Hastanelere Göre Yönetici Hemşirelerin Liderlik Yaklaşımlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2012, Cilt: 20 Sayı: 1, 17 - 25, 18.05.2012

Havva Öztürk , Nefise Bahçecik Eylem Paslı Gürdoğan

Öz

Amaç: Araştırma, hastanelerde çalışan yönetici hemşirelerin liderlik yaklaşımlarını belirlemek ve hastanelere göre kar-
şılaştırmasını yapmak için planlanmıştır.
Yöntem: Araştırmanın evrenini İstanbul’daki bir üniversite, devlet ve özel hastanede çalışan toplam 614 hemşire, örneklemini
ise 369 hemşire oluşturmaktadır. Veriler hemşirelerin demografi k özellikleri ve yöneticilerinden memnuniyeti ile
ilgili 10 sorudan oluşan bilgi formu ve Çok Yönlü Liderlik Ölçeği (ÇLÖ) ile Haziran 2006-Mart 2007 tarihleri arasında
toplanmış, yüzdelik, ortalama, korelasyon, Cronbach Alpha, t testi, Mann-Whitney U, Kruskal Wallis testleri ve doğrulayıcı
faktör analizi ile değerlendirilmiştir.
Bulgular: Hemşireler genel olarak yöneticilerinden (%68), onların tutum ve davranışlarından memnundur (%51), memnun
olanların yöneticilerini daha fazla transformosyonel lider gördüğü saptanmıştır (p=0.000). Ölçeğe göre de hemşirelerin
yöneticilerini transformosyonel lider (2.65) olarak kabul etmesi bu bulguyu desteklemektedir. Hastanelere göre ise
özel hastanede çalışan hemşireler yöneticilerini daha transformosyonel (χ2K-W= 23.06; p= 0.000) lider olarak kabul
etmekte, aynı zamanda transaksiyonel liderlik yaklaşımları sergilediğini de belirtmektedir.
Sonuç: Liderlik davranışlarının hemşirelerin memnuniyeti üstünde olumlu etkisi olduğu, başta özel hastanedeki hemşireler
olmak üzere tüm hemşirelerin yöneticilerini transformosyonel lider olarak algıladığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yönetici hemşire, transformasyonel liderlik, transaksiyonel liderlik, hastane

Kaynakça

• Al-Hussami, M. (2008). A study of nurses’ job satisfaction: The relationship to organizational commitment, perceived oranizational support, transactional leadership, transformastional leadership, and level of education. Europen Journal of Scientific Research, 22(2): 286-295.
• Alkan, O. (2006). Lider ve vizyon ilişkisi açısından dönüştürücü liderlik ve uygulamadan bir örnek. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, İstanbul, 141.
• Ateş, G. (2005). Yöneticilerin liderlik davranışlarının çalışanların iş tatmini üzerindeki etkileri: Hava Kuvvetleri Komutanlığında uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Kütahya, 150.
• Baykal, Ü., Altuntaş, S., Seren, Ş. (2006). Yönetici hemşirelerin örgütsel bağlılık ile kişisel ve mesleki durum değişkenleri, liderlik tarzları ve denetim odağı arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Sur, H., Yarar, O. (Ed). IV. Ulusal Sağlık Kuruluşları Yönetimi Kongresi Bilimsel Kitabı. Sağlık Yöneticileri Derneği, İstanbul, 94–101.
• Berber, A. (2000) Dönüşümsel ve etkileşimsel liderlik kavramı, gelişimi ve dönüşümsel liderliğin yönetim ve organizasyon içerisindeki rolü. Yönetim, 11(36): 33–50.
• Demirtaş, S. K., Bahçecik, N. (2006). Nurse managers’ transformational leadership style and nurses trust in nurse managers, III. International Nursing Management Conference Abstract Book, Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu, Ankara, 51.
• Dierckx De Casterle, B., Willemse, A., Verschueren, M. (2008). Impact of clinical leadership development on the clinical leader, nursing team and care-giving process: A case study. Journal of Nursing Management, 16: 753-763.
• Duygulu, S., Kublay G. (2008). Yönetici hemşirelerin ve birlikte çalıştıkları hemşirelerin liderliğe ilişkin değerlendirmeleri ve yönetici hemşirelerin sahip oldukları liderlik özellikleri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 15(1): 1-14.
• Eren, E. (2004). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikoloji. 8. basım, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul, 431-462.
• Ergin, C., Kozan, M. K. (2004). Çalışanların temel değerleri, dönüşümsel ve etkileşimsel liderlerin çekiciliği. Türk Psikoloji Dergisi, 19(54): 37–51.
• Erkan, E., Abaan, S. (2006). Devlete ve özel sektöre bağlı hastanelerde çalışan servis sorumlu hemşirelerinin işe ve insana yönelik liderlik yönelimlerinin incelenmesi. H.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 13(1): 1–13.
• Kanste, O., Kaariainen, M., Kyngas, H. (2009). Statistical testing of the full-range leadership theory in nursing. Scandinavian Journal of Caring Sciences, 23: 775-782.
• Karayılmaz, H. (2006). Yönetici hemşirelerin dönüştürücü liderlik özelliklerinin değerlerlendirilmesi: Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesinde bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 89.
• Mahoney, J. (2001). Leadership skills for the 21st century. Journal of Nursing Management, 9: 269–271.
• Marquis, B. L., Huston, C. J. (2006). Leadership Roles and Management Functions in Nursing. 5. basım. Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia, 46-60.
• McGuire, E., Kennerly. S. M. (2006). Nurse managers as transformational and transactional leaders. Nursing Economic, 24(4): 179–185.
• Neilsen, K., Munir, F. (2009). How do tansformational leaders influence follwers’ affective well being? Exploring the mediating role self-efficacy. Work and Stres, 23(4): 313-329.
• Öztürk, H. (2010). Yönetici hemşirelerin etik davranışları ve bir araştırma. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hastane ve Sağlık Kuruluşları Yönetim Bilim Dalı, İstanbul, 181.
• Sabuncuoğlu, Z., Tüz, M. (1998). Örgütsel Psikoloji. 3. baskı. Alfa Basım Yayım Dağıtım Ltd. Şti, Bursa, 173-183.
• Sayın, Ç. (2008). Yönetici hemşirelerde algılanan liderlik tarzlarının hemşirelerin örgütsel bağlılık üzerindeki etkilerinin belir-lenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 66-80.
• Serinkan, C., İpekçi, İ. (2005), Yönetici hemşirelerde liderlik ve liderlik özelliklerine ilişkin bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 10(1): 281-294.
• Sipahi, S., Berber, A. (2002). Dönüşüsel liderlik perspektifi nin analitik hiyerarşi prosesi tekniği ile analizi. İ.Ü. İşletme Fakültesi Dergisi, 31: 7–30.
• Tekarslan, E., Kılınç, T. (2000). Davranışsal Sosyal Psikoloji. 1. 1. basım. Dönence Basım ve Yayın Hizmetleri, İstanbul, 119-161.
• Thyer, G. L. (2003). Dare to be different: Transformational leadership may hold the key to reducing the nursing shortage. Journal of Nursing Management, 11: 73.
• Tomey, A. M. (2000). Guide to Nursing Management and Leadership. 8 basım. Mosby, St. Louis, 137-170.
• Vandenberghe, C., Stordeur, S., D’hoore, W. (2002). Transactional and transformational leadership in nursing: structural validity and substantive relationships. European Journal of Psychologial Assesment, 18(1): 16–29.
• Vatan, F. (2009). Hemşirelerde liderlik geliştirmede formal mentorluk programı: Eylem araştırması. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Anabilim Dalı, İzmir, 45-47,150.