TÜRKİYE FİNANSAL GELİŞİMİNDE ENERJİ TÜKETİMİNİN ROLÜ

Yıl 2020, Cilt: 30 Sayı: 2, 305 - 315, 03.09.2020

Ahmet Şit Nuri Hacıevliyagil

https://doi.org/10.18069/firatsbed.705197

Öz

Ülkeler açısından en sağlam gelişim temellerinden biri şüphesiz üreterek büyümek, özellikle de teknoloji üreterek, hammadde tüketerek ve daha fazla enerji tüketerek bu büyümeyi gerçekleştirmektir. Bu çalışmanın amacı Türkiye’de elektrik tüketimi, doğal kaynak rantı, karbon salınımı, enerji ithalatı ile finansal gelişmişlik ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin araştırılmasıdır. Çalışmanın dönemi 1970-2015’tir. Çalışmanın verileri Dünya Bankasının resmî sitesinden alınmıştır. Çalışmada yöntem olarak ARDL sınır testi yaklaşımı kullanılmıştır. Çalışma sonucunda uzun dönemde gerek finansal gelişmişlik gerekse ekonomik büyümenin bağımsız değişkenler ile arasında eşbütünleşme ilişkisinin var olduğu tespit edilmiştir. Kısa dönemde de bağımlı değişkenlerde meydana gelen sapmaların bir sonraki dönemde düzeltilerek uzun dönem dengesine geri döndüklerine dair anlamlı sonuçlar tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Enerji Tüketimi, Enerji İthalatı, Finansal Gelişim, Ekonomik Büyüme, ARDL

Teşekkür

Dergide emeği geçen tüm Hocalarıma şükranlarımı arz ediyorum...

Kaynakça

• Abidin, I.S.Z., Haseeb, M., Azam, M., Islam, R. (2015). Foreign Direct Investment, Financial Development, International Trade and Energy Consumption: Panel Data Evidence From Selected ASEAN Countries. International Journal of Energy Economics and Policy. 5(3): 841-850.
• Ağır, H. ve Kar, M. (2010). Türkiye’de Elektrik Tüketimi ve Ekonomik Gelişmişlik Düzeyi ilişkisi: Yatay Kesit Analizi. Sosyo Ekonomi Dergisi. Özel Sayı: 150-175.
• Akinlo, A.E. (2008). Energy Comsumption and Economic Growth: Evidence From 11 Sub-Sahara African Countries. Journal Of Energy Economics. 30: 2391-2400.
• Alper, F.Ö. ve Alper, A.E. (2017). Karbondioksit Emisyonu, Ekonomik Büyüme, Enerji Tüketimi İlişkisi: Türkiye İçin Bir ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Sosyoekonomi Dergisi. 25(33): 145-156.
• Bekhet, H.A., Matar, A., Yasmin, T. (2017). CO2 Emissions, Energy Consumption, Economic Growth and Financial Development In GCC Countries: Dynamic Simultaneous Equation Models. 70: 117-132.
• Box, G. E. P. ve Gwilym, J. (1976). Time Series Analysis: Forecasting and Control. 2nd Edition. San Francisco: Holden-Day.
• Çetin, M. ve Seker, F. (2012). Enerji Tüketiminin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. Uludağ Üniversitesi İİBF Dergisi. 31 (1):85-106.
• Boz, F.Ç., Çınar, Ö. ve Temelli, F. (2017). Enerji Tüketimi, Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Asean Ülkeleri Üzerine Bir Analiz. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi. 6(12): 36-52.
• Chtioui, S. (2012). Does Economic Growth and Financial Development Spur Energy Consumption In Tunisia?. Journal of Economics and International Finance. 4(7): 150-158.
• Dickey, D. A. ve Fuller, W. A. (1981). Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with A Unit Root. Econometrica. Journal of the Econometric Society, 49(4): 1057-1072.
• Ergün, S. ve Polat, M.A. (2015), OECD Ülkelerinde CO2 Emisyonu, Elektrik Tüketimi ve Büyüme İlişkisi, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 45: 115-141.
• Enders, W. (1995). Applied Econometric Time Series. Iowa: Iowa State University. John Wiley&SonsInc.
• Gövdere, B. Ve Can, M. (2016). Türkiye’de Enerji Tüketimi, Dışa Açıklık, Finansal Gelişme, Sabit Sermaye Yatırımları ve Dış Ticaretin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Sınır Testi Yaklaşımı. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi. 9 (1): 209-228.
• Granger, Clive W. J. ve Paul Newbold (1974). Spurious Regressions in Econometrics. Journal of Econometrics. 2 (2): 111-120.
• Gujarati, D.N (1999). Temel Ekonometri. Çeviri Ü. Şenesen ve G.G. Şenesen. Literatür Yayınları. İstanbul.
• Gümüş, F.B. ve Koç, M. (2015). Ülkelerin Finansal Gelişmişlikleri İle Enerji Tüketimleri Arasındaki İlişki: Dört Kıta Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi. 20 (2): 151-164.
• Hossain, S. (2011). Panel Estimation For CO2 Emissions, Energy Consumption, Economic Growth, Trade Openness And Urbanization Of Newly İndustrialized Countries. Journal Of Energy Policy. 39: 6991-6999.
• Korkmaz, Ö. (2018). Enerji Tüketimi İle Finansal Açıklık, Ticari Açıklık ve Finansal Gelişme Arasındaki İlişkinin Karşılaştırmalı Analizi: Türkiye ve İtalya Örneği. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi. 21 (Prof. Dr. Harun Terzi Özel Sayısı): 83-100.
• Mahalik,M.K., Babu,M.S., Loganathan, N., Shahbaz, M. (2017). Does Fnancial Development Intensify Energy Consumption in Saudi Arabia?. Journal of Renewable and Sustainable Energy Reviews. 75: 1022-1034.
• Mucuk, M. ve Uysal, D. (2009). Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme. Maliye Dergisi. 157: 105-115.
• Nart, E.Ç. ve Karabıyık, C. (2018). Finansal Gelişmenin Enerji Tüketimine Etkisi: OECD Ülkeleri Üzerine Bir Uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 20(2): 189-210.
• Komal, R. ve Abbas, F. (2015). Linking Financial Development, Economic Growth and Energy Consumption In Pakistan. Journal Of Renewable and Sustainable Energy Reviews. 44: 211-220.
• Lee, C.C. ve Chang, C.P. (2008). Energy Consumption and Economic Growth In Asian Economies: A More Comprehensive Analysis Using Panel Data. 30:50-65.
• Narayan, P. K. (2005). The Saving and Investment Nexus For China: Evidence From Cointegration Tests. Journal Of Applied Economics. 37(17): 1979-1990.
• Pala, A. (2018). Gelişmekte Olan Ülkelerde Enerji Tüketimi, Karbon Emisyonu ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin ARDL Yaklaşımı İle İncelenmesi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 14 (Özel Sayı): 1-29.
• Pata, U.K. ve Yurtkuran, S. (2018). Yenilenebilir Enerji Tüketimi, Nüfus Yoğunluğu ve Finansal Gelişmenin CO2 Salınımına Etkisi: Türkiye Örneği. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi. Prof. Dr. Harun Terzi Özel Sayısı: 303-318.
• Paul, S. ve Bhattacharya, R.N. (2004). Causality Between Energy Consumption and Economic Growth in India : A Note On Conflicting Results, Journal Of Energy Economics, 26: 977-983.
• Pesaran, M. H., Shin, Y. ve Smith, R. J. (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics. 16(3): 289-326. Phillips, P. C. ve Perron, P. (1988). Testing for a Unit Root in Time Series Regression. Journal Of Biometrika, 75(2): 335-346.
• Tang, C.F. ve Tan, B.W. (2014). The Linkages Among Energy Consumption, Economic Growth, Relative Price, Foreign Direct Investment, And Financial Development In Malaysia. Journal of Linkages In Malaysia. 48:781–797.
• Saatçi, M. ve Dumrul, Y. (2013). Elektrik Tüketimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Dinamik Bir Analizi: Türkiye Örneği. Uludağ Üniversitesi İİBF Dergisi. 32 (2): 1-24.
• Wang, S.S., Zhou,D.Q., Zhou, P., Wang, Q.W. (2011). CO2 Emissions, Energy Consumption and Economic Growth In China: A Panel Data Analysis. Journal Of Energy Policy. 39: 4870-4875.
• Zhang, X.P.ve Cheng, X.M. (2009). Energy Consumption, Carbon Emissions and Economic Growth in China. Journal of Ecological Economics. 68: 2706-2712.