WHISTLEBLOWING (ERDEMLİ RAPORLAMA) VE MANTAR YÖNETİM ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2021, Cilt: 31 Sayı: 2, 781 - 793, 20.05.2021

Fatih Ferhat Çetinkaya , Mustafa Altıntaş

https://doi.org/10.18069/firatsbed.815157

Cited By: 7

Öz

Management forms are always determined as a topic of research for organizations. The concept of mushroom management that has been on the agenda in recent years, is a management style that researchers are interested in. Mushroom management is a management style in which most of the information is not shared with employees. Incontrary; the concept of whistleblowing is the transmission of useful information which is perceived positively in terms of organization to the administration by the employees, The study was considered as important in terms of revealing how whistleblowing behavior changes in organizations which has different management styles. The aim of the research is to reveal whether mushroom management has an effect on whistleblowing and its sub-dimensions. The study was conducted on 470 private sector employees. The data collected with the survey technique were subjected to the necessary statistical analysis. As a result of the research, it has been determined that mushroom management has no effect on whistleblowing behavior. As a result of the research, additionally it was determined that mushroom management positively and significantly affected external whistleblowing which is one of the sub-dimensions of whistleblowing, but it is also determined that the mushroom management affected internal whistleblowing negatively and significantly and affected in difference negatively and significantly. In the light of these results, it has been tried to contribute to the relevant literature.

Anahtar Kelimeler

Mushroom Management, Management, Whistleblowing

WHISTLEBLOWING (ERDEMLİ RAPORLAMA) VE MANTAR YÖNETİM ARASINDAKİ İLİŞKİ

Öz

Yönetim şekilleri örgütler açısından her zaman araştırma konusu yapılmaktadır. Son yıllarda gündemde olan mantar yönetim kavramı da araştırmacıların ilgilendiği bir yönetim tarzıdır. Mantar yönetim çalışanlar ile çoğu bilgilerin paylaşılmadığı bir yönetim şeklidir. Whistleblowing kavramı ise çoğu zaman örgütsel açıdan pozitif bir şekilde algılanan örgüte faydalı bilgilerin çalışanlar tarafından yönetime iletilmesidir. Farklı yönetim tarzlarının olduğu örgütlerde erdemli raporlama davranışının nasıl değişikli gösterdiğinin ortaya konulması açısından çalışma önemli görülmüştür. Araştırmanın amacı, mantar yönetimin erdemli raporlamaya ve alt boyutlarına etkisi olup olmadığını ortaya koymaktır. Çalışma 470 özel sektör çalışanı üzerinde yapılmıştır. Anket tekniği ile toplanan veriler gerekli istatistiki analizlere tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda, mantar yönetimin erdemli raporlama davranışına etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Yine araştırma neticesinde mantar yönetimin erdemli raporlamanın alt boyutlarından olan dışsal erdemli raporlamayı pozitif ve anlamlı şekilde etkilediği, mantar yönetimin içsel erdemli raporlamayı negatif ve anlamlı şekilde etkilediği ve mantar yönetimin kayıtsızlığı negatif ve anlamlı şekilde etkilediği tespit edilmiştir. Bu sonuçlar ışığında ilgili literatüre katkı sağlamaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mantar Yönetim, Yönetim, Erdemli Raporlama

Kaynakça

• Aktan, C.C. (2015). Organizasyonlarda Yanlış Uygulamalara Karşı Bir Sivil Erdem, Ahlâki Tepki ve Vicdani Red Davranışı: Whistleblowing, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 7 (2), 19-36.
• Alp, M. (2014). Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin Heinisch/ Almanya Kararı Işığında Whistleblowing (İşçinin İfşa ve İhbarı) ve İş İlişkisinde İfade Özgürlüğü, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15, Özel S.,385-422.
• Alpaslan, D.S. (2006). Sosyal Bir Sorumluluk Olarak İhbarcılık. İş Ahlâkı Dergisi, 5(2), 227-238.
• Alper, M. ve Çetin, C. (2018). Liderlik Türlerinin Whistleblowing İlişkisinin Avukatlar Açısından İncelenmesi, Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (1), 48-64.
• Altıntaş, M. (2019). Örgütsel Sağlık ve Erdemli Raporlama (Whistleblowing) Arasındaki İlişkinin Araştırılması: Eğitim ve Sağlık Kuruluşları Örneği, (Yüksek Lisans Tezi), Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. (6. Baskı). Sakarya, Sakarya Yayıncılık.
• Başol, O. ve Karatuna, I. (2015). Örgütlerde Olumsuz Durumların İfşa Edilmesi ve Örgütsel İletişim İlişkisi. Marmara Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Dergisi, 37 (2), 153-170.
• Baxter, L. (2005). Top Definition mushroom management, www.urbandictionary.com/ author.php?author=Lance+Baxter, Erişim tarihi 15 Temmuz 2020.
• Birincioğlu, N. ve Tekin, E. (2018). Mantar Yönetim Ölçeği Geliştirilmesi Üzerine Bir Çalışma. Business and Economics Research Journal, 9(1), 169-185.
• Candan, H. ve Kaya, T.P. (2015). İhbarcılık (Whistleblowing) ve Algılanan Örgütsel Destek Arasındaki İlişkinin İncelenmesine Yönelik Bir Kamu Kurumunda Araştırma. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi İdari bilimler Fakültesi Dergisi, 5 (2), 305-330.
• Cemaloğlu, N. ve Akyürek, M.İ. (2017). Örgütlerde Whistleblowing (Bilgi Uçurma). Turkish Journal of Educational Studies, 4 (3), 123-142. Çelik, A. ve Şimşek, M.Ş. (2018). Yönetim ve Organizasyon, Konya: Eğitim Yayınevi, (20. Baskı).
• Demirtaş, Ö. (2014). İşyerlerinde Olumsuz Durumları İfşa Etmenin Etik İklim Üzerindeki Etkisi: Yıldırma Algısının Moderatör Rolü. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 43 (1), 136-156.
• Fettahlıoğlu, Ö.O. ve Demir, S. (2014) Konuşma Hürriyetinin Yanında Sessiz Kalma Seçeneği: Üniversite Akademik Personelinin Örgütsel Sessizlik ve Whistleblowing (İfşa Etme) Hakkındaki Görüşleri. Akademik Bakış Dergisi, 45, 27-56.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri, Felsefe Yöntem-Analiz (1. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Harrison, M. R. (2005). An introduction to business and management ethics. New York: Palgrave Macmillan.
• Herman, R.E. (1997). The Process of Excelling: The Practical How-To Guide For Managers And Supervisors Greensboro. NC: Oakhill Press Google Books.
• Hersh, M.A., (2002). Whistleblowers-heroes or traitors?: Individual and collective responsibility for ethical behaviour. Annual Reviews in Control, 26 (2), 243-262.
• Jubb, P.B. (1999). Whistleblowing: A restrictive definition and interpretation. Journal of Business Ethics, 21, 77-94.
• Kavkalı, Z. ve Yeşiltaş, M. (2018). Etik Örgüt Kültürünün Sorun Bildirme Davranışına Etkisi: Ankara İlinde Faaliyet Gösteren Dört ve Beş Yıldızlı Otellerde Uygulama, Turizm Akademik Dergisi, 5 (2), 85-96.
• Kılıç, T. (2015). Mushroom Management Theory Sample of Health Sector, Academy Of Strategic Management Journal, Volume 14, Special Issue, s,85-91.
• Kızıloğlu, E. ve Çelik, A. (2015). Whistleblowing Behavior in Organizations and Work Morality Interaction. International Journal of Social Sciences and Education Research. 1 (2), 399-414.
• Kozak Akoğlan, M. ve Şahin, S. (2018). Bilgi İfşası (Whistleblowing) ve Etik İkilem Üzerine Çıkarımlar. Turizm Araştırmaları Dergisi,29(1), 31-38.
• Kurnaz, N., Ercan, C. ve Kestane, A. (2018). Muhasebe Bilgi Kalitesi Ekseninde İç Denetim ve Bilgi İfşası (Whistleblowing) İlişkisi, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20 (1), 150-169.
• Liu, S.-m., Liao, J.-q., ve Wei, H. (2015). Authentic Leadership and Whistleblowing: Mediating Roles of Psychological Safety and Personal Identification. J Bus Ethics, 131:107–119.
• Mansbach, A. ve Bachner, Y.G. (2010). Internal or External Whistleblowing: Nurses' Willingness to Report Wrongdoing. Nursing Ethics, 17 (4), 483-490.
• Mar, A. (2011). Mushroom Management, http://management.simplicable.com/ management/new/ mushroom-management. Erişim tarihi 15 Temmuz 2020.
• Nalcı, A. N. (2017). Kamu Yönetiminde Yasa/Etik Dışı Davranışların Önlenmesinde "İfşa" Mekanizması: Bir Model Önerisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Near, J.P. ve Miceli, M.P. (1985). Organizational Dissidence: The Case of Whistleblowing, Journal of Business Ethics, 4, 1-16.
• Oran, F.Ç. (2018). Liderlik Tarzlarının Örgütsel Güven ve Etik Dışı Davranışların İfşasına (Whistleblowing) Etkisi: Uygulamalı Bir Çalışma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilimdalı. Edirne.
• Özaslan, G. ve Ünal, A. (2016). Öğretmenlerde Açığa Çıkarma Davranışı: Mevcut Durum ve Öneriler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(3), 321-350.
• Özler E. D., Şahin Dil, M. ve Atalay G. C. (2010). Teorik Bir Çerçevede Whistleblowing Etik İlişkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,11(2), 169-194.
• Park, H., Rehg, M. T., ve Lee, D. (2005). The influence of confucian ethics and collectivism on whistleblowing intentions: A study of South Korean public employees. Journal of Business Ethics, 58, 387-403.
• Peters, K., Luck, L., Hutchinson, M., Wilkes, L., Andrew, S., ve Jackson, D. (2011). The emotional sequelae of whistleblowing: Findings from a qualitative study. Journal of Clinical Nursing, 20(19‐20), 2907-2914.
• Smart, J.M. (2012). Saving the Titanic- Crowdsourcing to Find Hard Solutions, and Unlearning to Implement Them. https://eversmarterworld.wordpress.com/tag/ mushroom-management/, Erişim tarihi 10 Haziran 2020.
• Taylor, E.Z., ve Curtis, M.B. (2010). An examination of the layers of workplace influences in ethical judgments: Whistleblowing likelihood and perseverance in public accounting. Journal of Business Ethics, 93(1), 21-37.
• Tekin, E. ve Birincioğlu, N. (2017). Bilgi Çağının Odak Noktası Üniversitelerde Mantar Yönetimi, International Journal of Academic Value Studies, 3 (14), 22-29.
• Toker, G. A. (2014). Öğretmenlerin Farklı Bilgi Uçurma Tercihlerinde Belirleyici Olan Değer Yönelimleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (4), 1-11.
• Toker, G. A. ve Oğuz, E. (2015). Öğretmen Adaylarının Farklı Bilgi Uçurma (Whistleblowing) Tercihlerinde Belirleyici Olan Kültürel Değerler. Sakarya University Journal of Education, 5 (1), 55-69.
• Tosunoğlu, B. (2019). Bilgi Uçurmanın Psikolojik Dayanıklılık Üzerindeki Etkisi: TR90 Bölgesi Muhasebe Meslek Mensupları Örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10 (Ek Sayı), 170-180
• Uyar, S. ve Yelgen, E. (2015), Bilgi İfşası (Whistleblowing) ve Denetim. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(1), 85-106.
• Yılmaz, N. (2015), Kadın Girişimciliğinde Yönetsel Etik Değerler ve İfşa (Whistleblowing): Mersin İlinde Uygulamalı Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Mersin.,
• Yürür, S. ve Nart, S. (2016). Örgütsel Adalet Algısı Kamu Çalışanlarının İhbar Etme Niyetinin Belirleyicisi midir?. Amme İdaresi Dergisi, 49(3), 117-148.
• Zeybek, Y. E. ve Bayram, A. (2019). Sağlık Çalışanlarında Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Etiksel İfşa Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 46-267.