SEKİNE KİŞİLİK ÖLÇEĞİ: GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2021, Cilt: 26 Sayı: 1, 225 - 243, 30.06.2021

Emrullah Akça Muhammed Kızılgeçit

Öz

Bu araştırmada İslami bir kişiliği ifade eden sekine kişiliğini belirlemeye yönelik geçerliliğe ve güvenirliğe sahip bir ölçek geliştirilmek amaçlanmıştır. Çalışma grubu Türkiye genelinde araştırmaya gönüllü katılan 1034 kişiden oluşmuştur. Ölçeğin geliştirilme sürecinde ilk olarak literatür taraması yapılmış, 54 maddeden oluşan bir havuz oluşturulmuştur. Ölçeğin geçerliliği için uzman görüşüne başvurularak kapsam geçerliği yapılmıştır. AFA ve DFA analizi yapılarak geçerliliği test edilmiştir. Sonuçta “Tutum ve bilgi özellikleri”, “Davranış ve duygu yünü” şeklinde adlandırılan iki faktörlü ve 31 maddelik geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirilmiştir. Ölçeğin son şekline göre iki faktör, toplam varyansın %62, 690’nını açıklamaktadır. Ölçeğin iç tutarlık katsayısı .96 olarak hesaplanmıştır. Bu verilere göre ölçeğin geçerlik ve güvenirlik özelliklerinin istenilen bir düzeyde olduğu söylenilebilir.

Anahtar Kelimeler

kişilik, sekine, ölçek, geçerlilik, güvenirlik

Kaynakça

• Akça, E. Mutluluğa Ulaşmada Olumlu Bir Kişilik Özelliği Olarak Sekine Kavramı. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Allport, W. G. Birey ve Dini, Çev. Bilal Sambur. Ankara: Elis Yayınları, 3. Basım, 2016.
• Aygün, A. Kişilik Psikolojisi ve Dindarlık. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2000.
• Bryman, A - Cramer, D. Quantitative Data Analysis For SPSS 12 And 13 A Guide For Social Scientists. London and New York: Routledge, 1.Basım, 2005.
• Baymur, F. Genel Psikoloji. İstanbul: Remzi kitap Evi Yayınları, 1. Basım, 1991.
• Creswell, J. W - Plano Clark, V. L. Karma Yöntem Araştırmaları Tasarımı ve Yürütülmesi. Çev. Yüksel Dede vd. Ankara: Anı yayınları, 3. Basım, 2018.
• Çayabatmaz, E. Kur'an'ı Kerim bağlamında İslami Dindarlık Ölçeği denemesi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Devellis, R. F. Ölçek Geliştirme Kuram ve Uygulamalar. Çev. Tarık Ton. Ankara: Nobel Yayınları, 3.Basım, 2017.
• Fromm, E. Psikanaliz ve Din. çev. Elif Erten. İstanbul: Say Yayınları, 3.Basım, 2012.
• Gürses, İ. Dindarlık ve Kişilik. Bursa: Emin Yayınları, 2.Basım, 2017.
• Kutup, S. Fi Zılali’l Kur’an. Kahire: Daru’ş-Şuruk Yayınları, 17. Basım, 1991.
• Kırış, Ş - Dilek, S. “Dindarlık Tipolojileri Bağlamında Üniversite Gençliğinin Dindarlık Algıları”. Turkish Studies 14 /3 (2019), 497-519.
• Kızılgeçit, M- Turan,Y. “Yeni Dini Hareketler Psikolojisi”, Din Psikolojisi, haz. Halil Apaydın. 238. İstanbul: Lisans Yayınları, 1. Basım 2017.
• Kızılgeçit, M. Din Psikolojisinin 100’ü. Rize: Otto Yayınları, 1.Basım, 2017.
• Kızılgeçit, M. “Yalnızlık Dindarlık İlişkisi”, Din, Değerler ve Sağlık, haz. Hayati Hökelekli. 517. İstanbul: Dem Yayınları, 1. Basım, 2017.
• Necati, O. El-Kur’an ve’l-İlmu’n-Nefs. Kahire: Daru’l Şuruk Yayınları, 7.Basım, 2001.
• Ok, Ü. “Dini Tutum Ölçeği: Ölçek geliştirme ve geçerlik çalışması”. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 8/2 (2011), 528-549.
• Özdamar, K. Ölçek ve Test Geliştirme Yapısal Eşitlik Modellemesi. Eskişehir: Nisan Yayınları, 2. Basım, 2017.
• Pallant, P. (2020). SPSS Kullanma Kılavuzu. Çev. Sibel Balcı - Berat Ahi. (Ankara: Anı Yayınları, 3.Basım, 2020.
• Sarıçam vd., “Alçakgönüllülük Ölçeğinin Türkçe Formu: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması’’ Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi 2/2 (2012), 165-188.
• Seçer, İ. Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci: SPSS ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Anı Yayıncılık, 2. Basım, 2015.
• Şengün, M- Kaya, M. “Ahlaki Olgunluk Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 24/25 (2007), 51-64.
• Totan vd. “Duygusal Öz-Yeterlik Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanarak Tek ve Dört Faktörlü Yapısının Psikometrik Özelliklerinin Güncellenmesi”. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi 28 (2010), 71-95.
• Yıldız, V- Taşkın, A. “Öğretmen Motivasyon Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi 9/4 (2020),1741-1754.
• Yurdabakan, İ - Çüme, S. (2017). “Davranış Bilimlerinde Ölçek Geliştirme” (Açıklayıcı Faktör Analizine Dayalı). TJFMPC 11/2 (2017),108-126