ABDULLATİF HARPUTİ ve YENi KELAM iLMİ

Yıl 1997, Cilt: 2, 0 - 0, 30.06.1997

Erkan Yar

Öz

Günümüz kelamcılan, genel olarak, kelam ilminin
teşekkülünden itibaren bazı evreler geçirdiğini kabul etmektedirler.
Kelam ilminin bu evreleri, Gazzali ile birlikte son bulmakta ve ondan
sonraki dönem, klasik dönem olarak isimlendirilmektedir. Yine
günümüz kelamcılarından bazıları, kelam ilminin bu klasik döneminden
sonra, asrımızda, "yeni kelam ilmi" adı altında isimlendirilen bir
döneme girdiği görüşündedirler. Bu görüşte olanlar, bu dönem
içerisinde, Abdullatif Harputi ve onun "Tenkihu'l Kelam" adlı eserine
ayn bir vermektedirler.ı Fakat, yeni kelam ilminin en önemli
şahsiyetlerinden biri olarak gösterilmesine rağmen, Harputi'nin gerek
eserlerine, gerekse eserlerindeki görüşlerine, hak ettiği değerin
verildiğini söylememiz hayli güçtür.2 Bu nedenle, bu makalemizde,
Harputi'nin görüşlerini ve Onun yeni kelam ilmi içerisindeki yerini
değerlendirmeyi amaçlamaktayız.

Anahtar Kelimeler

ABDULLATİF HARPUTİ, KELAM, YENi KELAM iLMİ

Kaynakça

• el-Afgani, Cemaleddin, er-Reddu ale'd Dehriyyin, Tahkik: Muhammed Ebu Reyye, Daru'l Krenk, Kahire, Tarihsiz.
• Aydın, Mehmet, "Abdullatif Harputi'ye Göre Din ve Ahlak Münasebeti", Fırat Üniversitesi, Türk-islam Tarihi, Medeniyet ve Kültürlinde Fırat havzası, Elazığ, 23-26 Mart 1987.
• Aydın, Mehmet, Din felsefesi, Dokuz Eylül iniversitesi Yayınları, ızmir, 1987.
• el-Bağdadi, el-Fark Beyne'l Fırak, I. Baskı, Daru'l Kütübü'l ılmiyye, Beyrut, 1985.
• Bolay, S. Hayri, Felsefi Doktrinler Sözlüğü, 5. Baskı, AkÇağ yaymlan, Ankara, 1990.
• Hanefi, Hasan, Teoloji mi Antropoloji mi? Terc: Mustafa S. Yazıcıoğlu, A.i.ı.F. Dergisi, Sayı:23, 1978.
• Fığlalı, Ethem Ruhi, Çağımızda itikadi islam Mezhepleri, III. Baskı, Selçuk yayınları, istanbul, 1986.
• Fığlalı, Ethem Ruhi, "Abdullatif Lutfi Harputi ve tenkıhu'l Kela..-ın fi Akaidi Ehl'l İslam adlı eseri", Fırat İniversitesi, Türk-İslam Tarihi, ~l'1ederJyet ve Kültüründe Fırat havzası, Elazığ, 23-26 M(Lrt 1987.
• Harputi, Abdullatif, Tenkıhu'l Kelam fi Akaid-i Ehli'l islam, I.baskı, Necm-i ıstikbal Matbaası, İstanbul, h.l328. ILbaskı, Necm-i ıstikbal Matbaası, istanbul, h.1330.
• Harput!, Abdullatif, Tekmile-i ılın-i Kelam, Necm-i ıstikbal matbaası, istanbul, h.1330.
• Harputi, Abdullatif, Meclis-i Envari'l Ehadiyye ve Mecami-u Esrari'l Muhammediyye, Mahmudiyye Matbaası, İstanbul, h.l306 (Bu eserin tercümesi Trabzon Merkez V aizi Ahmet Aslantürk tarafından yapılarak "Abdullatif" adıyla yayınlanmıştır. Haznedar Ofset, istanbul, 1978.)
• Harputi, Abdullatif, Astronomi ve Din, Tenkihu'l Kelam adlı eserin sonunda ek olarak verilmiştii. (Sadeleştirilmiş basım için bkz. Bekir Topaloğlu, Kelam ilmi, Damla yayınevi, İstanbul, 1981)