FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ SORGULAMAYA DAYALI ÖĞRENME YÖNTEMİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 34 Sayı: 2, 647 - 657, 29.05.2024

Şeyma Aksakal Taşkıran , Ömer Yılayaz

https://doi.org/10.18069/firatsbed.1445203

Öz

Fen eğitimi ile bireylerin bilgiye kendi çabasıyla ulaşabilen, sorgulayabilen ve sorunlara çözümler üretebilen öğrenciler yetiştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda öğrenciyi yetiştiren öğretmenin de bu kapsam doğrultusunda eğitimi önem arz etmektedir. Bu çalışmada; fen bilgisi öğretmen adaylarının sorgulamaya dayalı öğrenme yöntemine ilişkin görüşlerini belirlemek amaçlanmıştır. Araştırma; Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilimleri Öğretmenliği bölümünde okuyan öğretmen adaylarıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden olgu bilim deseni kullanılmıştır. Sorgulama temelli işlenen Fen Öğretimi Laboratuvar Uygulamaları dersinde öğretmen adaylarına; uygulanan yöntemin olumlu ve olumsuz yönleri sorulmuştur. Bu uygulama öğretmen adaylarının hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formunun soruları verilip, görüşmenin gerçekleştirilmesiyle devam etmiştir. Araştırmanın veri analizi, içerik analizi tekniğiyle uygulanmıştır. Veri analizleri sonucu çalışmaya katılan öğretmen adaylarının büyük bir çoğunluğunun, sorgulamaya dayalı öğrenme yönteminin uygulanmasının özellikle olumlu yönlerini dile getirdiği, bilimsel süreç becerisi, akademik başarı gibi yönlerinin arttığı ve geliştiğini ifade etmişlerdir. Ayrıca öğretmen adaylarının sorgulamaya dayalı öğrenmeyi meslek hayatına atıldıkları zaman da uygulayacaklarını söyledikleri tespit edilmiştir. Bununla birlikte öğrencilerin bu yöntemin ön bilgisi kazanılmamış konularda ve derslerde işleniş açısından güçlük de çıkarabileceğini ifade eden söylemleri de tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Sorgulamaya Dayalı Öğrenme Yöntemi, Öğretmen Adayı, Öğretmen Adayı Görüşü

Determining the Views of Prospective Science Teachers on Inquiry-Based Learning Method

Öz

The aim of science education is to cultivate students who can independently access, inquire, and generate solutions to problems. In this context, it is crucial for the teacher who nurtures the student to emphasize education within this framework. This study aims to determine the views of science teacher candidates regarding inquiry-based learning methods. The research was conducted with teacher candidates studying in the Department of Science Education at Firat University Faculty of Education. The phenomenological design, one of the qualitative research designs, was used in the research. In the Laboratory Practices for Science Teaching course, which is based on inquiry, teacher candidates were asked about the positive and negative aspects of the applied method. This implementation was carried out through teacher candidates completing a semi-structured interview form prepared for them. The qualitative data analysis of the research was conducted using content analysis technique. As a result of the qualitative data analyses, the majority of the teacher candidates participating in the study expressed the particularly positive aspects of inquiry-based learning, stating that their scientific process skills and academic achievements increased and developed. However, expressions indicating that this method could also pose difficulties in terms of processing in subjects and lessons where prior knowledge is not acquired were also identified.

Anahtar Kelimeler

Inquiry-Based Learning Method, Teacher Candidate, Teacher Candidate Opinion

Kaynakça

• Acarlı, D. S. and Dervişoğlu, S. (2018). Biyoloji öğretmen adaylarının laboratuvarda rehberli sorgulamaya dayalı öğretime ilişkin görüşleri. Bilim, Eğitim, Sanat ve Teknoloji Dergisi (BEST Dergi), 2(1), 22-34.
• Akben, N. (2011). Öğretmen adayları için bilimsel sorgulama destekli laboratuvar dersi geliştirilmesi (Doktora tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kimya Öğretmenliği Bilim Dalı, Ankara.
• Akgün, A. and Gönen, S. (2004). Çözünme ve fiziksel değişim ilişkisi konusundaki kavram yanılgılarının belirlenmesi ve giderilmesinde çalışma yapraklarının önemi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 3(10), 22-37.
• Aktamış, H. ve Ergin, Ö. (2007). Bilimsel süreç becerileri ile bilimsel yaratıcılık arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 11-23.
• Arslan, A. (2007). Fen eğitiminde araştırmaya dayalı öğretim yönteminin kavramsal öğrenmeye etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Arslan, A., Koparan, E. T. and Koparan, T. (2020). Fen bilimleri öğretmenleri ile öğretmen adaylarının sorgulama temelli astronomi eğitimine ilişkin görüşlerinin ve bil, iste ve öğren şemalarının incelenmesi. Yükseköğretim Ve Bilim Dergisi, (2), 286-298.
• Balbağ, Z. and Aynur, D. (2020). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sorgulama becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. International Journal of Social Science Research, 9(1), 48-62.
• Bayar, V. and Bayar, S. A. (2015). Araştırma yaklaşımları. Turan, S. (Ed.). Uygulamada Araştırma Yöntemleri (s. 45-54) içinde. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Bayır, E. and Kahveci, S. (2021). Ortaokul fen bilimleri ders kitaplarının sorgulayıcı-araştırmaya dayalı öğretim yönteminin düzeyleri açısından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(3), 1295-1326.
• Bayır, E. and Köseoğlu, F. (2013). Kimya öğretmen adaylarında sorgulayıcı-araştırma odaklı öğretime ilişkin anlayış oluşturma. Asya Öğretim Dergisi, 1(2), 29-43.
• Creswell, J. W. (2014) Research design:qualitative, quantitative and mixed methods approaches. Los Angeles: Sage.
• Çelebi, C. (2006). Yapılandırmacılık yaklaşımına dayalı işbirlikli öğrenmenin ilköğretim 5.sınıf sosyal bilgiler dersinde öğrencilerin erişi ve tutumlarına etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Demircioğlu, T. and Uçar, S. (2015). Investigating the effect of argument-driven inquiry in laboratory instruction. Educational Sciences: Theory and Practice, 15(1), 267-283.
• Ekiz, D. (2003). Eğitimde araştırma yöntem ve metotlarına giriş. (Nitel, Nicel ve Eleştirel Kuram Metodolojileri), Ankara, Anı Yayıncılık.
• Gülmez, H. and Akgün, A. (2020). Süreç odaklı rehberli sorgulayıcı öğrenme ortamına dahil edilen bilimin doğası etkinliklerine ilişkin öğrenci görüşleri. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(18), 128-148.
• Kaya, G. (2020). Elektrostatik konusunda sorgulama temelli öğretimin fen bilgisi öğretmen adaylarının fikirlerine etkisi (Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü).
• Kaya, G. and Yılmaz, S. (2016). Açık sorgulamaya dayalı öğrenmenin öğrencilerin başarısına ve bilimsel süreç becerilerinin gelişimine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 300-318.
• Kazancı, O. (1989). Eğitimde eleştirici düşünme ve öğretimi, İstanbul, Kazancı Kitap A. Ş.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma, desen ve uygulama için bir rehber (Çev. Ed. Selahattin Turan) Ankara: Nobel yayınları.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Öztürk, D. and Demir, C. (2023). Araştırma sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımının öğrencilerin akademik başarılarına etkisi: bir metasentez çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 22(87), 1094-1111.
• Patton, M. Q. (2005). Qualitative Research. New York: John Wiley & Sons, Ltd.
• Pizzolato, N., Fazio, C. and Battaglia, O. R. (2014). Open inquiry-based learning experiences: A case study in the context of energy exchange by thermal radiation. European Journal of Physics, 35(1), 1–16.
• Sarıoğlan, A. B. and Fatih, D. (2017). Fen bilimleri dersinde öğrencilerin araştırma yaklaşımları ile ilgili fikirlerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 6(3),11-22.
• Şen, H. S. and Erişen, Y. (2002). Öğretmen yetiştiren kurumlarda öğretim elemanlarının etkili öğretmenlik özellikleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (1), 99-116.
• Şen, C. and Sezen Vekli, G. (2016). The impact of inquiry based instruction on science process skills and self-efficacy perceptions of pre-service science teachers at a university level biology laboratory. Universal Journal of Educational Research, 4(3), 603-612.
• Trautmann, N., MaKinster, J. and Avery, L. (2004). What makes inquiry so hard? (And why is it worth it?). Paper presented at the annual meeting of the National Association for Research in Science Teaching, Vancouver, BC, April 1–3, 2004.
• Welch, W. W., Klopfer, L. E. and Aikenhead, G. E. (1981). The role of inquiry in science education: analyses and recommendations, Science Education, 65, 33-50.
• Wu, H. and Krajcik, S.J. (2006). Inscriptional practices in two inquiry-based classrooms: A case study of seventh graders’ use of data tables and graphs. Journal of Research in Science Teaching, 43(1), 63–95.
• Yıldırım, A. and Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (7. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. and Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yılmaz, S. (2021). Öğretmen adaylarının sorgulama becerilerinin fen öğretimi özyeterlik inançları açısından incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kırşehir.
• Yurdatapan, M. (2013). Probleme dayalı laboratuvar etkinliklerinin öğrencilerin bilimsel süreç becerilerine özgüvenine ve öz-yeterliliğine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, 1, 421-435.