SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARININ SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMAYA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 34 Sayı: 3, 1289 - 1299, 18.09.2024

Yavuz Değirmenci , Dilek Gül

https://doi.org/10.18069/firatsbed.1517865

Öz

Son yıllarda ülkelerin gündeminde ön planda yer alan sürdürülebilir kalkınma kavramı giderek artan bir öneme sahiptir. Bununla birlikte eğitimden, sağlığa, ekonomiden, çevreye, sosyal alanlardan bireysel yaşama kadar bu kavram geniş bir yelpazede kendini göstermektedir. Günümüzde küresel ve bölgesel ölçekte yaşanan gelişmeler de dikkate alındığında sürdürülebilir kalkınma kavramı daha yaşanabilir bir dünya ve gelecek için önemli görülmekte; bu konuda duyarlılığı ve farkındalığı artırmada eğitime de önemli görevler düşmektedir. Bu çalışmanın amacı sürdürülebilir kalkınma ile ilgili lisans düzeyinde dersler almış sosyal bilgiler öğretmen adaylarının bu kavrama yönelik görüşlerini incelemektir. Araştırma nitel yönteme göre tasarlanmıştır. Veri toplama aracı olarak görüşme tekniği kullanılmıştır. Verilerin analizinde ise betimsel analize yer verilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; katılımcılar sürdürülebilirlik kavramını daha çok doğal kaynak kullanımı ile ilişkilendirerek, bu kavramın gelecek nesiller adına önemini vurgulamışlardır. Ayrıca sürdürülebilirlik adına kaynakların israf edilmemesi ve tasarruflu kullanılmasının önemli olduğunu, bu kavram özelinde eğitimin ise bireylerde farkındalık ve bilinç oluşturmada etkili olabileceğini belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Sürdürülebilirlik, Sürdürülebilir Kalkınma, Öğretmen Adayları

Investigating The Views Of Social Studies Teacher Candidates On Sustainable Development

Öz

The concept of sustainable development, which has been at the forefront of the agenda of countries in recent years, has an increasing importance. However, this concept manifests itself in a wide range from education, health, economy, environment, social areas to individual life. Considering the developments in the global and regional scale today, the concept of sustainable development is seen as important for a more livable world and future; education also has important duties in increasing sensitivity and awareness on this issue. The aim of this study is to examine the views of pre-service social studies teachers who have taken undergraduate courses on sustainable development towards this concept. The research was designed according to qualitative method. Interview technique was used as a data collection tool. Descriptive analysis was used to analyse the data. According to the results of the research; the participants associated the concept of sustainability mostly with the use of natural resources and emphasised the importance of this concept for future generations. In addition, they stated that it is important not to waste resources and to use them economically for sustainability, and that education in this concept can be effective in creating awareness and consciousness in individuals.

Anahtar Kelimeler

Social Studies, Sustainability, Sustainable Development, Teacher Candidates

Kaynakça

• Abowardah, E.S., Labib, W., Aboelnagah, H., Nurunnabi, M. (2024). Students’ perception of sustainable development in higher education in Saudi Arabia. Sustainability, 16, 1483.
• Akpınar, P. (2011). Sürdürülebilir kalkınma için eğitim konusunda ilköğretim okulu yöneticilerinin görüşleri. (Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Albareda-Tiana, S., Vidal-Raméntol, S. ve Fernández-Morilla, M. (2017). Implementing the sustainable development goals at university level, International Journal of Sustainability in Higher Education. 19 (3), 473-497.
• Aytar, A. ve Özsevgeç, T. (2019). Disiplinler arası fen öğretiminin 7. sınıf öğrencilerinin sürdürülebilir kalkınma konusundaki gelişimlerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 324-357.
• Başaran Y. (2017). Sosyal bilimlerde örnekleme kuramı. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 5(47), 480-495.
• Bayraktutan Y. ve Uçak, S. (2011). Ekolojik iktisat ve kalkınmanın sürdürülebilirliği. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi 3(4), 17-36.
• Berg, B. L. ve Lune H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (Çeviri Edit. Aydın, H.), Eğitim Yayınevi. Konya.
• Berglund, T. ve N. N. Gericke. (2016). Separated and ıntegrated perspectives on environmental, economic, andsocial dimensions an ınvestigation of student views on sustainable development. Environmental Education Research, 22(8), 1115-1138.
• Bilgili, M. Y. (2017). Ekonomik, ekolojik ve sosyal boyutlarıyla sürdürülebilir kalkınma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(49), 559-569.
• Brundtland, G. H., Khalid, M., Agnelli, S., Al-Athel, S., ve Chidzero, B. J. N. Y. (1987) Our common future. In M. K. Tolba (Ed.), Earth and us (pp. 29-31), New York: UN.
• Bulut, B. ve Çakmak, Z. (2018). Sürdürülebilir kalkınma eğitimi ve öğretim programlarına yansımaları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2680-2697.
• Corney, G., & Reid, A. (2007). Student teachers’ learning about subject matter and pedagogy in education for sustainable development. Environmental Education Research, 13(1), 33–54.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri. Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (Çev.Edit. Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir). Siyasal kitapevi.
• Çobanoğlu, O. ve Türer, B. (2015). Fen bilgisi ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin sürdürülebilir kalkınma farkındalıklarının belirlenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5, 235-247.
• Dal, Ş. & Okur Akçay, N. (2021). Determination of science teachers’ views on sustainable development and zero. e- Kafkas Journal of Educational Research, 8(3), 438-459.
• Demirbaş, Ç. Ö. (2015). Öğretmen adaylarının sürdürülebilir kalkınma farkındalık düzeyleri. Marmara Coğrafya Dergisi, 31, 300-316.
• Er Nas, S. ve Çoruhlu, Ş. T. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının perspektifinden sürdürülebilir kalkınma kavramı. Yüzüncü Yıl Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 562-580.
• Ergün, T. ve Çobanoğlu, N., (2012), Sürdürülebilir kalkınma ve çevre etiği. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3,(1), 97-123.
• Erkal, S., Şafak, Ş. ve Yertutan, C. (2011). Sürdürülebilir kalkınma ve çevre bilincinin oluşturulmasında ailenin rolü. Sosyoekonomi, 14(14), 146-157.
• Faiz, M. & Bozdemir Yüzbaşıoğlu, H. (2019). Öğretmen adaylarının sürdürülebı̇lı̇r kalkınma farkındalıkları. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (4), 1255-1271.
• Fang, J., ve O’Toole, J. (2023). Embedding sustainable development goals (SDGs) in an undergraduate business capstone subject using an experiential learning approach: A qualitative analysis. International Journal of Management in Education, 21(1), 100749.
• Fields, L., Dean, B.A., Perkiss, S. ve Moroney, T. (2024). Nursing action towards the sustainable development goals: barriers and opportunities. Nurse Education Today 134, 106102.
• Gedik, Y. (2020). Sosyal, ekonomik ve çevresel boyutlarla sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir kalkınma. Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 3(3), 196-215.
• Geisendorf, S. ve Pietrulla, F. (2018). The Circular Economy And Circular Economic Concepts - A Literature Analysis and Redefinition, Thunderbird International Business Review, 60, 771-782.
• Glaviè, P., Lukman, R. (2007). Review of sustainability terms and their definitions. Journal of Cleaner Production, 15(18), 1875-1885.
• Gosslıng, S. ve Hall, C. M. (2006). An Introduction to tourism and global environmental change, S. Gossling ve C.M. Hall, (Ed.). Tourism & global environmental change, ecological, social, economic and political ınterrelationships, NY, Routledge, Taylor & Francis Group, 1-33.
• Görmez, K. (2018). Çevre Sorunları, (4. Basım), Nobel Yayınları, Ankara.
• Güler Yıldız, T., Eren, S., ve Aydos, E.H. (2017). An analysis of the views and experiences of children who are 48–66 months old, their parents, and teachers about “sustainable development. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 17(2), 653–677.
• Hacat, S. O. ve Demir, F. B. (2019). Sürdürülebilir kalkınma eğitimi açısından sosyal bilgiler dersi öğretim programının değerlendirilmesi. Diyalektolog - Ulusal Hakemlin Sosyal Araştırmalar Dergisi. 22, 211-225.
• Harman, G. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sürdürülebilirlik kavramı hakkındaki farkındalıkları: Benim okulum. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 11(2), 243-262.
• Karakaya, E. ve Kızıloğlu, B. (2015). Current Situation of Sustainable Development in Turkey. 2nd International Conference on Sustainable Agriculture and Environment (2nd ICSAE), September 30 – October 3, Konya.
• Kaşot, N. (2020). Çevre ve çevre ile ilgili kavramlar. H. G. Ogelman (Ed.) Erken çocukluk döneminde çevre eğitimi içinde (1-45). Eğiten Kitap.
• Kaya, M. F., ve Tomal, N. (2011). Sosyal bilgiler dersi öğretim programının sürdürülebilir kalkınma eğitimi açısından incelenmesi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(2), 49-65.
• Kaypak, Ş. (2011). Küreselleşme Sürecinde Sürdürülebilir Bir Kalkınma İçin Sürdürülebilir Bir Çevre, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13 (20), 19-33.
• Korkmaz, G. (2020). Yenilenen öğretmen yetiştirme lisans programlarının sürdürülebilir kalkınma için eğitim bağlamında incelemesi. İleri Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(2) , 111-132.
• Kshitij, G., Khanna, N. Yıldırım, Ç.V., Dağlı, S. ve Sarıkaya, M. (2022). Resource Conservation and Sustainable Development in the Metal Cutting Industry within the Framework of the Green Economy Concept: An Overview and Case Study. Sustain. Mater Technol. 34, e00507.
• Manolis, E.N. ve Manoli, E.N. (2021). Raising awareness of the sustainable development goals through ecological projects in higher education. Journal of Cleaner Production. 279, 123614.
• Mengi, A. ve Algan, N. (2003). Küreselleşme ve yerelleşme çağında bölgesel sürdürülebilir gelişme, AB ve Türkiye örneği. Ankara: Siyasal.
• Merriam S.B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev.) Nobel Yayıncılık. Ankara. Miles, M. B., ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
• Mylonas, G. Hofstaetter, J. Giannakos, M. Friedl, A. ve Koulouris, P. (2023). Playful interventions for sustainability awareness in educational environments: A longitudinal large-scale study in three countries", International Journal of Child-Computer Interaction, 35,100562.
• Nalinci, S. (2020). Sürdürülebilir kalkınma paradigması. A. Cansaram (Ed.) Çevre ve insan içinde (153-169). Eğiten kitap.
• Nasır, V. A. (2012). Sürdürülebilir kalkınma için yükseköğretim politika ve stratejileri. Yükseköğretim Dergisi, 2(3), 137–141.
• Nicolaou, I. ve Conlon, E. (2012). What do final year engineering students know about sustainable development? European Journal of Engineering Education, 37(3), 267-277.
• Özdemir, E.B. ve Kaşot, N. (2015). Türk ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetleri 6., 7., 8. sınıf öğrencilerinin benlik saygı düzeyleri ve sürdürülebilir çevreye yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından karşılaştırılması. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi. 3(1), 16-38.
• Özgenç N (2015) sürdürülebilirlik temelinde yoksulluk kavramının yeniden yorumlanması: yoksulluk düğümü. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi. 35,101-136.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods. (3rd ed.). Thousand Oaks, California: Sage Publications.
• Robınson, J. (2004). Squaring the circle? some thoughts on the idea of sustainable development, Ecological Economics, 48, 369-384.
• Sachs, J.D. (2012), From millennium development goals to sustainable development goals. Lancet, London, England, 379 (9832). ss. 2206-2211.
• Sağdıç, A. ve Şahin, E. (2015). Sürdürülebilir kalkınma eğitimine yönelik inançlar: ölçek geliştirme çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 16(3). 161-180.
• Soubbotina, P. (2004). Beyond economic growth an ıntroduction to sustainable development. Washington: The World Bank Washington.
• Steiner, G.; Posch, A. (2006). Higher education for sustainability by means of trans-disciplinary case studies: An innovative approach for solving complex, real-world problems. Journal of Cleaner Production, 14, 877–890.
• Teksöz, G. (2014). Geçmişten ders almak: sürdürülebilir kalkınma için eğitim. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 31(2), 73-97.
• Tuncer, G. Tekkaya, C. ve Sungur, S. (2006). Öğretmen adaylarının sürdürülebilir kalkınma ile ilgili inançları: cinsiyet ve çevre dersine katılımın etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 31. 179- 187.
• Türer, B. (2010). Fen bilgisi ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sürdürülebilir kalkınma farkındalıklarının belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• UNESCO (2014), United Nations decade of education for sustainable development 2005-2014: Draft Plan of Implementation, Paris: UNESCO.
• United Nations UNESCO (2015), Incheon Declaration and SDG4-Education 2030 Framework for Action, Korea.
• Yalçın. A. (2022). 21. Yüzyılda sürdürülebilir kalkınma hedefleri: Türkiye’de sosyal bilgiler dersi öğretim programının yapısal olarak incelenmesi. Harran Maarif Dergisi, 7(1), 117-149.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin yayıncılık. Ankara.
• Yüksel, İ. (2020). Fen bilgisi eğitimi anabilim dalındaki öğretmen adaylarının kaynakların tasarruflu kullanımı hakkındaki görüşleri. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(22), 1015-1031.