MYTHOLOGICAL ORIGINS OF ARISTOTLE'S VIEW OF FREEDOM

Yıl 2024, Sayı: 37, 151 - 170, 07.05.2024

Mehmet Ali Yıldız

https://doi.org/10.53844/flsf.1425392

Öz

In Aristotle's approach to freedom, people are sharply divided into slaves and masters. However, masters do not gain their freedom because they own slaves, and slaves are not enslaved because they have lost their freedom. Whether one is free or not is first and foremost related to the natures of slaves and masters and derives from their natures. A free man is inherently capable of developed reasoning, able to use both theoretical and practical reason, and thus has the capacity to decide what is good or bad. Since the goal is to lead a virtuous life, since deciding this requires the use of practical reason, the master is master and free because he possesses this faculty. On the other hand, even if the slave has the ability to think, they cannot determine what corresponds to leading a virtuous life without the guidance of the master. Therefore, the slave is dependent on the master and is considered enslaved. The fundamental distinction here stems from the understanding of nature (phusis), a conceptualisation inherited from the Greek myths. This study first discusses the difficulty of the issue of freedom, touching upon the concept of nature in Greek myths and emphasizing its difference from its use in modern languages. Then, it explains Aristotle's view on freedom, asserting that his perspective on freedom is developed using the conceptualizations found in myths.

Anahtar Kelimeler

Freedom, nature/phusis, human nature, mithos, Aristotle

ARİSTOTELES'İN ÖZGÜRLÜK GÖRÜŞÜNÜN MİTOLOJİK KÖKENLERİ

Öz

Aristoteles’in özgürlük yaklaşımında insanlar köleler ve efendiler şeklinde keskin bir ayrıma tabi tutulurlar. Ama onda efendiler köle sahibi oldukları için özgürlüklerini kazanmış olmadıkları gibi köleler de özgürlüklerini yitirmiş oldukları için köleleştirilmiş değillerdir. Özgür olup olmamak her şeyden önce köle ve efendinin doğaları ile ilgilidir ve onların doğalarından kaynaklanır. Özgür insan doğası gereği akletme yetisi gelişkin olan, teorik aklı kadar pratik aklını da kullanabilen, bu yüzden de neyin iyi neyin kötü olduğuna karar verebilecek kapasiteye sahip olan insandır. Amaç erdemli bir yaşam sürmek olduğundan, buna karar verebilmek pratik aklın kullanımını gerektirdiğinden, yani efendi bu yetiye sahip olduğundan dolayı efendi ve özgürdür. Öte yandan düşünme yetisine sahip olsa bile köle, efendinin yönlendirmesi olmaksızın kendisi için erdemli bir yaşam sürmenin neye tekabül ettiğine karar veremeyecek olduğu için efendiye bağlıdır, yani köledir. Buradaki temel ayrım doğa (phusis) anlayışından kaynaklanmaktadır ve bu kavramsallaştırma Yunan mitoslarından devralınmıştır. Bu çalışmada özgürlük meselesinin zorluğundan bahisle ilkin Yunan mitoslarındaki doğa kabulüne değinildi ve onun modern dillerdeki kullanımdan farklılığına dikkat çekildi. Ardından, mitoslardaki doğa kabulüne dayanılarak geliştirildiği vurgulanarak, Aristoteles’in özgürlük görüşü açıklandı. Onun özgürlük görüşünün mitoslardaki kavramsallaştırmalar kullanılarak geliştirildiği ileri sürüldü.

Anahtar Kelimeler

Özgürlük, doğa/phusis, insan doğası, mitos, Aristoteles

Kaynakça

• Aiskhylos. Zincire Vurulmuş Prometheus. Çevirenler Azra Erhat ve Sabahattin Eyüboğlu. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2018.
• Armstrong, Karen. Mitlerin Kısa Tarihi. Çeviren Dilek Şendil. İstanbul: Merkez Kitaplar, 2006.
• Arendt, Hannah. Geçmişle Gelecek Arasında. Çevirenler Bahadır Sina Şener ve Onur Eylül Kara. İstanbul: İletişim Yayınları, 2017.
• Aristoteles. Nikomakhos’a Etik. Çeviren Saffet Babür. Ankara: BilgeSu Yayınları, 2012.
• Aristoteles. Metafizik. Çeviren Ahmet Arslan. İstanbul: Sosyal Yayınları, 2010.
• Aristoteles. Politika. Çeviren Furkan Akderin. İstanbul: Say Yayınları, 2017.
• Aristoteles. Ruh Üzerine. Çeviren Zeki Özcan. Ankara: Birleşik Yayınevi, 2011.
• Arslan, İshak. Çağdaş Doğa Düşüncesi. İstanbul: Küre Yayınları, 2012.
• Bonnard, Andre. Antik Yunan Uygarlığı I. Çeviren Kerem Kurtgözü. İstanbul: Evrensel Basım Yayın, 2004.
• Boym, Svetlena. Başka Bir Özgürlük. Çeviren Cemal Yardımcı. İstanbul: Metis Yayınları, 2016.
• Collingwood, Robin George. Doğa Tasarımı. Çeviren Kurtuluş Dinçer. Ankara: İmge Kitabevi, 1999.
• Cornford, Francis Macdonald. Sokrates’ten Önce ve Sonra. Çeviren Ufuk Can Akın. Ankara: Ayraç Yayınları, 2003.
• Dürüşken, Çiğdem. Antikçağ Felsefesi Homeros’tan Augustinus’a Bir Düşünce Serüveni. İstanbul: Alfa Yayınları, 2014.
• Einstein, Albert. Dünyamıza Bakış (Seçme Denemeler). Çevirenler Sabahatin Eyuboğlu. Azra Erhat vd., İstanbul: Alan Yayınları, 1990.
• Eliade, Mircea. Mitlerin Özellikleri. Çeviren Sema Rifat. İstanbul: Om Yayınevi, 2001.
• Erdemli, Attilla. Mitostan Felsefeye. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2017.
• Erhat, Azra. İşte İnsan. İstanbul: Adam Yayınları, 1996.
• Euripides, Bakhalar. Çeviren Güngör Dilmen. İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları, 2012.
• Euripides. Hekabe. Çeviren Yılmaz Onay. İstanbul: Mitos-Boyut Tiyatro Yayınları, 2013.
• Gören, Erman, derleyen ve çeviren, Homerosçu ilahiler'den Pindaros'a Arkaik Yunan Şiiri Antolojisi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2018.
• Hesiodos. Thegonia – İşler ve Günler. Çevirenler Azra Erhat ve Sabahattin Eyüboğlu. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2018.
• May, Rollo. Freedom and Destiny. New York: Delta Book, 1981.
• Peters, Francis E. Antik Yunan Felsefesi Terimleri Sözlüğü. Çeviren Hakkı Hünler. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2004.
• Ronan, Colin A. Bilim Tarihi Dünya Kültürlerinde Bilimin Tarihi ve Gelişmesi. Çevirenler Ekmeleddin İhsanoğlu ve Feza Günergün. Ankara: TÜBİTAK Yayınları, 2003.
• Ross, David. Aristoteles. Çeviren Ahmet Arslan. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2017.
• Scruton, Roger. Akıllı Kişiler İçin Felsefe Rehberi. Çeviren Eşref Armağan Eşkinat. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2016. Solomon, Robert C. ve Higgins, Kathleen, M. Felsefenin Kısa Tarihi. Çeviren Mustafa Topal. İstanbul: İletişim Yayınları, 2013.
• Sturdy, Gareth. “What Should Schools Teach?” içinde Physics, editörler Alka Sehgal Cuthbert ve Alex Standish, 218-33. London: UCL Press, 2021, 218-33.
• İnternet Kaynakları
• Clapp, James Gordon. “On Freedom”. The Journal of Philosophy 40/4 (1943): 85-100. Erişim Tarihi: Haziran 16, 2023. doi:10.2307/2017680.
• Heath, Malcolm. “Aristotle on Naturel Slavery”. Phoronesis 53 (2008), 243-70. Erişim Tarihi: Ağustos 6, 2023. doi:10.1163/156852808X307070.
• Pitkin, Hanna Fenichel. “Are Freedom and Liberty Twins?”. Political Theory 16/4 (1988), 523-52. Erişim Tarihi: Ekim 7, 2023. https://www.jstor.org/stable/191431.
• Walsh, Moira M. “Aristotle’s Conception of Freedom”. Journal of The History of Philosophy. 35/4 (1997), 495-507. Erişim Tarihi: Ekim 19, 2023. doi:10.1353/hph.1997.0081.
• Yıldız, Mehmet A. “Antik Yunan Mitosları: Kahraman Tanrılardan Tanrısal Kahramanlara”, Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi. 10/1 (2020): 113-127, Erişim Tarihi: Mart 15, 2023, doi: 10.20493/birtop.743898.