PRESOKRATİK FELSEFEDE DUYUM VE ALGI SORUNU

Yıl 2021, , 91 - 107, 09.12.2021

Mücella Can

https://doi.org/10.53844/flsf.985579

Öz

Öz: Bu makalede Presokratik felsefede duyum ve algı sorunu incelenmektedir. Presokratik filozoflar felsefenin kurucuları olarak kabul edilirler. Bu filozoflar felsefenin sorunlarını ilk kez fark ederek bu sorunları akla dayalı bir şekilde çözümlemeye çalışmışlardır. Duyum ve algının gerçeklikle ilişkilerde temel olduğunu keşfeden bu filozoflar, bilginin de duyumla başladığını ileri sürmüşlerdir. Dolayısıyla Presokratik filozofların duyum ve algı hakkındaki düşünceleri bilgi konusunda ve felsefenin ortaya çıkışında önemli rol oynamıştır. İnsanın gerçeklikle kurmuş olduğu ilişki, temelde bir duyum ve algı ilişkisidir. Çünkü insan bilgisi, duyum ve algıya dayalı olarak ortaya çıkmaktadır. Bilgi, bir tarafıyla özneye diğer tarafıyla nesneye bağlı bir etkinliğin sonucudur. Bilginin nesneye bakan tarafında duyum ve algı bulunmaktadır. Duyum ve algı, insanın dış dünyaya açılan penceresi durumundadır. Duyum, duyu organlarını harekete geçiren bir dış uyaranın sinirler aracılığıyla sinir merkezine iletilmesi sonucunda meydana gelen dolaysız zihinsel ürün olarak tanımlanabilir. Duyumları yorumlama, onları anlamlı hale getirme sürecine ise algı denir.

Anahtar Kelimeler

Duyum, Algı, Presokratik Felsefe, Gerçeklik, Bilgi

The Problem of Sensation and Perception in Presocratic Philosophy

Öz

Abstract: This article examines the problem of sensation and perception in Presocratic philosophy. Presocratic philosophers are considered the founders of philosophy. These philosophers realized the problems of philosophy for the first time and tried to solve these problems in a rational way. These philosophers, who discovered that sensation and perception are fundamental in relations with reality, argued that knowledge also begins with sensation. Therefore, Presocratic philosophers' thoughts on sensation and perception played an important role in knowledge and the emergence of philosophy. The relationship that human has with reality is basically a relationship of sensation and perception. Because human knowledge emerges based on sensation and perception. Knowledge is the result of an activity that depends on the subject on one side and the object on the other. On the object-facing side of knowledge are sensation and perception. Sensation and perception are the window of man to the external world. Sensation can be defined as the direct mental product that occurs as a result of the transmission of an external stimulus that activates the sense organs to the nerve center through the nerves. The process of interpreting sensations and making them meaningful is called perception.

Anahtar Kelimeler

Sensation, Perception, Presocratik Philosophy, Reality, Knowledge

Kaynakça

• Audi, Robert (2003). Epistemology, New York and London: Routledge Taylor&Francis Group
• Brehier, Emile. (1969). Felsefe Tarihi C.1. Çev. Miraç Katırcıoğlu, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi
• Budak, Selçuk. (2000). Psikoloji Sözlüğü, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları
• Cevizci, Ahmet. (2010). Paradigma Felsefe Sözlüğü, İstanbul: Paradigma Yayıncılık
• Capelle, Wilhelm (1995). Sokrates’ten Önce Felsefe C.II, Çev. Oğuz Özügül, İstanbul: Kabalcı Yayınevi
• Copleston, Frederick. (1990). Felsefe Tarihi C.1. Ön-Sokratikler ve Sokrates, Çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınevi
• Denkel, Arda. (1986). Demokritos/Aristoteles İlkçağ’da Doğa Felsefeleri, İstanbul: Kalamış Yayıncılık
• Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. (2018). Felsefe Tarihi 1.Cilt, Çev. Doğan Barış Kılınç, İstanbul: NotaBene Yayınları
• Herakleitos, (2009). Fragmanlar, Çev. Cengiz Çakmak, İstanbul: Kabalcı Yayınevi
• Hirst, R.J. (1968). Perception and the External World, New York and London: The Macmillan Company-Collier-Macmillan Limited
• Jones, W.T. (2006). Klasik Düşünce, Batı Felsefesi Tarihi I, Çev. Hakkı Hünler, İstanbul: Paradigma Yayıncılık
• Küyel-Türker, Mübahat. (1969). Aristoteles ve Farabi’nin Varlık ve Düşünce Öğretileri. Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları
• Kranz, Walther. (1984). Antik Felsefe, Çev. Suad Y. Baydur, İstanbul. Sosyal Yayınlar
• Laertios, Diogenes. (2010). Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri, Çev. Candan Şentuna, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• Morgan, Clifford T. (2009). Psikolojiye Giriş, Çev. Giray Uraz vd. Konya: Eğitim Akademi Yayınları
• Nietzsche, Friedrich. (2018). Platon Öncesi Filozoflar, Çev. Nur Nirven, İstanbul: Pinhan Yayıncılık
• Thilly, Frank. (1995). Felsefe Tarihi, Çev. İbrahim Şener, İstanbul: Sistem Yayıncılık
• Von Aster, Ernst, (1943). Felsefe Tarihi Dersleri, Çev. Macit Gökberk, İstanbul: Edebiyat Fakültesi Talebe Cemiyeti Neşriyatı
• Weber, Alfred. (1998) Felsefe Tarihi, Çev. H. Vehbi Eralp, İstanbul: Sosyal Yayınlar