ÜSTEL TEKNOLOJİK GELİŞMELER BAĞLAMINDA BİYOPOLİTİKA KAVRAMSALLAŞTIRMALARI

Yıl 2021, Sayı: 31, 337 - 358, 12.05.2021

Aysun Körlü Topan

Öz

Bu makalede üstel teknolojik gelişmeler bağlamında biyopolitika kavramsallaştırmaları ele alınmıştır. Teknolojiler gittikçe artan bir şekilde kademeli olarak değil, üstel bir artışla büyümektedir. Aynı zamanda bu teknolojiler tümleşik bir yapıyla birleşip büyümektedir. Gelecekte bu birleşme sonucu insan üzerinde en etkili olması beklenen üstel teknolojiler genetik mühendisliği ve yapay zekadır. Makalede, bu teknolojilerin bahsedilen bu özellikleri dikkate alınarak biyopolitik değerlendirmelerdeki temas noktaları ortaya konmak istenmiştir. Biyoteknolojinin en önemli alanlarından genetik, biyopolitika alanyazınında önemli bir yer tutarken, yapay zeka teknolojilerine dair biyopolitika değerlendirmelerinin oldukça az olduğu görülmüştür. Ancak, yapay zeka teknolojileri gün geçtikçe artan bir şekilde hem genetik alanında hem de gündelik hayatta etkin olmaktadır. Bu bakış açısıyla makalede, yapay zeka teknolojilerinin artan bu etkisine dair biyopolitika perspektifinden bir değerlendirmenin izleri genetik mühendisliği ve dijital sağlık uygulamalarında aranmıştır.

Anahtar Kelimeler

biyopolitika, üstel teknolojiler, genetik mühendisliği, yapay zeka

BIOPOLITICAL CONCEPTUALIZATIONS IN THE CONTEXT OF EXPONENTIAL TECHNOLOGICAL ADVANCES

Öz

In this article, biopolitics conceptualizations are discussed in the context of exponential technological advances. Technologies are increasingly growing not incrementally, but exponentially. At the same time, these technologies growing by being combined with each other. In the future, exponential technologies that are expected to be the most effective on human as a result of this combination are genetic engineering and artificial intelligence. In the article, it is aimed to reveal the contact points in biopolitical evaluations by taking these features of these two technologies into consideration. While genetics, one of the most important fields of biotechnology, has an important place in the biopolitics literature, it has been observed that biopolitical evaluations regarding AI technologies are quite low. However, AI technologies are increasingly effective both in the field of genetics and in daily life. From this perspective, traces of an assessment from a biopolitical perspective of this increasing impact of AI technologies were sought in genetic engineering and digital health applications.

Anahtar Kelimeler

biopolitics, exponential technologies, genetic engineering, artificial intelligence

Kaynakça

• Ajana, Btihaj, “Digital Health and the Biopolitics of the Quantified Self.”, Digital Health, 3, 2055207616689509, 1-18, 2017
• Cevizoğlu, Hulki, “Yapay Zeka, Teknoloji Felsefesi ve Toplumsal Yaşam”, Yapay Zeka ve Gelecek, Doğu Kitabevi, İstanbul, s.88-109, 2019
• Çelik, E. Ezgi, “Haraway’in Yoldaş Türleri ve Ağ Ören Anlatılar”, FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 13(26), 27-46, 2018
• Demir, Aysel, “Etik Açıdan İnsan Genom Projesi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimleri Dergisi, 12/23, 2013
• Dwivedi , Yogash K., Hughes, Laurie, Ismagilova, Elvira, Aarts, Gert, Coombs, Crispin, Crick ,Tom, ... ve Williams, Micheal D., “Artificial Intelligence (AI): Multidisciplinary Perspectives on Emerging Challenges, Opportunities, and Agenda for Research, Practice and Policy”, International Journal of Information Management, 101994, 2019
• Eczacıbaşı, Faruk, Daha Yeni Başlıyor, Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2018
• Foucault, Michel, Biyopolitikanın Doğuşu, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2015
• Guzman, Andrea L. ve Lewis, Seth C., “Artificial Intelligence and Communication: A Human–Machine Communication Research Agenda”, New Media & Society, 22(1), 70-86, 2020
• Haenlein, Micheal ve Kaplan, Andreas, “A Brief History of Artificial Intelligence: On the Past, Present, and Future of Artificial Intelligence”, California management review, 61(4), 5-14, 2019
• Haraway, Donna, Siborg Manifestosu: Geç Yirminci Yüzyılda Bilim, Teknoloji ve Sosyalist Feminizm, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2006
• Hughes, James, “TechnoProgressive Biopolitics and Human Enhancement”, Progress in Bioethics, ed. Jonathan Moreno and Sam Berger, MIT Press, 163-188, 2009
• Hughes, James, Citizen Cyborg: Why Democratic Societies Must Respond to the Redesigned Human of the Future, Basic Books, 2004
• Işık, Emre, Gen-Politik, Bağlam Yayınları, İstanbul, 2004 Jiang, Fuguo ve Doudna, Jennifer A. “CRISPR–Cas9 Structures and Mechanisms”, Annual review of biophysics, 46, 505-529, 2017
• Karataş, Yaylagül Ceren, “Dijital Çağda Hümanizm Tartışmaları Açısından İnsan Doğası, Biyoteknoloji ve Biyopolitika”, Felsefe-Bilim Araştırmaları, 59, 2019
• Keck, Frederick, Rabinow, Paul, “Genetik Bedenin Keşfi ve Temsili”, Bedenin Tarihi 3, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2013
• Lemke, Thomas, Biyopolitika, (Çev. Utku Özmakas), İletişim Yayınları, İstanbul, 2013
• Leonhard, Gerd, Teknolojiye Karşı İnsanlık, Siyah Kitap, İstanbul, 2018
• Lindner, Peter, “Molecular Politics, Wearables, and the Aretaic Shift in Biopolitical Governance”, Theory, Culture & Society, 37(3), 71-96, 2020
• Lupton, Daborah, “Digitized Health Promotion: Personal Responsibility For Health in the Web 2.0 Era”, Sydney Health & Society Group, Sydney, Australia, 2013
• Özdil, Kemal, “Aşağıdan Biyopolitika: Biyoiktidarın Yeni Çağı ve “Yaşam Siyaseti””, Biyopolitika: Foucault’dan Günümüze Biyopolitikanın İzdüşümleri, Nota Bene Yayınları, Ankara, 2016
• Özmakas, Utku, Biyopolitika: İktidar ve Direniş, İstanbul: İletişim Yayınları, 2018
• Peters, Micheal, A., “Bio-informational Capitalism.” Thesis Eleven, 110(1), 2012
• Rose, Nikolas, “The Human Sciences in a Biological Age”, Theory, culture & society, 30(1), 3-34, 2013
• Rose, Nikolas, “The Politics of Life Itself” Theory, culture & society, 18(6), 1-30, 2001
• Rose, Nikolas, Novas, Carlos, “Biological Citizenship”, Global assemblages: Technology, politics, and ethics as anthropological problems, 439-463, 2003
• Sannino, Giovanna, Bouguila, Nizar, De Pietro, Guiseppe..., Celesti, Antonio,“Artificial Intelligence For Mobile Health Data Analysis and Processing, Hindawi Mobile Information Systems Volume, Article ID 2673463, 2019
• Say, Cem, 50 Soruda Yapay Zekâ, Bilim ve Gelecek Kitaplığı, İstanbul, 2021
• Yu, Jiangxia, Liu, Jingwei, ”The New Biopolitics”, Journal of Academic Ethics, 7(4), 2009, 287-296