İllerin Büyükşehire Dönüşüm Sürecinde Yönetsel Yapılarındaki Değişimin Turizm Faaliyetlerine Etkileri: Ordu İli Örneğine Dayalı Bir Model Önerisi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 444 - 482, 25.01.2023

Güven Karaman , Mehmet Ozan Cinel

https://doi.org/10.25295/fsecon.1179850

Öz

Kamunun turizme yönelik görev ve sorumluluklarını irdeleyen, turizm faaliyetlerinde paydaş katılımının, işbirliğinin ve koordinasyonun önemini ortaya koyan çok sayıda araştırma bulunmaktadır. Halkın ortak ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan yerel yönetim birimleri çevresel bir takım değişimler sonucu yeniden yapılanmaya ihtiyaç duymaktadır. Bu kapsamda illerin büyükşehire dönüşüm sürecinde yönetsel yapısındaki değişimin ilin turizm faaliyetlerinin gelişimine etkilerinin irdelenmesi önem arz etmektedir. Bu araştırmada, Ordu ilin yönetsel yapısında değişimin ilin turizm faaliyetlerinin gelişimine etkisinde paydaş katılımının aracılık etkisi bir model ile sınanmaktadır. Kavramsal modelde, Ordu ilinin yönetsel yapısındaki değişim, paydaş katılımı (planlama, organize etme, uygulama ve kontrol), ilin turistik destinasyonlarının çekim gücüne etki (erişilebilirlik, üst yapı, alt yapı, sosyo-kültürel, teknoloji, sağlık ve güvenlik, enerji ve çevre) boyutları yer almaktadır. Bu araştırma, literatür taramasına dayalı kuramsal bilgilerden ve Ordu ilinde turizm paydaşı 267 üst yöneticinin yüzyüze görüşmeyle ankete verdiği yanıtların çözümlendiği uygulamadan oluşmaktadır. Veriler SPSS ve AMOS paket programlarında analiz edilmiştir. Ordu ilinin büyükşehire dönüşüm sürecinde yönetsel yapısındaki değişim, ilin turizm faaliyetlerinin gelişimini pozif yönlü etkilediği, etki düzeyinin ise düşük olduğu, buna ilaveten paydaş katılımının ilin turizm faaliyetlerinin gelişimine aracılık ettiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ordu, Büyükşehire Dönüşüm, Yeniden Yapılanma, Turizm Faaliyetlerinin Gelişimi, Paydaş Katılımı

Destekleyen Kurum

Giresun üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü

Proje Numarası

SOS-BAP-C-250221-01

The Effects of Change in the Administrative Structures of the Provinces on Tourism Acivities During the Transformation Process of the Provinces to a Metropolitan City: A Model Proposal Based on the Ordu Province Practice

Öz

There are many researches that examine the duties and responsibilities of the public towards tourism and reveal the importance of stakeholder participation, cooperation and coordination in tourism activities. Local government units established to meet the common needs of the people need restructuring as a result of a number of environmental changes. In this context, it is important to examine the effects of the change in the administrative structure of the provinces on the development of tourism activities in the process of transformation into metropolitan cities. In this research, the mediation effect of stakeholder participation in the impact of the change in the administrative structure of the province of Ordu on the development of tourism activities of the province is tested with a model. The conceptual model is one of the dimensions of change in the administrative structure of Ordu province, stakeholder participation (planning, organization, implementation and control), impact on the attraction power of the province's touristic destinations (accessibility, superstructure, infrastructure, socio-cultural, technology, health and security, energy and environment) of consists. This research consists of theoretical information based on literature review and an application in which the answers of 267 top managers who are tourism stakeholders in Ordu province are analyzed through face-to-face interviews. The data were analyzed in SPSS and AMOS package programs. The change in the administrative structure of Ordu province in the process of transformation into a metropolitan city; It has been determined that the province has a positive effect on the development of tourism activities, it has a low effect, and stakeholder participation mediates the development of tourism activities of the province.

Anahtar Kelimeler

Ordu, Transformation to a Metropolitan, Reorganization, Development of Tourism Activities, Stakeholder Participation

Proje Numarası

SOS-BAP-C-250221-01

Kaynakça

• Aktaş, E. (2019). Sorumlu Turizm Yaklaşımı ile Turistik Destinasyonların Gelişimi: Foça Örneği. Yayımlanmış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Baron, R. M. & Kenny, D. A. (1986). The Moderator-Mediator Variable Distinctionin Social Psychological Research: Conceptual, Strategic and Statistical Considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
• Baycan, S. (2017). III. Turizm Şurası Tebliğler Kitabı (2. cilt). Ankara: Özel Matbaası.
• Beaumont, N. & Dredge, D. (2010). Local Tourism Governance: A Comparison of Three Network Approaches. Journal of Sustainable Tourism, 18(1), 7-28.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör Analizi: Temel Kavram ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı. Kuram ve Üretim Yönetimi, 32(32), 470-483.
• Coşkun, R., Altunışık, R. & Yıldırım, E. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı (Güncellenmiş 9. Baskı). Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Çelik, P. (2014). Antalya Turizm Destinasyonunun Rekabetçilik Analizi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Çiftçi, H. (2006). Büyükşehir Belediyelerinin İdari ve Mali Yapıları: Konya Büyükşehir Belediyesi Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çoban, G. & Yıldız, O. S. (2019). Developing A Destination Management Model: Case of Cappadocia. Tourism Management Perspectives, 30, 117-128.
• Dağlı, Z. (2018). 6360 Sayılı Yasanın Getirdiği Genişletilmiş Büyükşehir Modeli İle Yerel Kamusal Hizmetlerin İl Sınırlarına Kadar Genişlemesinin Etkileri: Kocaeli ve Sakarya Örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Demirezen, B. (2019). Artırılmış Gerçeklik ve Sanal Gerçeklik Teknolojisinin Turizm Sektöründe Kullanılabilirliği Üzerine Bir Literatür Taraması. Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(1), 1-26.
• Dinç, Y., Kömür, T. & İlban, M. O. (2021). Sürdürülebilir Destinasyon Yönetimi İçin Bir Model Önerisi: Ayvalık Örneği. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(37), 4376-4399. DOI: 10.26466/opus.896321.
• Dönmez, D. (2018). Türkiye'de Büyükşehir Yönetimleri ve Büyükşehirlerin Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Model Arayışları Üzerine Bir İnceleme. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
• Eren, V. (2001). Yeni Kamu Yönetimi Anlayışı Büyükşehir ve İl Belediyeleri Üzerinde Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Eren, E. (2016). Yönetim ve Organizasyon Çağdaş ve Küresel Yaklaşımlar (12. Baskı). İstanbul: Beta Basım Yayın.
• Genç, N. (2005). Yönetim ve Organizasyon Çağdaş Sistemler ve Yaklaşımlar (2. Baskı). İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
• Gönenç Güler, E. (2017). Yerel Yönetimlerin Destinasyon Markalaşmasındaki Rolü. M. Tuna (Ed.), III. Turizm Şurası Tebliğler Kitabı (2. cilt) içinde (424-434). Ankara: Özel Matbaası.
• Islam, M. W., Ruhanen, L. & Ritchie, B. W. (2018). Adaptive Co-Management: A Novel Approach to Tourism Destination Governance? Journal of Hospitality and Tourism Management, 37, 97-106.
• İnanır, A. (2018). Destinasyon Yönetimi Kapsamında Paşdaşlar Arası İlişkiler Üzerine Bir Araştıma: Göller Yöresi Örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Jamal, T. B. & Getz, D. (1995). Collaboration Theory and Community Tourism Planning. Annals of Tourism Research, 22(1), 186-204.
• Kaya, F. (2014). Destinasyon Markalaşması Sürecinde Doğu Karadeniz Bölgesi'nin Doğal ve Kültürel Kaynaklar Açısından Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Koç, H. (2014). Türkiye'de Büyükşehir Yapılanması: Kahramanmaraş Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Kozak, N., Akolan Kozak, M. & Kozak, M. (2014). Genel Turizm İlkeler ve Kavramlar (Genişletilmiş 15. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Küçükterzi, S. (2017). Büyükşehir Alan Genişlemesinin Turizm Belediyeleri Üzerine Etkisi: Muğla Örneği. Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Ladkin, A. & Bertramini, A. M. (2002). Collaborative Tourism Planning: A Case Study of Cusco, Peru. Current Issues in Tourism, 5(2), 71–93.
• Ordu Valiliği. (2021). http://www.ordu.gov.tr/protokol-listesi. Erişim tarihi: 04.08.2021.
• OİKTM. (2021). Ordu İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. https://ordu.ktb.gov.tr/TR-106656/turizm-isletme-belgeli-tesisler.html. Erişim tarihi: 04.08.2021.
• Özdemir Yılmaz, G. (2009). Yerel Ekonomik Kalkınma ve Turizm İlişkisi Üzerine Bir Çalışma: Kemer Örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bakıkesir.
• Özden, A. T. & Bulut, Y. (2019). Şehir Markası Oluşturma Süreci ve Bir Marka Şehir Olarak Samsun’un İncelenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 1-22.
• Polat, S. (2014). Turizm Destinasyon Yöneti(şi)minde Kamu Yönetiminin Rolünün Tespiti Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Sarı Gök, H. (2019). Destinasyon Yönetiminde Toplum Temelli Turizm Algısı: Burdur ve Isparta Yöresinde Bir Araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Simpson, K. (2001). Strategic Planning and Community İnvolvement As Contributors to Sustainable Tourism Development. Current İssues in Tourism, 4(1), 3-41. https://doi.org/10.1080/13683500108667880.
• Storper, M. (1997). The Regional World: Territorial Development in A Global Economy. New York: Guilford Press.
• Şahbaz, R. P. & Akdu, U. (2010). Katılımcı Turizm Planlaması; Fethiye'de Alan Araştırması. Balikesir University Journal of Social Sciences Institute, 13(23), 152-170.
• Şen, A. F. (2009). Türkiye’de Kamu Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması Sürecinde Yerel Yönetim Reformları. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Timothy, D. J. (1998). Cooperative Tourism Planning in A Developing Destination. Journal of Sustainable Tourism, 6(1), 52–68. Doi.Org/10.1080/09669589808667301
• Wang, Y. & Pizam, A. (2011). Destination Marketing and Management Theories and Applications. London: Printed by MPG Books Group.
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.
• Yetkin, O. (2020). Türkiye'de Büyükşehir Belediyelerinin Yapısı ve Geleceği. Akademik Düşünce Dergisi, (1), 4-16. Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Genişletilmiş 9. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, S. (2018). Ordu Büyükşehir Yapılanmasında 6360 Sayılı Kanunun İlçelere Etkileri: Kabadüz İlçesi Örneği. Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi, Avrasya Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.