SİVAS İLİNDE YORGANCILIK

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 321 - 333, 28.08.2021

Şirin Karaman Feryal Söylemezoğlu

Öz

Örtünmek ve soğuktan korunmak için çok basit yöntemler ve gereçlerle yapılarak kullanılan yorganlar zamanla sosyal ve kültürel anlam taşıyan el sanatlarına dönüşmüştür. Soğuğu ile bilinen Sivas şehri için yorgan en gerekli günlük kullanım eşyalarındandır. Yorgan ustalarının maharetini motif motif işledikleri ipliklerinde takip edilmektedir. Yorgan eski zamanlarda yorganı kullanan kişi ya da aileden sosyal mesaj verecek niteliğe sahiptir. Bununla bağlantılı olarak geçmişte her genç kızın çeyizinde mutlaka en az bir tane el yapımı yorgan bulunmaktaydı. İhtiyacın sanata dönüştüğü işlerden biri olan yorgancılık sanatının incelikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Yorgan dikme yöntemleri, kullanılan malzemeler ve süsleme de kullanılan motifler hakkında bilgi edinilmiştir. Sivas ilinden bulunan ustalarla yüz yüze görüşmeler yaparak bu sanat hakkında bilgi toplanmıştır. Bu çalışmada el yapımı saten yorganlara gittikçe ilginin azalmasıyla kaybolmaya yüz tutmuş el sanatlarından biri olması nedeni ile üzerlerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

El Sanatları, El Yapımı, Sivas, Yorgan

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

Çalışmada atölyelerini açan ve bilgilerini paylaşan yorgan ustalarına çok teşekkür ediyoruz.

Kaynakça

• Arlı, Mustafa (1990). Köy El Sanatları, Ankara Ün. Ziraat Fak. Yayınları.
• And, Metin (1982). Osmanlı Şenliklerinde Türk Sanatları. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları:529, Sanat Eserleri Dizisi:2.
• Çeliker, Deniz,Ölmez Filiz Nurhan (2012). Burdur İlinde Yorgancılık. Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi ART-E Sayı:10 ISSN 1308-2698
• Demirel, Ömer (1989). II.Mahmud Döneminde Sivas’ta Esnaf Teşkilatı ve Üretim-Tüketim İlişkileri. Kültür Bakanlığı Yayınları.1071. Kültür eserleri Dizisi:136.
• Diyarbekirli, Nejat (1972). Hun Sanatı. Milli Eğitim Basımevi.
• Evren, Burçak (1999). Osmanlı Esnafı. Türk Hava Yolları.
• D’ohsson M.de.M. (1980). 18. Yüzyıl Türkiye’sinde Örf ve Adetler. Çeviren; Zehran Yüksel. Tercüman 1001 Temel Eser.
• Duman, Mustafa (2007) Geleneksel Türk Yorgancılık Sanatı ve Türk Kültüründe Yorgan.
• Faroqhi S.(2004). Osmanlı imparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi. Cilt 2.1600-1914. Editör; Halil İnalcık ve Donald Quataert. Eren yayıncılık.
• Kahraman Seyit A. ve Dağlı Yücel (2006). Evliya Çelebi Seyahatnamesi. Yapı Kredi Yayınları.3. Kitap 1. Cilt.
• Kahraman Seyit A ve Dağlı Yücel (2003). Evliya Çelebi Seyahatnamesi. Yapı Kredi Yayınları.1. Kitap 2. Cilt.
• Kömürcü, Nesrin (2005). Konya İli Yorgan İşçiliğinin Bugünkü Durumu. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Mahiroğulları, Adnan (2001) Seyyahların Gözüyle Sivas.
• Öğel, Bahaeddin (1978). Türk Kültür Tarihine Giriş. Cilt.3.
• Öğel, Bahaeddin (2001). Dünden bugüne Türk Kültürünün Gelişme Çağları. Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
• Şahin, Naci (2012). Sivas’ta Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Yapı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• URL-1: TDK. https://sozluk.gov.tr/ Türk Dil kurumu erişim tarihi:18.11.2020.