Türk Ninnilerinde Çocuk Tasviri

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 376 - 387, 30.04.2024

Necla Gül Ercan

https://doi.org/10.55666/folklor.1444311

Öz

Sözlü kültür ürünlerinden biri olan ninnilerin halk kültürünü oluşturan ögelerden biri olduğu söylenebilir. Ninniler genellikle kadın - anneler tarafından dile getirilen ezgili sözlerden oluşur. Kadın - annenin çocuğun ağlamasını susturmak için baş vurduğu yöntemlerden biri olan ninniler, genellikle doğaçlama olarak söylenir. Bununla birlikte kadın - annenin söylediği ninnilerin başında, ortasında ya da sonunda hitap veya nida gibi kalıplaşmış sözleri yer alır. Bu şekilde kadın - anne dile getirdiği ninnilerle hem çocuğunu susturur hem de ifade edemediği duygu ve düşüncelerini anlatmış olur.
Halk kültürü bünyesinde birçok konuyu içine alan ninni örnekleriyle karşılaşmak mümkündür. Bunlardan bazıları övgü - yergi, sevinç - acı, şikâyet, dilek - temenni, öğüt, dua - beddua, giyim - kuşam, ayrılık, din - kutsallık, sevgi - ilgi, efsane ve ağıt gibi konulardır. Bu gibi hemen her konuda söylenen ninnilerde ortaya çıktığı toplumun birçok özelliğine de rastlanır. Böylece kadın - anne tarafından söylenen ninnileri dinleyen çocuk, yaşadığı toplumun kültürel değerleri hakkında da bilgi sahibi olur. Bu doğrultuda kadın - annenin dilinde önemli bir konuma sahip olan ninnilerin çocuk gelişimine de katkı sağladığı söylenebilir. Dolayısıyla çocuğun anne karnındayken dinlemeye başladığı ninniler onun dilsel, zihinsel ve duyusal gelişimi de katkı sağlar.
Kadın - anne, ninni söylerken yer yer çocuğunu tanıtmak için onun bazı özelliklerine değinir. Sıralanan bu özellikler çocuğun fiziksel ve karakter özelliklerini içeren tasvirî ögelerdir. Kadın - annenin söylediği ninnilerde tasvirî ifadeler kız ve erkek çocuklarının tanıtımında farklılık gösterir. Ayrıca kadın - anne çocuğunu tasvir ederken doğada bulunan varlıkların niteliklerinden de faydalanır. Bununla birlikte kadın - anne çocuğunu başka kişilerin çocuklarıyla da karşılaştırır. Bu tür ninnilerde kendi çocuğunu överken karşılaştırdığı çocuğu da yerer. İşte bu çalışmada kadın - annenin ninni söylerken çocuğuyla ilgili kullandığı tasvirî ifadeler tespit edilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

ninni,, kadın-anne, erkek çocuk, kız çocuk, tasvir

Kaynakça

• Bu bölüme kaynakça eklenmesi zorunludur.