Hata Yönetimi Kültürü Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları

Yıl 2022, , 467 - 475, 24.05.2022

Zülküf Nanto , Mukadder Boydak Özan

https://doi.org/10.18069/firatsbed.941333

Öz

Bu çalışmada hata yönetimi kültür ölçeği (HYK-Ö) geliştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini, Elazığ il merkezindeki 636 öğretmen oluşturmaktadır. Kapsam ve görünüş geçerliğinin sağlanması için uzman görüşleri alınarak Lawshe tekniği kullanılmış, yapı geçerliği sağlanması için de açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri yapılmıştır. İlk aşamada ölçeğin taslak versiyonu, Lawshe tekniği kullanılarak geliştirilmiştir. İkinci aşamada üç yüz on iki öğretmenin katılımıyla açımlayıcı faktör analizi (AFA) yapılmıştır. Analizden önce verilerin faktör analizi için uygun olup olmadığının belirlenmesi için veriler taranmıştır. AFA sonuçları, ölçeğin dört faktörlü on altı maddeden oluştuğunu doğrulamıştır. Faktörler, hata paylaşımı (beş madde), hata yetkinliği (beş madde), hatadan kaçınma (üç madde) ve hataya tepki (üç madde) olarak adlandırılmıştır. Üçüncü aşamada, üç yüz yirmi dört farklı katılımcı ile doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmıştır. Sonuçlar kabul edilebilir düzeydedir (CFI = .945, NFI = .958, GFI = .927, SRMR = .051, RMSEA = .058). Ayrıca ölçeğin güvenirliği hesaplanmıştır. Faktörler ve ölçeğin güvenirlik katsayı değerleri .782'nin üzerinde olması ölçeğin oldukça güvenilir olduğunu kanıtlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Hata Yönetimi Kültürü, Ölçek Geliştirme, Ölçek Doğrulama

MEASURING ERROR MANAGEMENT CULTURE: SCALE DEVELOPMENT AND VALIDATION

Öz

In this study, the error management culture scale (EMC-S) was developed. The sample of the research consists of 636 teachers in the city center of Elazığ. Lawshe technique was used by taking expert opinions to ensure the scope and face validity and exploratory and confirmatory factor analyzes were performed to ensure construct validity. In the first stage, a draft version of the scale was developed by employing the Lawshe technique. In the second stage, exploratory factor analysis (EFA) was performed with the participation of three hundred twelve teachers. Before the analysis, the data was screened to determine whether the data were appropriate for factor analysis. The results of the EFA confirmed that the scale has sixteen items with four factors. The factors were entitled as error sharing (five items), error competence (five items), error avoidance (three items), and response to error (three items). In the third stage, confirmatory factor analysis (CFA) was conducted with three hundred twenty four different participants. The results revealed proof of recommended agreement (CFI=.945, NFI=.958, GFI=.927, SRMR=.051, RMSEA=.058). In addition, reliability of the scale was calculated. The reliability coefficient values for factors and the scale was over .782, which proved that the scale is highly reliable.

Anahtar Kelimeler

Error Management Culture, Scale Development, Scale Validation

Kaynakça

• Baumgartner, H. and Homburg, C. (1996). Applications of structural equation modeling in marketing and consumer research: a review. International Journal of Research in Marketing, 13(2), 139-161.
• Bentler, P. M. and Bonett, D. G. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures. Psychological Bulletin, 88(3), 588-606.
• Bentler, P. M. (1980). Multivariate analysis with latent variables: Causal modeling. Annual Review of Psychology, 31(1), 419-456.
• Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. Newyork: Guilford Press.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Carmeli, A., Gittell, J. H., (2009). High-quality relationships, psychological safety, and learning from failures in work organizations. Journal of Organizational Behavior, 30(6), 709-729.
• Cigularov, K. P., Chen, P. Y. and Rosecrance, J. (2010). The effects of error management climate and safety communication on safety: A multi-level study. Accident Analysis and Prevention, 42(5), 1498-1506.
• Comrey, A. L. and Lee, H. B. (2013). A first course in factor analysis. New York: Psychology Press.
• Costello, A. B. and Osborne, J. W. (2005). Best practices in exploratory factor analysis: Four recommendations for getting the most from your analysis. Practical Assessment, Research & Evaluation, 10(7), 1-9.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Edmondson, A. C. (2004). Learning from mistakes is easier said than done: group and organizational influences on the detection and correction of human error. The Journal of Applied Behavioral Science, 40(1), 66.
• Ertürk, S. (1992). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Basımevi.
• Field, A. P. (2009). Discovering statistics using SPSS. London: SAGE.
• Frese, M. (1991). Error management or error prevention: Two strategies to deal with errors in software. Londod: Research Gate.
• Goodman, P. S., Ramanujam, R., Carroll, J. S., Edmondson, A. C., Hofmann, D., A., Sutcliffe, K. M. (2011). Organizational errors: Directions for future research. Research in Organizational Behavior, 31,151–176.
• Guchait, P., Paşamehmetoğlu, A. and Lanza-Abbott, J. A. (2015). The importance of error management culture in organizations: The impact on employee helping behaviors during service failures and recoveries in restaurants. Journal of Human Resources in Hospitality & Tourism, 14, 45–67.
• Hales, B. M. and Pronovost, P. J. (2006). The checklist a tool for error management and performance improvement. Journal of critical care, 21(3), 231-235.
• Helmreich, R. L. (1998). Error management as organizational strategy. In proceedings of the IATA human factors seminar, 1-7.
• Jöreskog, K. and Sörbom, D. (1993). LISREL 8: Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Lincolnwood: Scientific Software International Inc.
• Kayış, A. (2009). Spss uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Güvenirlik analizi. Ş.Kalaycı (Ed.). (4.Baskı) (403-419). Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• Keith, N., and Frese, M. (2011). Enhancing firm performance and innovativeness through error management culture. The Handbook of Organizational Culture and Climate. USA: SAGE Publications.
• Kember, D., John B., Doris J. P. Leung. (2004). Examining the multidimensionality of approaches to learning through the development of a revised version of the Learning Process Questionnaire. British Journal of Educational Psychology, 74(2), 261-279.
• Köse, A. (2015). İşe Angaje Olma İle Örgütsel Destek Algısı ve Örgüt İklimi Arasındaki İlişki (Kahramanmaraş İli Örneği) (Doktora Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Lawshe, C.H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel Psychology, 28, 563–575.
• Leenders, R.T.A.J., Van Engelen, Jo M.L., Kratzer, J. (2003). Virtuality, communication, and new product team creativity: a social network perspective. Journal of Engineering and Technology Managemet 20, 69–92.
• Marsh, H. W., Hau, K. T., Artelt, C., Baumert, J. and Peschar, J. L. (2006). OECD’s brief self-report measure of educational psychology’s most useful affective.
• McNeil, J. D. (1996). Curriculum: A comprehensive introduction. New York: Harper Collians.
• Özerden, S. S. (2019). Ürün geliştirme takımlarında hata yönetimi (Yayımlanmamış Yüksek Doktora Tezi). Gebze Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Porto, J. B., Puente-Palacios, K. E., Mourão, L., Santos, M. M., and Araujo, I. F. (2020). Error management culture scale: Translation and validity of a Brazilian version. Revista de Administração Mackenzie, 21(2), 1–26.
• Reason, J. (1990). Human Error. Cambridge: Cambridge University Press.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. and Müller, H. (2003). Evaluatingthe fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Serger, İ. (2017). Hasta emniyet tutumları ve hata yönetimi iklimi ile algılanan liderlik tarzları etkileşimi: sağlık çalışanları üzerinde bir araştırma (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• TDK Güncel Türkçe Sözlük. (2020, 16 Nisan). Hata https://sozluk.gov.tr/?kelime=hata
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yiğiyal, S. (2018). Kurumlarda hata yönetimi kültürü ve örgütsel öğrenmenin hizmet yenilikçiliğine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Doktora Tezi). Gebze Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
• Van Dyck, C., Frese, M., Baer, M., and Sonnentag, S. (2005). Organizational error management culture and its impact on performance: A two-study replication. Journal of Applied Psychology, 90(6), 1228-1240.
• Veneziano, L, Hooper, J. A. (1997). Method for quantifying content validity of health-related questionnaires. American Journal of Health Behaviour, 21(1):67-7.