SABAHATTİN ALİ’NİN HİKÂYELERİNDE ÇOCUK İŞÇİLER

Yıl 2023, Cilt: 33 Sayı: 1, 117 - 123, 19.01.2023

Osman Oruç

https://doi.org/10.18069/firatsbed.1200344

Cited By: 1

Öz

Hikâyeyi romandan bağımsız ‘müstakil bir tür’ olarak alan ve bu anlayışı kabul ettiren Ömer Seyfettin’den sonra Türk hikâye tarihinde Sabahattin Ali bir kırılma noktası teşkil eder. 1930’lu yıllarda Vakit Gazetesi etrafında kümelenen toplumcu gerçekçi hikâyecilerin propagandist bir tavırla gündeme getirdikleri meseleleri Sabahattin Ali kuru ideolojiyi geri planda tutarak, hikâyeden taviz vermeden ele alır. Öteden beri bir Türkiye gerçeği olan çocuk işçiler toplumcu gerçekçi bir sanatçı olan Sabahattin Ali’nin kimi hikâyelerinde de gündeme getirilir. Sabahattin Ali, toplumsal hayatta gözlenen sosyal adaletsizliği çocuk işçiler vasıtasıyla işleyerek söz konusu sorunu çok daha güçlü bir biçimde, adeta bir çığlık halinde okuyucunun dikkatine sunar. Çalışmaya konu üç hikâyede küçük/çelimsiz bedenleriyle çok çalışıp az tüketenler ile semirmiş/haddinden fazla iri bedenleriyle az çalışıp yahut hiç çalışmayıp çok tüketenlerin çatışması işlenir. Bu çalışmada Sabahattin Ali’nin ‘Apartman’, ‘Arabalara Beş Kuruşa’ ve ‘Ayran’ adlı hikâyelerinde sosyal adaletsizliğin bir sonucu olarak ortaya çıkan bozuk düzenin çalışmaya ittiği çocuk işçiler gerçeği üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sabahattin Ali, Çocuk İşçiler, Toplumcu Gerçekçilik, Sosyal Adaletsizlik

Teşekkür

İyi Çalışmalar...

Child Workers in Sabahattın Ali's Stories

Öz

After Ömer Seyfettin, who took the story as an independent genre independent of the novel and made this understanding accepted, Sabahattin Ali constitutes a breaking point in the history of Turkish short stories. Sabahattin Ali, without compromising the story, deals with the issues brought to the agenda by the socialist realist storytellers who clustered around the Vakit Newspaper in the 1930s, with a propagandist attitude. Child labor, which has always been a reality of Turkey, is also brought to the fore in some stories of Sabahattin Ali, a socialist realist artist. Sabahattin Ali, by processing the social injustice observed in social life through child workers, brings the aforementioned problem to the attention of the reader in a much stronger way, almost as a cry. In the three stories that are the subject of the study, the conflict between those who work hard with their small/weak bodies and consume less, and those who work hard or consume a lot with their fat/oversize bodies are handled. In this study, it will be focused on the reality of child workers forced to work by the corrupt order that emerged as a result of social injustice in Sabahattin Ali's stories 'Apartman', 'Arabalar Beş Kuruşa' and 'Ayran'.

Anahtar Kelimeler

Sabahattin Ali, Child Labor, Social Realism, Social Injustice

Kaynakça

• Aytaç, G. (2012). Çağdaş türk romanı üzerine incelemeler. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Canpolat, Z. N. (2021). Sabahattin Ali hikâyelerinde çocuk işçiliği. Erişm adresi https://www.cocukyazini .com/Home/PostRead/373?baslik=Sabahattin-Ali-Hik-yelerinde-Cocuk-Isciligi)-Zehra%20Nur%20Can polat, (Erişim Tarihi: 01/11/2022).
• Doğan, M. H. (1975). Öykücü Sabahattin Ali. Türk Dili/Türk Öykücülüğü Özel Sayısı, 286, 84-93.
• Hasdedeoğlu, M. O. (2020). Toplumsal çatışmalar bağlamında Sabahattin Ali’nin “Ayran” hikâyesi. Dil ve Edebiyat Araştırmaları, 21, 279-293.
• İleri, S. (2014). Sabahattin Ali’nin hikâyeleri. Filiz Ali-Atilla Özkırımlı-Sevengül Sönmez (Haz.), Sabahattin Ali-Anılar, İncelemeler, Eleştiriler içinde (431-441. ss.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Korkmaz, R. (2016). Sabahattin Ali insan ve eser. İstanbul: Kesit Yayınları.
• Korkmaz, R. (2019). Sabahattin Ali. TDV İslâm Ansiklopedisi içinde. Erişim adresi https://islamansiklopedisi.org.tr/sabahattin-ali (Erişim Tarihi: 08.11.2022).
• Kurdakul, Ş. (2005). Çağdaş Türk edebiyatı 4. İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Kutlu, Ş. (1987). Başlangıcından günümüze kadar Türk romanları. İstanbul: Toker Yayınları.
• Külahlıoğlu İslam, A. (2006). Öykü/1920-1960. Talat S. Halman, Osman Horata, Yakup Çelik, Ramazan Korkmaz, Nurettin Demir, Mehmet Kalpaklı, M. Öcal Oğuz (Ed.). Türk edebiyatı tarihi 4 içinde (435-456 ss.). Ankara: TC. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Külahlıoğlu İslam, A. (2009). Cumhuriyet dönemi Türk hikâyesi. Ramazan Korkmaz (Ed.).Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı içinde (341-378 ss.). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Moran, B. (2012). Edebiyat kuramları ve eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Necatigil, B. (2007). Edebiyatımızda isimler sözlüğü. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Sabahattin Ali, (2002). Bütün öyküleri 1/Değirmen-Kağnı-Ses. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Sabahattin Ali, (2020a). Yeni Dünya. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Sabahattin Ali, (2020b). Sırça Köşk. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Şişman, G. (2020). ‘Küçük adam’ tipinin Orhan Kemal’in şiirindeki yansımaları. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi, 4(3), 235-250.
• Tanpınar, A. H. (2005). Edebiyat üzerine makaleler. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tunç, A. (2002). ‘Değirmen’ döner ‘Sırça Köşk’ durur. Sabahattin Ali Bütün öyküleri 1 içinde (7-19 ss.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.