Human Freedom in Nicolas Malebranche’s Occasionalism

Yıl 2023, Cilt: 28 Sayı: 2, 219 - 231, 29.12.2023

Emine Gören Bayam

Öz

This article is about how human freedom is understood in the philosophy of Nicolas Malebranche. According to Malebranche, the most important proponent of occasionalism in the modern period, God is the sole and real cause of the universe and all its functioning. In addition, according to him, people are free and responsible for their own actions. In this case, what it means for man to be free in this vision where God is the only reason for everything needs to be explained. While Malebranche's basic views on occasionalism and human freedom are included in many of his works, these views are especially found in his famous six-volume book titled The Search after Truth and in the book of explanations he wrote for this book, Elucidations of the Search after Truth. In the article, the subject is discussed through Malebranche's basic texts. Firstly, the relationship between the human soul and God has been tried to be explained in order to explain Malebranche's understanding of freedom. At this point Malebranche; unlike the Aristotelian thinkers of the Middle Ages, seems to follow an Augustinian line. In this line, the human soul is towards God and in need of His light. Secondly, what freedom means according to him is examined. In Malebranche, it is seen that freedom is the power of man, who is naturally inclined towards the general good, that is, God, to stop his tendency towards this general good in worldly special goods, or to not consent to this and to move towards the better with attention and research. This view emerges on the basis of Malebranche's view of vision in God and the distinction between soul and body. In other words, since human beings are incomplete and limited in their knowledge, they may sometimes not go towards what they really need to reach and may accept any worldly good as true good for themselves. Or since this good is not the general good and will never satisfy him, he may not consent to it and seek out the general good. Freedom is precisely the power either to stop at the particular good or to pay attention and search beyond it. Then, how this power was reconciled with Malebranche's occasionalism was discussed and three prominent issues were examined. Firstly, Malebranche claimed that man has no causal contribution to the tendency towards general or particular goods, and that this occurs only with the influence of God. Secondly, although it seems that a power is attributed to humans in freedom, it can be said that this power is not a positive action that brings about any change. Third, there is the claim that since God is the only true cause, attention and investigation are not a cause of human knowledge but only an occasional, intermediary cause. With these claims, it has been seen that Malebranche associates freedom with sin because he treats it as a stop, that man cannot make any changes, and therefore he evaluates freedom as only the power to want, not the power to act. As a result, it can be said that it is debatable whether a power that does not cause any action or change, but only the desire to consent or not, can be called freedom. In this regard, Malebranche has moved freedom to a negative or incomplete place. Although this study specifically discusses the nature of freedom and its relationship with God through Malebranche's philosophy, it is aimed to contribute to studies on the nature of freedom. It has been seen that further studies on freedom of action and desire can be carried out, especially in the fields of religion and moral philosophy.

Anahtar Kelimeler

Philosophy of Religion, Malebranche, Human Freedom, Occasionalism, Consent, Attention

Nicolas Malebranche’ın Okasyonalizminde İnsan Özgürlüğü

Öz

Bu makale, Nicolas Malebranche’ın felsefesinde insan özgürlüğünün nasıl anlaşıldığıyla ilgilidir. Modern dönemde okasyonalizmin en önemli savunucusu olan Malebranche’a göre Tanrı evrenin ve evrendeki bütün işleyişin tek ve gerçek sebebidir. Bunun yanında ona göre insan kendi eylemlerinden sorumlu olarak da özgürdür. Bu durumda her şeyin tek sebebinin Tanrı olduğu bu tasavvurda insanın özgür olmasının ne demek olduğu izaha muhtaçtır. Malebranche’ın okasyonalizm ve insan özgürlüğü ile ilgili temel görüşleri onun birçok eserinde yer alırken bu görüşler özellikle meşhur Hakikatin Araştırılması adlı altı ciltlik kitabı ile bu kitaba yazdığı açıklama kitabı olan Elucidations of the Search after Truth kitabında bulunur. Makalede konu, Malebranche’ın temel metinleri üzerinden ele alınmıştır. İlk olarak Malebranche’ın özgürlük anlayışını açıklayabilmek için insan ruhunun Tanrı ile ilişkisi irdelenmiştir. Bu noktada Malebranche’ın, Aristotelesçi Orta Çağ düşünürlerinden farklı olarak Augustinusçu bir çizgiyi takip ettiği görülür. Bu çizgide insan ruhu Tanrı’ya yönelmiştir ve onun ışığına muhtaçtır. İkinci olarak ona göre özgürlüğün ne olduğu incelenmiştir. Malebranche’da insan doğal olarak genel iyiye yani Tanrı’ya doğru bir eğilim içindedir. İnsanın bu genel iyiye doğru olan eğilimini dünyevi özel iyilerde durdurma gücü ya da buna rıza göstermeyip dikkat ve araştırmayla daha iyiye doğru gitme gücü vardır. Bu güce özgürlük denilmektedir. Bu özgürlük görüşü Malebranche’ın Tanrı’da görme görüşü ve ruh beden ayrımı ile ilgili bir zeminde ortaya çıkmaktadır. Yani insan, bilgisi konusunda eksik ve sınırlı bir varlık olduğu için asıl varması gereken şeye doğru bazen gitmeyip her hangi bir dünyevi iyiyi kendisi için asıl iyi olarak kabul edebilir. Ya da bu iyi, genel iyi olmadığı için onu asla tatmin etmeyeceğinden ona rıza göstermeyip genel iyiyi araştırabilir. Özgürlük tam olarak ya özel iyide durma ya da daha ötesine dikkat edip araştırma gücüdür. Daha sonra bu gücün, Malebranche’ın okasyonalizmiyle nasıl bağdaştırıldığı ele alınmış bu konuda öne çıkan üç husus irdelenmiştir: Birinci husus Malebranche’ın genel ya da özel iyilere doğru olan eğiliminde insanın nedensel bir katkısı olmadığını bunun sadece Tanrı’nın etkisiyle oluştuğunu iddia etmesidir. İkinci husus her ne kadar özgürlükte insana bir güç atfediliyor gibi görünse de bu gücün herhangi bir değişiklik meydana getiren pozitif bir eylem olmamasıdır. Üçüncü olarak da tek gerçek sebep Tanrı olduğu için dikkat ve araştırmanın insan bilgisinin bir sebebi değil sadece aracı bir sebebi olduğu iddiasıdır. Bu bağlamda Malebranche’ın özgürlüğü bir durma olarak ele aldığı için günahla ilişkilendirdiği, insanın herhangi bir değişiklik yapamadığı ve bu nedenle özgürlüğün eyleme gücü değil sadece isteme gücü şeklinde değerlendirdiği görülmektedir. Sonuç olarak herhangi bir eyleme ya da değişikliğe sebep olmayan sadece rıza gösterme ya da göstermeme isteği şeklindeki bir güce, özgürlük denilip denilemeyeceğinin tartışılmalı olduğu söylenebilir. Malebranche bu konuda özgürlüğü olumsuz ya da eksik bir yere taşımıştır. Bu çalışmada spesifik olarak Malebranche’ın felsefesi üzerinden özgürlüğün doğası ve onun Tanrı ile ilişkisi ele alınmış olmakla birlikte özgürlüğün doğası ile ilgili çalışmalara bir katkı sunmak amaçlanmıştır. Özellikle bu konuda din ve ahlak felsefesi alanlarında eyleme ve isteme özgürlüğü ile ilgili daha ileri düzeyde çalışmaların yapılabileceği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Din Felsefesi, Malebranche, İnsan Özgürlüğü, Okasyonalizm, Rıza, Dikkat

Kaynakça

• Augustinus. İtiraflar. çev. Çiğdem Dürüşken. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık, 2010.
• Gilson, Etienne. Ortaçağ Felsefesinin Ruhu. çev. Şamil Öçal. İstanbul: Açılım Kitap, 2003.
• Katipoğlu, Hasan. “Malebranche’ın Okkazyonalizm’inde Ahlâk Meselesi”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15-50.
• Kremer, Elmar J. “Malebranche on Human Freedom”. The Cambridge Companion to Malebranche. ed. Steven Nadler. 190-219. Cambridge: Cambridge University Press, 2000. https://doi.org/10.1017/CCOL0521622123.009
• Malebranche, Nicolas. Dialogues on Metaphysics and on Religion. ed. Nicholas Jolley. çev. David Scott. Cambridge: Cambridge University Press, 1997.
• Malebranche, Nicolas. Elucidations of the Search after Truth. çev. Thomas M. Lennon. Cambridge: Cambridge University Press, 1997.
• Malebranche, Nicolas. Hakikatin Araştırılması I. çev. Miraç Katırcıoğlu. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1947.
• Malebranche, Nicolas. Hakikatin Araştırılması III. çev. Miraç Katırcıoğlu. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1950.
• Malebranche, Nicolas. Hakikatin Araştırılması IV-V. çev. Miraç Katırcıoğlu. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1950.
• Malebranche, Nicolas. Hakikatin Araştırılması VI. çev. Miraç Katırcıoğlu. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1990.
• Malebranche, Nicolas. Metafizik ve Din Üzerine Görüşmeler. çev. Bedia Akarsu. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1990.
• Malebranche, Nicolas. The Search after Truth. ed. Thomas M. Lennon - Paul J. Olscamp. Cambridge New York, 1997.
• Malebranche, Nicolas. Treatise on Nature and Grace. çev. Patrick Riley. Oxford: Clarendon Press, 1992.
• Muhtaroğlu, Nazif. “An Occasionalist Defence of Free Will”. Classic Issues in Islamic Philosophy and Theology Today. ed. A-T. Tymieniecka - Nazif Muhtaroglu. 45-62. Dordrecht: Springer, 2010. https://doi.org/10.1007/978-90-481-3573-8_3
• Muhtaroğlu, Nazif. “Nicolas Malebranche”. Doğu’dan Batı’ya Düşüncenin Serüveni: Yeniçağ Düşüncesi. ed. Ahmet Erhan Şekerci - Bayram Ali Çetinkaya. 3/115-124. İstanbul: İnsan Yayınları, 2015.
• Peppers-Bates, Susan. Nicolas Malebranche: Freedom in an Occasionalist World. New York: Continuum, 2009.
• Pyle, Andrew. Malebranche. London and New York: Routledge, 2003.
• Şahiner, Muharrem. Malebranche’da Aranedencilik. İstanbul Üniversitesi, Yüksek Lisans, 2006.
• Wurst, Matthew. Free Will in Malebranche and Leibniz. United States: University of Toronto, Doktora, 2019. https://www.proquest.com/pqdtglobal/docview/2323127870/abstract/A94A81875DB14BCAPQ/1
• “Kutsal Kitap”. Erişim 22 Haziran 2023. https://kutsalkitap.info.tr/