City Panoramas From Anatolia in Eugène Flandin's Engravings

Yıl 2023, , 443 - 458, 19.01.2023

Dilan Çelık , Eylem Güzel

https://doi.org/10.18069/firatsbed.1202463

Öz

The Ottoman Empire has been an irresistible center of attraction for Western travelers and artists for centuries with its vast lands. The geography of the Empire, where centers such as Istanbul were the focus of attention at the beginning, became a more easily accessible place thanks to the technological opportunities that developed in the 18th and 19th centuries. In addition, cities in different regions such as İzmir, Aydın, Van and Erzurum within the borders of the imperial geography, which were in the interest of the Westerners with the influence of art movements such as Romanticism and Orientalism that took place in Europe's own internal dynamics during this period, began to take place in the works of wandering artists. One of the prominent names among Western artists who visited a large part of Anatolia, especially Istanbul, is the French-born Orientalist painter Eugène Flandin. City panoramas, which include topographic views of cities, have an important place among the engravings made by the traveling artist. In this study; The city panoramas that Flandin realized after his travel and evaluated in the type of topographic landscape will be discussed. you can see the features. In the light of these sources, it is extremely useful to reveal the original situations of our cultural values that have disappeared or changed.

Anahtar Kelimeler

Eugéne Flandin, Engraving, Orientalism, Anatolia, City Panoramas

EUGÈNE FLANDİN’İN GRAVÜRLERİNDE ANADOLU’DAN KENT PANORAMALARI

Öz

Osmanlı İmparatorluğu yayıldığı geniş toprakları ile yüzyıllar boyunca Batılı seyyah ve sanatçılar için dayanılmaz bir cazibe merkezi olmuştur. Başlangıçta İstanbul gibi merkezlerin ilgi odağı olduğu İmparatorluk coğrafyası, 18. ve 19. yüzyıllarda gelişen teknolojik imkânlar sayesinde, daha kolay ulaşılabilir bir yer haline gelmiştir. Ayrıca bu dönemde Avrupa’nın kendi iç dinamiğinde meydana gelen Romantizm, Oryantalizm gibi sanat akımlarının etkisiyle Batılıların ilgi alanına giren imparatorluk coğrafyasının sınırları dâhilindeki İzmir, Aydın, Van ve Erzurum gibi farklı bölgelerdeki kentler de gezgin sanatçıların çalışmalarında yer bulmaya başlamıştır. Başta İstanbul olmak üzere Anadolu’nun büyük bir kısmını ziyaret eden Batılı sanatçılar arasında öne çıkan isimlerden biri Fransız asıllı Oryantalist ressam Eugène Flandin’dir. Gezgin sanatçının gerçekleştirdiği gravürler arasında şehirlerin topoğrafik görünümlerini içeren kent panoramaları önemli bir yer tutmaktadır. Bu çalışmada; Flandin’in seyahati sonrasında gerçekleştirdiği ve topoğrafik manzara türünde değerlendirilen kent panoramaları ele alınacaktır. Belgesel ve sanatsal açıdan incelenecek gravürlerde şehirlerin günümüzde geçirdiği dönüşüm ve fiziki değişimler takip edilerek, dönemin baskın sanat akımlarından Romantizm ve Oryantalizm sanat üsluplarının etkisi de gravürler üzerinde değerlendirilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Eugéne Flandin, Gravür, Oryantalizm, Anadolu, Kent Panoramaları

Kaynakça

• Akgün, B. (2018) . Boğazın Fedaileri 1. Ankara: DBY Yayınları.
• Arslan, N. (1992). Gravür ve Seyahatnamelerde İstanbul (18. Yüzyıl Sonu ve 19. Yüzyıl). İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
• Arslan Sevin, N. (2006). Gravürlerde Yaşayan Osmanlı. Ankara: TC Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Azer, Yavuz N. (2017). Anadolu Kent Minyatürleri ve Gravürlerin Resimsel Dili Üzerine. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 2017/4, 29, 455-472.
• Bedirhanoğlu, E. (2012). Diyarbakır Coğrafyası ve Tarihçesi. Diyarbakır Kültür Envanteri. Diyarbakır: Diyarbakır Valiliği İl Kültür ve Turizm Md. Müze Müdürlüğü Yayınları. 1, 8-10.
• Çelik, D. (2019). Eugéne Flandin’ün Gravürlerinde Türkiye. ( Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi ). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı. Van.
• Çetin, Y. (2013). Eski Gravür ve Çizimlere Göre Doğubayazıt İshak Paşa Sarayı’nın Mimari Yapısı Hakkında Bir Değerlendirme. Sanat Dergisi, 22(182-83), 177-196.
• Ertaş, K. (2017). Batılı Seyyahların Gözüyle 19. Yüzyılda Diyarbakır. Şarkiyat ICSS’17 Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi/International Congress of Social Science,14-17 Eylül/September. Diyarbakır, 41-51.
• Flandin, E. ve Coste P. (1851). Voyage en Perse; Tome Deuxieme [Travel in Persia, Vol. I, II], Paris, France: Gide et J. Baudry.
• Flandin, E. (1853-67). L΄Orient. Vol: I-II-III-IV, Paris.
• Flandin, E. (1854). Souvenırs De Voyage en Arménia Et En Perse. Vol 1. Revue des deux Mondes.
• Flandin, E. (2014). İstanbul (L’Orient) 19. Yüzyıl. (Çev. Orhan Koloğlu). İstanbul: Zodyak Yayınları. (Orjinal yayın tarihi, 1853).
• Germaner, S. (1992). 19. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı-Fransız Kültür İlişkileri ve Osman Hamdi Bey. 1. Osman Hamdi Bey Kongresi içinde (105-112 ss) .(2–5 Ekim 1990 Bildiriler). İstanbul.
• Germaner, S. (2013). Tablolarda Düşlenen Doğu. Oryantalizmin 1001 yüzü içinde (72-82ss.). İstanbul: Sabancı Üniversitesi, Sakıp Sabancı Müzesi.
• Güzel, E. (2010). Ege Bölgesi Kent Mimarisinin Seyahatname ve Gravürlere Yansıması (18. ve 19.Yüzyıllar). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Van.
• Kuyulu İ. (2015). İzmir, (Mimari). DİA içinde (Cilt 233, 526-528. ss.). İstanbul.
• Küçüköner, M. (2006). Erzurum Gravürleri. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 16( 62). 59-79.
• Nemlioğlu, C. (2005). Görsel Belgelerde Trabzon. Trabzon: Trabzon Araştırmaları Merkezi Vakfı.
• Ortaylı, İ. (2007). Üç Kıtada Osmanlılar. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Renda, G. (1985). Avrupa Sanatında Türk Modası. Sanat Üzerine, 3(34). 39- 48.
• Saylan, K. (2015). Seyyahların Gözüyle Gümüşhane (Osmanlı Dönemi). Trabzon: Gümüşhane Üniversitesi Yayınları.
• Ülker, N. (1994). XVII ve XVIII. Yüzyıllarda İzmir Şehri Tarihi. İzmir: Akademi Kitabevi.
• Yılmaz, Ö. (2013). Osmanlı Şehir Tarihleri Açısından Yabancı Seyahatnamelerin Kaynak Değeri. Tarih İncelemeleri Dergisi, XXVIII / 2( 589-590), 587-614.
• Yılmaz, Ö. (2013). Seyyahların Kaleminden Bir Kentin Kimliği: 19. Yüzyıl Trabzon’u Örneği. Geçmişten Günümüze Seyahatler ve Seyahatnameler içinde (111-140 ss.) .İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Williams, H. (2015).18. yüzyılda Avrupa’da Türk Modası Turquerıe. (Çev. N. Elhüseyni). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. ( Orjinal yayın tarihi, 2014).