Examination of the Reflections of the News on Democracy in the Local Press (1946-1960 Case of Malatya)

Yıl 2023, Cilt: 33 Sayı: 2, 625 - 642, 26.05.2023

İbrahim Halil Doğan , Mesut Aydın

https://doi.org/10.18069/firatsbed.1094026

Cited By: 1

Öz

Newspapers that we can express as the diaries of a nation; It contains information about the social and political texture, values, personalities and institutions of the period in which it was published. Newspapers are not only the news source of the period in which they were published, but also provide a rich data source that can be used by many disciplines from politics to history, from economy to education, from law to sociology. In the research, it is aimed to examine the reflections of the news about democracy between 1946-1960 in the local press of Malatya. The research has a qualitative method and a case study model was used. The newspapers Fırat, Malatya Postası and Yeni Malatya Postası, which were included in the Malatya local press between 1946 and 1960 in the National Library Periodicals Archive, were determined as the study group of the research. Among the determined newspapers, nearly 7000 newspaper pages were scanned and democracy news was taken as a basis and criterion sampling method was used. As a result of the scanning, a total of 891 news related to the subject of democracy were reached, classified in eight categories and coded. The document analysis method was used as a data collection tool in the research, and the content analysis technique was used in the analysis of the data. In line with the analysis, it was concluded that the understanding of democracy, culture, institutions, political texture and personalities of the period from the transition of Turkey to the multi-party political life in 1946 until 1960 were tried to be reflected through the example of the Malatya local press.

Anahtar Kelimeler

Press, Malatya, Newspaper, News, Democracy

DEMOKRASİ KONULU HABERLERİN YEREL BASINDAKİ YANSIMALARININ İNCELENMESİ (1946-1960 MALATYA ÖRNEĞİ)

Öz

Bir milletin günlükleri olarak ifade edebileceğimiz gazeteler; çıkarıldığı dönemin toplumsal ve siyasal dokusu, değerleri, kişilikleri ve kurumları hakkında bilgiler içermektedir. Gazeteler, yalnızca yayımlandığı dönemin haber kaynağı değil, sonraki yıllarda da siyasetten tarihe, ekonomiden eğitime, hukuktan sosyolojiye birçok bilim dalının kullanabileceği zengin bir veri kaynağı sunmaktadır. Araştırmada, 1946-1960 yılları arasındaki demokrasi konulu haberlerin Malatya yerel basınındaki yansımalarını incelemek amaçlanmıştır. Araştırma, nitel bir yönteme sahip olup durum çalışması modeli kullanılmıştır. Milli Kütüphane Süreli Yayınlar Arşivindeki 1946-1960 yılları arasında Malatya yerel basınında yer alan Fırat, Malatya Postası ve Yeni Malatya Postası gazeteleri araştırmanın çalışma grubu olarak belirlenmiştir. Belirlenen gazeteler içerisinden 7000’ne yakın gazete sayfası taranıp demokrasi haberleri esas alınmış ve ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Tarama sonucunda demokrasi konusuyla ilişkili toplam 891 habere ulaşılmış, sekiz kategoride tasnif edilerek kodlamalar yapılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak doküman incelemesi yöntemi kullanılmış, verilerin analizinde ise içerik analizi tekniği uygulanmıştır. Yapılan analizler doğrultusunda, 1946’da Türkiye’nin çok partili siyasal hayata geçişinden 1960’a kadarki süreçte demokrasi anlayışı, kültürü, kurumları, dönemin siyasi dokusu ve kişilikleri Malatya yerel basını örneği üzerinden yansıtılmaya çalışıldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Basın, Malatya, Gazete, Haber, Demokrasi

Kaynakça

• Akbulut, Y. (2018). Veri Çözümleme Teknikleri. Ali Şimşek (Editör). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını, ss.163-192.
• Akşit, Y. (2012). Çok Partili Sistemin İlk Dönemlerinde Basın ve Basın Özgürlüğü (1946-1954). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Aktaş, C. (2012). Çok Partili Döneme Geçişe Yerel Basının Bakışı Yeni Asır Gazetesi Örneği (1949-1951). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Arslan, F. (2015). Edirne Yerel Basını Penceresinden Demokrat Parti Dönemi (1950-1954). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Aslan, M. (2020). Demokrat Parti Döneminde Yerel Gazete Örneği: Demokrat Akşehir Gazetesi (1952-1960). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Aydın, M. ve Aydın, M. K. (2016). Türk İnkılâbı Tarihi. Ankara: Azim Matbaası.
• Berkes, N. (2018). Türkiye’de Çağdaşlaşma. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Büyükbaykal, G. N. ve Ilgaz Büyükbaykal, C. (2015). Türkiye'de Basın-İktidar İlişkileri Bağlamında 1946-1960 Dönemi. T. Yazıcı (Editör). 1946’dan Günümüze Medya ve Siyaset. İstanbul: Volga Yayıncılık, ss. 73-90.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2021). Bilimsel Araştırmanın Temelleri: Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri. (Çev. Ed. Mehmet Bütün ve Selçuk Beşir Demir). İstanbul: Siyasal Kitapevi.
• Çakır, H. (2007). Gazeteciliğe Giriş. Konya: Tablet Yayınları.
• Çakır, H. ve Yavalar, D. E. (2017). Demokrat parti iktidarı ve basın. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(3), 1-14.
• Çavdar, T. (2007). İz Bırakan Gazeteler ve Gazeteciler. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Çobanoğlu, F. (2019). Çok Partili Döneme Geçişin Yerel Basına Etkisi 1950-1960 Demokrat Parti Dönemi Mardin Basını. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mardin Artuklu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mardin.
• Demir, T. H. (2017). Demokrat Parti Döneminde Malatya’da Muhalif Basın: Malatya Postası ve Yeni Malatya Postası Örnekleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Demokrat Malatya (1952). İki Yaşına Girerken. 23 Şubat.
• Emre Kaya, A. E. (2010). Demokrat Parti Döneminde Basın-İktidar İlişkileri. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 1(39), 93-118.
• Fırat (1950). Yeni Neşriyat Malatya Postası. 11 Temmuz.
• Fırat (1952). Sayın Okuyucularımıza Veda. 27 Eylül.
• Gayret (1951). Basın ve Malatya. 2 Şubat.
• Gayret (1953). Gayret Altı Yaşında. 15 Aralık.
• Gevgili, A. (1983). Türkiye Basını. Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi (Cilt 1, ss.202-228). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kabacalı, A. (1994). Türk Basınında Demokrasi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Karpat, K. H. (1996). Türk Demokrasi Tarihi. İstanbul: AFA Yayıncılık.
• Koloğlu, O. (1993). Türk Basını. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Köse, F. (2011). Uşak Yerel Gazetelerinin Demokrasi ve Vatandaşlık Kavramları Açısından İncelenmesi (1949-1990). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Lewis, B. (2015). Modern Türkiye’nin Doğuşu (Çev. Boğaç Babür Turna). Ankara: Arkadaş Yayınları.
• Malatya Postası. (1952). C.H.P. Adafı Bucak Kongresi Cumartesi Günü Yapıldı. 1 Aralık.
• Malatya Postası. (1952). Muhalefette ve İktidarda Partizanlık. 27 Kasım.
• Malatya Postası. (1952). Zihniyet Geriliği ve Tezahürleri. 17 Ekim.
• Malatya Postası. (1957). Birçok Valiler Parti Farkı Gözetmeksizin Bütün Gazetelere Resmi İlanı Aynı Miktarda Veriyorlar. 4 Eylül.
• Malatya Postası. (1957). Kuruculardan Fuat Köprülü D.P.'den İstifa Etti. 11 Eylül.
• Malatya Postası. (1957). Muhalefet Partilerini Lağvedin de Kurtulalım. 10 Ağustos.
• Malatya Postası. (1957). Muhalefetin Aldığı Oylar D.P.’den 300 Bin Fazla. 2 Kasım.
• Malatya Postası. (1959). İnönü Mülkiyeliler İle Hasbıhalde Bulundu. 8 Aralık.
• Mardin, Ş. (1997). Türk Modernleşmesi (Makaleler 4) (Derleyenler: Mümtazer Türköne ve Tuncay Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mumay, A. (1996). Demokrasi Kavramı ve Türk Gazeteciliğinin Çok Partili Siyasal Yaşama Geçiş Sürecindeki Görünümü: Vatan Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Oktay, A. (1987). Toplumsal Değişme ve Basın. İstanbul: Bilim/Felsefe/Sanat Yayınları.
• Özay, S. (2005). Türkiye’de Yerel Basının Gelişmesi ve Demokrasiye Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özsoy, S. (2019). Çok Partili Hayata Geçiş Sürecinde Yerel Basın: Bolu Örneği. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (İNİF E-Dergi), 4(2), 92-110.
• Pehlivanlı, H. (2014). Türkiye’de Yerel Basın (Kırıkkale Örneği 1951-1983. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Resmî Gazete. (1931). Matbuat Kanunu. 8 Ağustos.
• TBMM Zabıt Ceridesi. (1931). Dördüncü Devre (Cilt 3). 35.İnikat (25.07.1931 Cumartesi), Ankara: TBMM Yayınları.
• Temizgüney, F. (2022). Çok Partili Hayata Geçiş Sürecinde Siyasete Muhalif Basın Penceresinden Bakmak: İzinsiz Muhalefet Dergisi. Tarih ve Tarihçi, 1 (1), 2022, s. 73-113.
• Toker, M. (1998). Şeyh Sait ve İsyanı. İstanbul: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık.
• Topuz, H. (1973). 100 Soruda Türk Basın Tarihi. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• Yeni Malatya (1952). Kapanırken. 1 Temmuz.
• Yeni Malatya Postası (1954). Yeni Malatya Postası Çıkarken. 29 Mart.
• Yeni Malatya Postası. (1954). Adı İle Münasebeti Olmayan Bir Parti. 3 Nisan.
• Yeşilçayır, N. (2011). Çok Partili Döneme Geçiş Sürecinde Türk Basını. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 27(79), 131-192.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yıldız, N. (1996). Demokrat Parti İktidarı (1950-1960) ve Basın. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 51(1), 481-505.