ANLAMA VE AÇIMLAMA YÖNTEMİ OLARAK DİYALEKTİK: HEGEL VE MARX

Yıl 2021, Sayı: 32, 155 - 175, 09.12.2021

Seyit Coşkun

https://doi.org/10.53844/flsf.1001345

Öz

Diyalektik kavram ve yöntem olarak felsefe tarihi ve sistematiğinde önemli bir yere sahiptir. Ne var ki tarihsel süreçte çeşitli düşünürler diyalektiğe farklı anlamlar yüklemişlerdir. Bu çalışmada, özellikle Hegel ve Marx’ın düşüncelerini açımlama yöntemi olarak kullandıkları diyalektik yaklaşımlarına ilişkin karşılaştırılmalı bir çözümleme ve değerlendirme yapılmaya çalışılmaktadır. Bu amaçla, ilk olarak diyalektik kavramına yönelik etimolojik ve tarihsel kısa bir inceleme yapılmaktadır. İkinci olarak, Hegel’de bilimsel bilginin özü ve bu bilginin elde edilmesinin yöntemi olarak diyalektik kavramı üzerinde durulmaktadır. Ardından, kendini Hegel’in öğrencisi olarak gören Marx’ın diyalektik anlayışı ve yöntemine ilişkin bir irdeleme yapılmaktadır. Ve son olarak, her iki düşünürün diyalektik anlayışlarına ilişkin benzerlik ve farklılıklar çerçevesinde eleştirel bir değerlendirme ortaya konulmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Varlık, Oluş, Diyalektik, İdealizm, Materyalizm

DIALECTICS AS A METHOD OF UNDERSTANDING AND EXPLANATION: HEGEL AND MARX

Öz

Dialectics as a concept and method occupies an important place in the history and systematics of philosophy. However, in the historical process, various thinkers have ascribed different meanings to dialectics. This study attempts to conduct a comparative analysis and evaluation of the approaches of Hegel and Marx to dialectics, which they use as a method of explaining their thoughts. For this, firstly, we conduct a brief etymological and historical analysis of the concept of dialectics. Secondly, we emphasize the concept of dialectics as the essence of scientific knowledge and the method of obtaining this knowledge from Hegel. Then we explore the dialectical understanding and method of Marx, who sees himself as a disciple of Hegel. And, finally, we are trying to give a critical assessment within the framework of the similarities and differences in the dialectical understanding of both thinkers.

Anahtar Kelimeler

Being, Becoming, Dialectics, Idealism, Materialism

Kaynakça

• Aristoteles, Metafizik, Çev. Ahmet Arslan, İstanbul: Sosyal Yayınlar, 1996.
• Aristoteles, Organon V (Topikler), Çev. Ragıp Atademir, İstanbul: M.E.B. Yayınları, 1996.
• Feuerbach, Ludwig Andreas, Geleceğin Felsefesinin İlkeleri, Çev. Oğuz Özügül, İstanbul: Ara Yayıncılık, 1991.
• Fried, Johannes, “Vom Nutzen der Rhetorik und Dialektik für das Leben”, içinde Dialektik und Rhetorik im früheren und hohen Mittelalter, (Ed.) Johannes Fried, R. Oldenbourg Verlag GmbH, München, 1997, ISBN 3-486-56028-X.
• Engels, Friedrich, Doğanın Diyalektiği, Çev. Arif Gelen, Beşinci Baskı, Ankara: Sol Yayınları, 1991.
• Foster, John Bellamy, “Doğanın Diyalektiği ve Marksist Ekoloji”, içinde Yeni Yüzyılda Diyalektik, ed. Bertell Ollman, ve Tony Smith, Çev. Şükrü Alpagut, İstanbul: Yordam Kitap, 2011.
• Goerlich, Stephan, “Auf die Sachen Selbst Zurückgehen”- Berührung Zwischen Philosophischer Phänomenologie und Gestalttheoretischer Psychotherapie, Gestalt Theory, Vol. 22 (2000) No.1 (2020); http://gestalttheory.net/download; (Erişim Tarihi: 15.03. 2020).
• Hegel, Georg Wilhelm Friedrich, Mantık Bilimi, Çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınları, 2004.
• Hegel, Georg Wilhelm Friedrich, Tinin Görüngübilimi, Çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınları, 1986.
• Jameson, Fredric, Hegel Varyasyonları, Tinin Fenomenolojisi Üzerine, Çev. O. Bülent Doğan, İstanbul: İthaki Yayınları, 2016.
• Kant, Immanuel, Arı Usun Eleştirisi, Çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınları, 1993.
• Kranz, Walther, Antik Felsefe, Çev. Suad Y. Baydur, İstanbul: Sosyal Yayınları, 1994.
• Ludwig, Ralf, Hegel für Anfänger Phänomenologie des Geistes, dtv Verlagsgesellschaft mbH&Co. KG, München, 2015.
• Marx, Karl, Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı, Çev. Sevim Belli, Ankara: Sol Yayınları, 1993.
• Marx, Karl, Felsefenin Sefaleti, Çev. Ahmet Kardam, Ankara: Sol Yayınları, 1999.
• Marx, Karl, Kapital, Birinci Cilt, Çev. Alaattin Bilgi, Ankara: Sol Yayınları, 1993.
• Marx, Karl ve Engels, Friedrich, Alman İdeolojisi (Feuerbach), Çev. Sevim Belli, Ankara: Sol Yayınları, 1992.
• Moos V. Peter, “Rhetorik, Dialektik und ‘civilis scientia’ im Hochmittelalter”, içinde Dialektik und Rhetorik im früheren und hohen Mittelalter, Ed. Johannes Fried, R. Oldenbourg Verlag GmbH, München, 1997, ISBN 3-486-56028-X.
• Ollman, Bertell ve Smith, Tony, Yeni Yüzyılda Diyalektik, Çev. Şükrü Alpagut, İstanbul: Yordam Kitap, 2011.
• Ollman, Bertell, “Niçin Diyalektik? Niçin Şimdi?”, içinde Yeni Yüzyılda Diyalektik, ed. Bertell Ollman, ve Tony Smith, Çev. Şükrü Alpagut, İstanbul: Yordam Kitap, 2011.
• Platon, Devlet, Çev. Sabahattin Eyüboğlu & M. Ali Cimcoz, İstanbul: Remzi Kitabevi, 1992.
• Störig, Hans Joachim, Dünya Felsefe Tarihi, Çev. Nilüfer Epçeli, İstanbul: Say Yayınları, 2011.
• Winter, Reiner, Was ist Dialektik?, (2014), www.reiner-winter.de; (Erişim Tarihi: 15. 04. 2014).