Incidents of Violence Against Women Reflected İn Konya İn The Second Half of the 17th Century

Yıl 2024, Cilt: 34 Sayı: 3, 1603 - 1620, 18.09.2024

Buket Eğitmen , Enver Çakar

https://doi.org/10.18069/firatsbed.1444714

Öz

Woman is the main component of the family, which constitutes the nucleus of society from past to present, and forms the human character that shapes history with her combative spirit and maternal structure. In addition to her sacrificial and emotional structure, her naive and sensitive structure as a body has made her vulnerable to dangers. The issue of violence against women is as old as human history. Women, who are exposed to many crimes such as murder, assault, rape, theft and slander, often cannot find the strength to resist this violence. This study, which examines the incidents of violence against women in Konya, corresponds to a period when the Ottoman Empire was economically, politically and socially weak. In this period when the state authority weakened, public order incidents increased. The city of Konya was naturally affected by this unfavourable situation and the public order incidents were reflected in the court records. The abundance of data on Konya influenced the selection of this city as the subject of the study. These court records constitute the main source of the study. The aim of the study is to analyse all kinds of violence against women in terms of form and content.

Anahtar Kelimeler

The Ottoman Empire, Konya, Women, Violence Against Women, Criminal

17. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA KONYA’DA KADINA YÖNELİK ŞİDDET OLAYLARI

Öz

Kadın, geçmişten günümüze toplumun çekirdeğini oluşturan ailenin ana bileşeni olup mücadeleci ruhu ve anaç yapısı ile tarihe yön veren insan karekterini oluşturur. Fedakâr ve duygusal yapısının yanında vücut olarak da naif ve hassas yapısı, onu tehlikelere açık hale getirmiştir. Kadına yönelik şiddet konusu insanlık tarihi kadar eskidir. Cinayet, darp, tecavüz, hırsızlık ve iftira gibi birçok suça maruz kalan kadın, çoğu zaman bu şiddete karşı koyacak gücü kendinde bulamamamıştır. Konya’da kadına yönelik şiddet olaylarının incelendiği bu çalışma, Osmanlı Devleti’nin ekonomik, siyasi ve sosyal olarak güçsüz olduğu bir döneme tekabül etmektedir. Devlet otoritesinin zayıfladığı bu dönemde asayiş olayları artış göstermiştir. Konya şehri de doğal olarak bu olumsuz tablodan etkilenmiş ve meydana gelen asayiş olayları mahkeme kayıtlarına da yansımıştır. Konya ile ilgili verilerin fazla oluşu bu kentin çalışma konusu olarak seçiminde etkili olmuştur. Bu mahkeme kayıtları da çalışmanın başlıca kaynağını oluşturmaktadır. Çalışmanın amacı ise kadına yönelik olarak meydana gelen her türlü şiddet olaylarının şekil ve içerik açısından incelenmesidir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı İmparatorluğu, Konya, Kadın, Kadına Yönelik Şiddet, Suçlu

Etik Beyan

ETİK KURUL İZNİ GEREKMEMEKTEDİR

Destekleyen Kurum

TÜRK TARİH KURUMU

Teşekkür

TÜRK TARİH KURUMUNA, DEĞERLİ HOCALARIM VE AİLEME

Kaynakça

• Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA) Meşihat, Şeriyye Sicilleri Defterleri (MŞH.ŞSC.d.): 6152, 6153, 6154, 6155, 6156, 6157, 6158, 6159, 6160, 6161, 6162, 6163, 6165, 6166, 6167, 6168, 6169, 6170, 6171, 6172, 6173, 6174, 6175, 6176, 6177, 6178, 6179, 6180 nolu Konya Şeri‘yye Sicilleri
• 2. Araştırma ve İncelemeler
• Abacı, N. (2001). Bursa Şehrinde Osmanlı Hukuku’nun Uygulanması (17. Yüzyıl). Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Akdağ, M. (2019). Türk Halkının Dirlik ve Düzen Kavgası Celali İsyanları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Akgündüz, A. (2009). İslam Hukuku’nun Osmanlı Devleti’nde Tatbiki: Şeriye Mahkemeleri ve Şeriye Sicilleri, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 14, 13-48.
• Akgündüz, A. ve Cin, H. (1995). Türk Hukuk Tarihi. İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı.
• Aksın, A. ve Maral, E. (2016). Osmanlı Devleti’nde Irza ve Namusa Yönelik İşlenen Suçlar ve Uygulanan Cezalar (1789/1850). F. Gedikli (Ed.). II. Tarih Hukuku Tarihi Kongresi Bildirileri, (Cilt 2), 2016 Kongresi içinde (819-931. ss.). İstanbul.
• Aktan, H. (2022). Kazf Maddesi. TDV İslam Ansiklopedisi içinde (Cilt 25, 148-149. ss.) Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Artuk, M. E. (1994). Cinsel Taciz ve Ceza Hukuku. 1994 Marmara Üniversitesi Kadın İş Gücü İstihdamı Uygulama ve Araştırma Merkezi “Cinsel Taciz Paneli Bildirisi” içinde (31-50. ss.). İstanbul.
• Atar, F. (2020). Muhalea Maddesi. TDV İslam Ansiklopedisi içinde (Cilt 30, 397-401. ss.). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Avcı, M. (2004). Osmanlı Hukukunda Suçlar ve Cezalar. İstanbul: Bilimevi Yayınları.
• Bardakoğlu, A. (2022). Katil Maddesi. TDV İslam Ansiklopedisi içinde (Cilt 25, 45-48. ss). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Başoğlu, T. (2011). Tazir Maddesi. TDV İslam Ansiklopedisi içinde (Cilt 40, 198-202. ss.). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Dağcı, Ş. (2022). Kısas Maddesi. TDV İslam Ansiklopedisi içinde (Cilt 25, 488-489. ss.). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Devellioğlu, F. (1993). Taciz Maddesi. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Sözlük içinde (1013. ss). Ankara: Aydın Kitapevi Yayınları.
• Ekinci, E. (2008). Osmanlı Hukuku. İstanbul: Arı Sanat Yayınları.
• Erten, H. (2001). Konya Şer’iyye Sicilleri Işığında Ailenin Sosyo- Ekonomik ve Kültürel Yapısı (XVIII. YY. Ilk Yarısı). Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Faroqhi, S. (2002). Stories of Ottoman Men and Women. İstanbul: Eren Yayıncılık.
• Gerber, H. (1988). Bir Osmanlı Şehri Olan Bursa’da Kadının Sosyo-Ekonomik Statüsü (1600-1700). (Çev. H. Erten). International Journal of Middle East Studies Asociation of Nort America, 8(8), 231-244.
• Hammer, J. V. (2005). Osmanlı Tarihi. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Kısa, Y. (2023). Savaşlar Döneminde Anadolu Şehirleri İkinci Viyana Kuşatması’ndan Pasarofça Anlaşmasına (1683-1718) Ayıntap, Kayseri, Manisa, Trabzon. İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
• Koç, M. (2019). Osmanlı’da Ölüm Cezası Verilen Zina, Hırsızlık, Öldürme, Yaralama Suçları. İslam Hukuk Araştırmaları Dergisi, 33, 261-287.
• Konan, B. (2011). Osmanlı Hukukunda Tecavüz Suçu. OTAM, 29, 150-172.
• Konyalı, İ.H. (2010). Konya Tarihi. Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi.
• Muşmal, H. (2000). 1640-1650 Yılları Arasında Konya’da Sosyal ve Ekonomik Hayata Dair Bazı Tespitler. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 20, 201-232.
• Poyraz, Ö. ve Öner, M. (2022). Osmanlı İmparatorluğunda Cinayet ve Yaralama Vakaları 478 Nolu Ayniyat Katl Defteri Örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 73, 114-129.
• Şafak, A. (1995). Erş Maddesi. TDV İslam Ansiklopedisi içinde (Cilt 11, 307-308. ss.). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Selçuk, H. (2013). Kadına Uygulanan Şiddetin Osmanlı Mahkeme Tutanaklarına Yansıması. Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1, 109-126.
• Şemşek, V. (2020). Osmanlı Döneminde Kadının Yeri Üzerine, International Journal of Social and Humanities Sciences (IJSHS), 4(3), 191-200.
• Tuncer, B. (2002). Konya Maddesi. TDV İslam Ansiklopedisi içinde (Cilt 26, 182-187. ss.). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Üçok, C. (1946). Osmanlı Kanunnamelerinde İslam Ceza Hukukuna Aykırı Hükümler. II, AHDF, 3 (2-4), 365-383.
• Yılmaz, H. (2023). Osmanlı Topraklarında Kadın Olmak Osmanlı Devleti’nde Kadının Sosyo-Ekonomik Konumu (1789-1850). İstanbul: Aktif Yayınevi.
• Yılmaz, H. (2023). Toplumsal Cinsiyet Rollerine Karşılaştırmalı Bir Yaklaşım: Osmanlı Kadını ve Avrupa Kadını, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33(2), 1033-1044.
• Yörük, D. (2016). Konya Kazası’nda Yerleşme ve Nüfus (1584-1642). A. Aköz, D. Yörük, H. Muşmal (Ed.), Uluslararası Osmanlı Araştırmalarında Yeni Eğilimler 2016 Kongresi içinde (42), (353-379. ss.). Saraybosna.
• 3. Lisansüstü Tezler
• Acartürk, F. (2006). 1672-1673 Tarihlerinde Konya’nın Sosyal ve Ekonomik Durumu. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Akbaş, B. (2018). 15 Nolu Konya Şeriyye Sicili ve Değerlendirmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Akbaş, E. (2018). 13 Numaralı Konya Şeriyye Sicili (1087-1088/1676-1677) Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Avşar, S. (2019). 5 Numaralı Konya Şeriyye Sicilinin Transkripsiyon ve Değerlendirmesi (1562-1834). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Artvin Çoruh Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Artvin.
• Büyükşahin, Ş. (2013). Kayseri Şeriye Sicillerine Göre Kayseri’de Kadın (1688-1692). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Dereci, M. (2020). 31 Numaralı Konya Şeriye Sicili (H.1097-1098/M. 1686-1687) Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Dirik, S. (2022). 1667-1669 Tarihinde Konya’da Sosyal ve Ekonomik Hayat. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Eroğlu, Ö. (2006). 17. Yüzyılın Son Çeyreğinde Konya Şeriye Sicillerine Göre Konya’da İşlenen Adî Suçlar. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Gelir, B. (2006). 1680-1700 Tarihleri Arasında Gaziantep Şehrinde Asayiş Problemleri ve İslam-Osmanlı Ceza Hukukunda Uygulamaları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Güngören, A. (2020). 12 Numaralı Şeriyye Sicili (1074-1075/1663-1664) Transkripsiyon ve Değerlendirmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Güven, M.A. (2006) 33 Numaralı Konya Şeriye Sicili (Değerlendirme ve Trankripsiyon). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Küçük, F. (2013). 14 Numaralı (1080-1081/1669-1670) Şeriye Sicili Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Oğuzoğlu, Y. (1980). XVII. Yüzyılın İkinci Yarısında Konya Şehir Müesseseleri ve Sosyo-Ekonomik Yapısı Üzerine Araştırma. (Yayımlanmamış doktora tezi) Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Olgun, Y. (2019). Konya’da Sosyal ve Ekonomik Hayat 1687-1688 (34 Nolu Şeriyye Siciline Göre). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Taşın, M. (2019). 32 Numaralı Konya Şeriyye Sicili (H.1096-1110/1685-1699) Transkripsiyon ve Değerlendirmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Tezcan, B. (2014). 16. ve 17. Yüzyıl Şeriye Sicillerine Göre Konya’da Kadın. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldırım Bayezıd Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tutar, A. (2018). 16 Numaralı Konya Şeriye Sicili (H.1083/ M.1672-1673) Transkripsiyon ve Değerlendirmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Yücetürk, S. (2021). Şeriye Sicillerine Göre 17. Yüzyılın İlk Çeyreğinde Osmanlı’da Kadın (Üsküdar- Kayseri Örneği). (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.