâ, Sünen (I-IV), thk. Ahmed Muhammed Şâkir-Ahmed Fuâd Abdulbâkî, Matb‘atu Mustafa el-Bâbî, el-Halebî, Mısır 1975.
• Zekeriyya El-Ensârî, Ebû Yahyâ, Zeynüddîn Zekeriyyâ b. Muhammed, Gâyetu’l-vusûl şerhi Lübbi’l-usul, Dâru’l-kutubi’l-Arabiyye, Mısır ty.
• Zerkeşî, Bedruddîn Muhammed b. Bahâdır, el-Bahru’l-muhît fî usûli’l-fıkh (IVI), Dâru’s- safve, Kuveyt 1988.
• Zerkeşî, Bedruddîn Muhammed b. Bahadır, Teşnîfu’l-mesâmi‘ bi Cem‘i’l-cevâmi‘ (I-IV), Mektebetu’l-Kurtubâ, Kâhire 1998.