The Role of Local Governments in Disaster Management and Risk Reduction in Natural Disasters

Yıl 2024, , 1495 - 1515, 27.09.2024

Özlem Tümer

https://doi.org/10.25295/fsecon.1491393

Öz

Disasters that occur as a result of natural, technological, or human-made events are defined as events that affect people and societies economically, socially, culturally, and politically. Natural disasters are the type of disasters that have the most devastating effects and develop suddenly. Even if it is not completely possible to prevent disasters, efforts are made to reduce the effects of disasters through scientific research, risk analysis and appropriate measures. Efforts are being made to develop emergency plans and disaster management strategies in order to minimize the damages caused by disasters and to increase the ability of societies to cope with disasters. For this reason, the concept of disaster management appears to be a concept that is emphasized throughout the world and studies are carried out at both international and national levels. In Turkey, it is seen that the risk management approach rather than the crisis management approach is adopted, and the pre-disaster process is worked on in order to prevent or minimize the damage and losses that may occur from disasters. In disaster management studies, not only the central government; but also all other stakeholders, especially local governments, have duties and responsibilities in this process, as they are the management units closest to the public by nature.
In this study, after mentioning disaster management and its importance, the concept of risk reduction in disaster management and risk reduction studies in the national and international arena are explained. Disaster management adopted by the public administration in Turkey and the duties of the central government and local governments in this process are discussed. As a result of the study, evaluations are made regarding the role of local governments in disaster management and risk reduction.

Anahtar Kelimeler

Disaster Management, Risk Reduction, Local Governments

Doğal Afetlerde Afet Yönetimi ve Risk Azaltmada Yerel Yönetimlerin Rolü

Öz

Doğal gelişen, teknolojik veya insan kaynaklı olayların bir sonucu olarak ortaya çıkan afetler; insanlar ile toplumları ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasi olarak etkileyen olaylar olarak tanımlanmaktadır. Doğal afetler ise afet türleri içerisinde en yıkıcı etkilere sahip olan ve ani gelişen afet türü niteliğindedir. Önlenmesi tamamen mümkün olmasa bile bilimsel araştırmalar, risk analizleri ve uygun önlemlerle afetlerin etkileri azaltılmaya çalışılmaktadır. Afetlerin sebep olduğu zararları en aza indirebilmek, toplumların afetlerle başa çıkma kabiliyetini arttırmak için acil durum planları ve afet yönetim stratejileri geliştirilmeye çalışılmaktadır. Bu nedenle de afet yönetimi kavramı dünya genelinde üzerinde durulan, hem uluslararası hem de ulusal düzeyde çalışmalar yapılan bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Ülkemizde de afetlerin oluşturabileceği zarar ve kayıpları önlemek ya da en aza indirmek amacıyla kriz yönetimi anlayışından ziyade risk yönetimi anlayışının benimsendiği ve afet öncesi süreç üzerine çalışıldığı görülmektedir. Afet yönetimi çalışmalarında sadece merkezi yönetime değil doğası gereği, halka en yakın ve ulaşılabilir yönetim birimleri olduğundan başta yerel yönetimler olmak üzere diğer tüm paydaşlara da bu süreçte görev ve sorumluluklar düşmektedir.
Bu çalışmada afet yönetimi ve önemine değinildikten sonra afet yönetiminde risk azaltma kavramı ve ulusal-uluslararası alanda risk azaltma çalışmaları açıklanmaktadır. Türkiye’de kamu yönetiminin benimsediği afet yönetimi ile merkezi yönetim ve yerel yönetimlerin bu süreçteki görevleri ele alınmaktadır. Çalışma sonucunda afet yönetimi ve risk azaltmada yerel yönetimlerin rolüne ilişkin değerlendirmeler yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Afet Yönetimi, Risk Azaltma, Yerel Yönetimler

Kaynakça

• AFAD. (2012). Teoride ve Pratikte Afet Sonrası İyileştirme Çalışmaları, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Ankara, www.afad.gov.tr. Erişim. 29.07.2023
• AFAD. (2014). Türkiye afet farkındalığı ve Afetlere hazırlık araştırması raporu, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Ankara, www.afad.gov.tr. Erişim. 29.07.2023
• AFAD. (2022). Türkiye Afet Risk Azaltma Planı (TARAP) 2022-2030, Ankara: Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Ankara, www.afad.gov.tr. Erişim. 29.07.2023
• Afet Yönetimi Terimleri Sözlüğü. (2014). https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu Erişim: 05.01.2024
• Akyel, R. (2005). Türkiye Kamu Yönetiminde Afet Yönetimi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 15-29.
• Büyükkaraciğan, N. (2016). Türkiye’de Yerel Yönetimlerde Kriz ve Afet Yönetim Çalışmalarının Mevzuat Açısından Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, (12), 195-219.
• Bozkurt, Ö., & Çiçekdağı, H. İ. (2022). İl Afet Risk Azaltma Planları (İRAP) Sonrası Yapılacak Risk Azaltma Yatırımlarında Best-Worst Metodu (BWM) ile Kriter Önceliklendirme. Afet ve Risk Dergisi, 5(1), 109-121.
• Çeber, K. (2005). Mali Yönüyle Afet Yönetimi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Çetinkaya, Ö. (2020). Mahalli İdareler Maliyesi, Bursa: Ekin Basım Yayın.
• Doğan, M. ve Biberci M.A. (2017). Afet Risk Yönetiminden Afet Risk Yönetişimine Geçiş Sendai Çerçevesi (2015-2030). Disiplinlerarası Afet Yönetimi Araştırmaları, Birleşik Matbaacılık.
• Ergünay, O. (2009a). Afete hazırlık ve afet yönetimi. Ankara: Türkiye Kızılay Derneği Genel Müdürlüğü Afet Operasyon Merkezi (AFOM).
• Ergünay, O. (2009b). Doğal Afetler ve Sürdürülebilir Kalkınma, Deprem Sempozyumu, 11-12 Kasım 2009, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Erkal, T. & Değerliyurt, M. (2009). Türkiye’de afet yönetimi. Doğu Coğrafya Dergisi, 14(22), 147-164.
• Erkan, E. A. (2010). Afet yönetiminde risk azaltma ve Türkiye’de yaşanan sorunlar, Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı Yayını, Yayın No:2812.
• Esen, A. (2007). Ülkemizde Yerel Yönetimlerin Afet Önleme Çalışmaları: Sorunlar ve Öneriler. TMMOB Afet Sempozyumu, Ankara, 5-7.
• Gerdan, S. (2019). Yerel Yönetimlerde Afet Zararlarının Azaltılması Çalışmalarına Genel Bir Bakış. The Journal of Social Science, 3(5), 267-276.
• Mkhwanazi, N. And Mpanza, S. (2020). ‘‘Examining The Nature of Disaster Risk Reduction Strategies in Local Municipalities: A Case Study of Ndwedwe Local Municipality’’. Journal article published at The 5th Annual International Conference on Public Administration and Development Alternatives 07-09 October 2020, http://ulspace.ul.ac.za/handle/10386/3212 (Erişim: 01.02.2023).
• Kadıoğlu, M. (2006). Afetler Konusunda Kamuoyunun Bilinçlendirilmesi ve Eğitim, Ankara: TC İçişleri Bakanlığı ve Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA). s.67-80.
• Kadıoğlu, M. (2008). Modern, Bütünleşik Afet Yönetimin Temel İlkeleri; Kadıoğlu, M. ve Özdamar, E., (editörler), Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri, Ankara: JICA Türkiye Ofisi Yayınları No: 2, (1-34).
• Kadıoğlu, M. (2011). Afet Yönetimi: Beklenmeyeni Beklemek, En Kötüsünü Yönetmek, İstanbul: Marmara Belediyeler Birliği Kültür Yayınları, No:65.
• Karaman, Z. T. (2016). Afet Yönetimine Giriş ve Türkiye’de Örgütlenme, İçinde Bütünleşik Afet Yönetimi, Edt. Zerrin Toprak Karaman ve Asuman Altay, İlkem Yayınları, İzmir, s.1-36.
• Kusumasari, B., Alam, Q., & Siddiqui, K. (2010). Resource capability for local government in managing disaster. Disaster Prevention and Management: An International Journal, 19(4), 438-451.
• Macit, İ. (2019). Bütünleşik afet yönetiminde Sendai çerçeve eylem planının beklenen etkisi.
• Memiş, L., & Babaoğlu, C. (2020). Afet Yönetimi Ve Teknoloji, Farklı Boyutlarıyla Afet Yönetimi İçinde,(Yaman M., Çakır E., Ed.), Ankara: Nobel Yayınları 163-174.
• Sendai Afet Risklerin Azaltılması Çerçeve Belgesi (2015-2030), http://www.unisdr.org/we/coordinate/sendaiframework erişim 23.10.2016
• Özdemir, A. (2023). Afet yönetiminde belediyelerin rolü. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(2), 828-839.
• Özer, Y. E. (2016). Afetlerin Kalkınmaya Etkileri Üzerine Bir Değerlendirme, İçinde Bütünleşik Afet Yönetimi, (Zerrin T. K. ve Asuman A. Ed.), İzmir: İlkem Yayınları, 183-200.
• Özgen, N., Eser Ü., Bindak, R. (2011). Öğretmen Adaylarının Doğal Afetler Konusuna Yönelik “Etkili Öğrenme Biçimleri” nin Belirlenmesi. Journal of Kirsehir Education Faculty, 12(4).
• Özmen, B., Özden, T. (2013). Türkiye’nin afet yönetim sistemine ilişkin eleştirel bir değerlendirme. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (49).
• Özmen, B., Nurlu, M., Kuterdem, K., & Temiz, A. (2005). Afet Yönetimi ve Afet İşleri Genel Müdürlüğü.
• Sezer, Ö., & Tozbey, Ş. (2023). Türkiye’de afet yönetiminin merkezi ve yerel düzeyde örgütlenmesi üzerine bir değerlendirme. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 8(1), 79-102.
• Şahin, N. (2009). Afet yönetimi ve acil yardım planları. TMMOB İzmir Kent Sempozyumu, 131, 142.
• Şahin, Ş. (2019). Türkiye’de Afet Yönetimi ve 2023 Hedefleri, Türk Deprem Araştırma Dergisi, 1(2), 180-196.
• Şahin, Ş., Üçgül, İ. (2019). Türkiye’de Afet Yönetimi Ve İş Sağlığı Güvenliği, Afet ve Risk dergisi, 2(1), 43-63.
• The United Nations Office for Disaster Risk Reduction (UNISDR). (2009) Sendai Afet Risk Azaltma Çerçevesi (2015-2030), https://www.undrr.org
• Türkiye Afet Risk Azaltma Planı (TARAP) 2022-2030. (2022). T.C. İçişleri bakanlığı, Afet ve Acil Durum Yönetim Yönetimi Başkanlığı, Ankara
• Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP). (2014). T.C. İçişleri bakanlığı, Afet ve Acil Durum Yönetim Yönetimi Başkanlığı, Ankara
• Ulutürk, G. (2006). Local Administration and Disaster Management in Turkey, A Thesis Submitted to The Graduate School of Natural Sciences of Middle East Technical University, December 2006.
• Urhan, V.F. (2008). Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Yeniden Yapılandırılması, Sayıştay Dergisi, (70), 85-102.
• Uzunçıbuk, L. (2009). Doğal Afetlerin Kentsel ve Bölgesel Planlamada Yeri, Jeodezi ve Jeoinformasyon Dergisi, (101), 18-27.
• Yavaş, H. (2001). Doğal Afet Yönetimi ve Yerel Gündem 21 Çalışmaları Kapsamında İzmir'de Deprem Riski, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(3), 118-138.
• Yavaş, H. (2005). Türkiye'de Doğal Afetlerin Merkez-Yerel İlişkiler Açısından Yönetim Sorunları, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(3), 280-301.
• Yeşildal, A. (2020). Doğal Afetlerle Mücadelede Yerel Yönetimlerin Rolü ve Kapasite Sorunları: Esnek Şehir Uygulaması. Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(1), 87-116.