Examination of The Studies on Problem-Based Learning Model in Mathematics Education

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 174 - 186, 31.05.2025

Elif Ertem Akbaş , Kübra Alan

Öz

This study aims to examine scientific research conducted in the field of mathematics education in Turkey that focuses on the problem-based learning (PBL) model. As a result of the literature review, a total of 27 academic studies were identified, comprising 12 journal articles, 13 master's theses, and 2 doctoral dissertations. The data in this study were collected through document analysis. The collected data were analyzed using the descriptive analysis method. The findings obtained from the analysis are presented through tables, graphs, and percentage calculations. The review revealed that the majority of the studies on the PBL model in mathematics education were master's theses. In general, it was observed that quantitative studies outnumbered qualitative ones. Among the data analysis methods used, the t-test and content analysis were the most commonly applied. Achievement tests were found to be the most frequently used data collection tool, surpassing other instruments. Regarding the study samples, it was observed that the majority of the research was conducted with students at the middle school level. When examined in terms of learning domains, it was found that most of the studies, across all educational levels, were conducted in the domains of numbers and algebra.

Anahtar Kelimeler

descriptive analysis , mathematics education , problem-based learning , problem-based teaching

Probleme Dayalı Öğrenme Modeli ile İlgili Matematik Eğitiminde Yapılan Çalışmaların İncelenmesi

Öz

Bu çalışmada, probleme dayalı öğrenme modeli ile ilgili, matematik eğitiminde yapılan ve Türkiye’de yayınlanan bilimsel araştırmaların incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda yapılan araştırmalar sonucunda 12 makale, 13 yüksek lisans tezi ve 2 doktora tezi olmak üzere toplam 27 bilimsel çalışmaya ulaşılmıştır. Bu çalışmada veriler doküman analizi ile toplanmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz tekniği ile analiz edilmiştir. Verilerin analizinden elde edilen bulgular tablo, grafik ve yüzde hesabı ile gösterilmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda matematik eğitiminde probleme dayalı öğrenme modeli ile ilgili yayınlanan araştırmaların en çok yüksek lisans türünde olduğu görülmüştür. Çalışmaların geneline bakıldığında nicel araştırma sayısının fazla olduğu, nitel araştırmaların sayısının az olduğu dikkat çekmektedir. Çalışmalarda en çok kullanılan veri analizi yönteminin t-testi ve içerik analizi yöntemleri olduğu belirlenmiştir. Veri toplama aracı olarak başarı testlerinin kullanımının diğer veri toplama araçlarına göre çok daha fazla olduğu görülmüştür. Yayınlanan bilimsel çalışmaların örneklemleri incelendiğinde, en fazla ortaokul kademesindeki öğrencilerle araştırmaların yapıldığı gözlemlenmiştir. Öğrenme alanlarına göre inceleme yapıldığında, tüm eğitim kademelerinde en fazla sayılar ve cebir öğrenme alanları kullanılarak çalışmaların yapıldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

betimsel analiz , matematik eğitimi , probleme dayalı öğrenme , probleme dayalı öğretim

Kaynakça

• Akbulut Y. (2018). Veri çözümleme teknikleri. A. Şimşek (Ed), Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (s. 164-195). Anadolu Üniversitesi.
• Altıntaş, K. (2018). Ortaokul 7. Sınıf çember-daire ve çokgenler konularının öğretiminde probleme dayalı öğrenmenin öğrencilerin van hiele geometri düşünme düzeylerine etkisi. [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Altıparmak, K. ve Akın, P. (2017). Probleme dayalı öğrenme yönteminin etkililiği üzerine deneysel bir çalışma. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(26), 460-492.
• Alus, M. (2013). Probleme dayalı öğrenme modelinin ortaöğretim öğrencilerinin matematik dersindeki akademik başarılarına etkisi. [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Ayan, A. ve Demir, A. (2018, 26-28 Ekim). Matematik eğitiminde probleme dayalı öğrenme ile ilgili yapılan çalışmalara ilişkin bir içerik analizi [Tam metin bildiri]. Uluslararası Necatibey Eğitim ve Sosyal Bilimler Araştırmaları Kongresi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir, Türkiye.
• Ayyıldız Altınbaş, A. (2021). Lineer cebir dersinde çoklu temsil temelli ve probleme dayalı öğretmen öğretmen adaylarının düşünme yapılarına, anlama boyutlarına, akademik başarılarına ve özyeterlik algılarına etkisi. [Doktora tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Baran, T. (2013). Probleme dayalı öğrenme ile sunuş yoluyla öğretim yaklaşımlarının öğrencilerin bilişsel öğrenme düzeyleri açısından karşılaştırılması. [Yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Bayraktar, F. (2020). 5. sınıf yüzdeler konusunun probleme dayalı öğretiminin apos teorisi ile incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Bedir Erişti, S. D. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. A. A. Kurt (Ed), Bilimsel Araştırma Yöntemleri (1. baskı). (s. 1-17). Anadolu Üniversitesi.
• Beringer, J. (2007). Application of problem based learning through research ınvestigation. Journal of Geography in Higher Education, 31(3), 445-457.
• Büyükalan Fliz, S. ve Abay, S. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının rutin olmayan problemlerdeki problemi anlama durumları. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 3(3), 97-118.
• Çakır, S. ve Aztekin, S. (2016). Matematik dersinde probleme dayalı öğrenme yönteminin öğrencilerin motivasyonlarına ve matematik kaygı düzeylerine etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 377-398.
• Çelik, E. ve Işık, A. (2021). Cebir öğrenme alanında probleme dayalı işbirlikli öğrenmenin akademik başarıya ve kalıcılığa etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 736-767.
• Çetin, Y. (2017). Teknoloji destekli probleme dayalı öğrenme uygulamalarıyla 9. sınıf öğrencilerinin matematiğe yönelik tutum ve fonksiyon konusundaki akademik başarılarına etkisi [Doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Çetin, Y. ve Mirasyedioğlu, Ş. (2019). Teknoloji destekli probleme dayalı öğretim uygulamalarının matematik başarısına etkisi. Journal of Computer and Education Research 7(13), 13-34
• Çetinkaya, L. (2019). Mobil uygulamalar aracılığıyla probleme dayalı matematik öğretiminin başarıya etkisi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 44(197), 65-84.
• Duran, M., Özdemir, F. ve Kaplan A. (2015). Probleme dayalı öğrenme yaklaşımının kullanımına yönelik bir araştırma: olasılık konularının öğretimi örneği. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi, 6(2), 250-284.
• Eroğlu, A., Aydoğdu, M. ve Tutak, T. (2020). Doğrusal denklemler ve eşitsizlikler konusunun öğretiminde probleme dayalı öğrenme yaklaşımının öğrenci başarısına ve tutumuna etkisi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(18), 97-108.
• Ersoy, E. ve Başer, N. (2014). İstatistik ve olasılık dersinin senaryo ile öğretim süreci sonunda öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimlerindeki değişim. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 207-230.
• Hatısaru, V. (2015). Probleme dayalı öğrenme yönteminin uygulandığı matematik derslerinde öğrenci gelişiminin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 459-477.
• Hoffmann, B. O. B.,& Ritchie, D. (1997). Using Multimedia to Overcome the Problems With Problem Based Learning. Instructiona Science, 25(2), 97-115.
• Karaalioğulu, A. (2016). 7. sınıf oran ve orantı konusunun probleme dayalı öğrenme yaklaşımı ile öğrenci başarı ve kalıcılığına etkisi. [Yüksek lisans tezi, On Dokuz Mayıs Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Kaya, D. R. (2016). Matematik eğitiminde problem çözmeye dayalı öğrenme: meta-analiz çalışması. [Yüksek lisans tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Kılınç, A. (2007). Probleme dayalı öğrenme. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 561-578.
• Liberati, A., Altman, D. G., Tetzlaff, J., Mulrow, C., Gøtzsche, P. C., Ioannidis, J. P. A., Moher, D. (2009). The PRISMA statement for reporting systematic reviews and meta-analyses of studies that evaluate health care interventions: Explanation and elaboration. PLoS Medicine, 6(7), e1000100. https://doi.org/10.1371/journal.pmed.1000100
• Menten, G. (2019). Probleme dayalı öğrenme yaklaşımının onuncu sınıflarda geometriye ilişkin akademik başarı, kalıcılık, tutum ve motivasyona etkisi. [Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. öğrenmenin öğrencilerin derse ilişkin tutum, başarı ve kalıcılık düzeylerine etkisi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 39(174), 75-90.
• Öksüz, R. (2018). 5. sınıf öğrencilerinin kesir kavramını oluşturma süreçlerinin apos teorik çerçevesinde incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Seyidoğlu, H. (2016). Bilimsel araştırma ve yazma el kitabı. Güzem Can Yayınları.
• Sezer, N. (2013). İstatistiğin temel kavramlarının probleme dayalı öğrenme yaklaşımıyla öğretimi. [Yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi].
• Teke, Ş. (2023). Probleme dayalı öğretim ile matematik öğretimi sürecinde 11. Sınıf öğrencilerinin trigonometrik problem çözümlerinin eleştirel düşünme becerileri üzerindeki etkileri. [Yüksek lisans tezi, Siirt Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Torp, L. Ve Sage, S. (2002). Problems as possibilities: Problem based learning for K-16 education (2. Baskı). Ascd.
• Usta, N. (2013). Probleme dayalı öğrenmenin ortaokul öğrencilerinin matematik başarısına, matematik özyeterliğine ve problem çözme becerilerine etkisi. [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Uyar, G. (2014). 6. sınıf matematik dersinde probleme dayalı öğrenme yaklaşımının öğrencilerin akademik başarına ve matematiğe ilişkin tutumuna etkisi. [Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Uyar, G. ve Bal, A. P. (2015). Altıncı sınıf öğrencilerinde probleme dayalı öğrenmenin akademik başarıya etkisi. Pegem Eğitim Dergisi, 5(4), 361-374.
• Uygun, N. ve Işık Tertemiz, N. (2014). Matematik dersinde probleme dayalı
• Yıldırım, Y. (2016). Probleme dayalı öğretim yöntemi ile doğrusal denklemlerin grafiğinin öğretiminin ortaokul üçüncü sınıf öğrencilerinin akademik başarısına etkisi. [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Zunlu, M. (2022). Ortaokul matematik öğretmeni ve 7. Sınıf öğrencilerinin problem çözme süreçlerinin zihnin geometrik alışkanlıkları bakımından incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.