Restoration and Functional Proposal of a Dwelling on the Verge of Losing Its Original Values: Istanbul, Çatalca, Brick House Example

Yıl 2024, Cilt: 34 Sayı: 2, 691 - 704, 29.05.2024

Ercan Aksoy

https://doi.org/10.18069/firatsbed.1447293

Öz

Preservation and conservation endeavors aimed at historical structures hold significant importance in transmitting cultural and historical legacies to future generations, functioning as custodians of societal memory. This research meticulously assesses the current condition of a traditional mansion situated in the Çatalca district of Istanbul, outlining restoration strategies to restore its original character. Despite the burgeoning residential development in Çatalca, the rapid onset of structural decay poses a tangible threat to the preservation of its historical heritage, necessitating a focused examination of relevant structures in the area. Thorough documentation, meticulous surveys, archival research, and on-site inspections have been conducted, leading to the formulation of comprehensive restoration proposals and intervention strategies. Recognizing the distinctive attributes of the mansion, it becomes apparent that its restoration should prioritize maintaining its original function rather than exploring alternative uses. Furthermore, the examination uncovers numerous alterations and misguided interventions over time, emphasizing the urgent need for concerted preservation endeavors. In essence, this study holds paramount importance in revealing the intrinsic qualities of a historical structure, safeguarding its significance in the collective urban consciousness, and perpetuating the sustainable continuation of cultural nuances.

Anahtar Kelimeler

Restoration, Conservation, Traditional Dwelling, Çatalca, Maintainability

ÖZGÜN DEĞERLERİ KAYBOLMAYA YÜZ TUTAN BİR KONUTUN RESTORASYON VE İŞLEV ÖNERİSİ: İSTANBUL, ÇATALCA, TUĞLA EV ÖRNEĞİ

Öz

Tarihi yapıların yaşatılması ve korunması hem kültürün hem de tarihin gelecek nesillere aktarılmasına katkı sunmaktadır. Bununla birlikte sürdürülebilir bir toplumsal hafıza açısından da ayrıca önemlidir. Bu çalışmada İstanbul ili Çatalca ilçesinde yer alan geleneksel bir konağın mevcut durumu değerlendirilmiş ve özgün haline getirilerek yaşatılması için restorasyon kararları verilmiştir. Çatalca ilçesi yoğun konut stokuna sahip olmakla birlikte hızlı bir şekilde yapılarda bozulmalar oluşmakta ve tarihi değerleri kaybolmaktadır. Bu sebeple bölgede yer alan yapı çalışma konusu olarak belirlenmiştir. Konuta ilişkin belgeleme çalışmaları yapılmış ve rölövesi hazırlanmış, yerinde yapılan incelemeler neticesinde arşiv kaynakları da araştırılarak restitüsyon önerisi getirilmiştir, tüm veriler ışığında restorasyona yönelik müdahale kararları belirlenmiştir. Yapının özelliklerine bağlı olarak farklı işlev verilerek kullanımı uygun görülmediğinden özgün işlevi ile kullanılması gerektiği ortaya koyulmuştur. Ayrıca yapıda çok fazla değişim olduğu, günümüze kadar yapılmış yanlış uygulamalar bulunduğu ve daha sonra yapının kaderine terk edildiği anlaşılmıştır. Çalışma tarihi bir yapının niteliklerini ortaya çıkarmak, kent hafızasında yer edinen bir eseri yaşatmak ve kültürel özelliklerin sürdürülebilir olarak devam ettirilmesine imkân vermek amacıyla önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Restorasyon, Koruma, Geleneksel Konut, Çatalca, Sürdürülebilirlik

Kaynakça

• Acar Ata, İ., Başar, M. E., Tazefidan, C. ve Şenalp, M. (2023). Ankara Beypazarı’nda Geleneksel Evlerin Koruma Çalışmalarına Bir Örnek: Ali Ay Evi Restorasyon Projesi. Euroasia Journal of Mathematics, Engineering, Natural & Medical Sciences International Indexed and Refereed, 10 (29), 28-57.
• Apay, A. C., Özkan Önür, Ö. ve Bidenci, A. (2019). Taraklı’daki Sivil Mimarlık Örnekleri ile Ali Pektaş Evi’nin Restorasyonu. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7, 160-179.
• Ahunbay, Z. (2017). Tarihi çevre koruma ve restorasyon. İstanbul: YEM Yayınları.
• Biber, K. ve İslamoğlu, Ö. (2023). Tarihi Yapıların Yeniden Kullanımı: Nemlizade Konağı Örneği. Artium, 11 (1), 33-42.
• Çelebi Karakök, M. (2017). Bir Sosyal Sorumluluk Hareketi: Şerife Doğan Evi Koruma Restorasyon Projesi. Engineering Sciences (NWSAENS), 12 (4), 178-200.
• Danışman, Z. (1970). Evliyâ Çelebi seyahatnâmesi. İstanbul: Zuhuri Danışman yayınevi.
• Efe Yavaşcan, E., Akçaözoğlu, S. ve Doğanay, O. (2023). Tyana (Kemerhisar) Sinanbey Cami Koruma ve Restorasyon Önerisi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 23, 286-314.
• Genç, S. ve Karadayı Yenice, T. (2021). Artuklu’da 19. Yüzyıldan Günümüze Cumbalı Bir Yapı: Ferit Koç Evi Restorasyon Önerisi. Artuklu Sanat ve Beşeri Bilimler Dergisi, 7, 105-127.
• Gürçay, S. (2015). İstanbul'un Çatalca ilçesi üzerine halkbilimsel bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, İstanbul.
• ICCROM International Centre for the Study of the Preservation and Restoration of Cultural Property. (2000). Riga Charter on Authenticity and Historical Reconstruction in Relationship to Cultural Heritage. Erişim adresi https://www.iccrom.org/sites/default/files/publications/2020-05/convern8_07_rigacharter_ing.pdf
• ICOMOS International Council on Monuments and Sites. (1999). Geleneksel Mimari Miras Tüzüğü. Erişim adresi http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0464062001536913566.pdf
• ICOMOS International Council on Monuments and Sites. (1931). Restorasyon Tüzüğü (Carta Del Restauro). Erişim adresi http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0660878001536681682.pdf
• ICOMOS International Council on Monuments and Sites. (2013). Türkiye Mimari Mirası Koruma Bildirgesi. Erişim adresi http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0784192001542192602.pdf
• ICOMOS International Council on Monuments and Sites. (1964). Venedik Tüzüğü. Erişim adresi http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0243603001536681730.pdf
• İBB İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı Şehir Planlama Müdürlüğü. (2019). Çatalca İlçesi Kaleiçi Kentsel Sit Alanı 1/5000 Ölçekli Koruma Amaçlı İmar Planı Raporu.
• KUDEB İstanbul Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı Koruma Uygulama ve Denetim Müdürlüğü. (2009). İstanbul Çatalca ilçesi kültür ve tabiat varlıkları envanteri. İstanbul: İBB Kudeb Yayınları.
• Öztekin, S. (2020). İstanbul Hanlar Bölgesi’nde Yer Alan Yarım Han’ın Restorasyon Projesinin Tarihi Belgelere Dayanarak Hazırlanması. Haliç Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 3 (2), 241-288.
• Şenocak, M. ve Sağıroğlu, Ö. (2016). The Restoration Proposal for Mehmet Duruk Rural Dwelling in Akseki, Bucakalan Village. Gazi University Journal of Science, 29 (2), 391-401.
• Vural, Z. B. ve Sağıroğlu, Ö. (2021). Sivas Özdoğanlar Evi Restorasyon ve Yeniden İşlevlendirme Önerisi. Uluslararası Hakemli Tasarım ve Mimarlık dergisi, 24, 54-88.
• Yenel, A. (2015). Ankara Kalesi’ndeki Hatipoğlu Konağı İçin Yeniden İşlevlendirme Önerisi. Ankara Araştırmaları Dergisi, 3 (1), 54-77.