Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Firmalarının Seçilmiş Göstergeler Üzerindeki Etkileri: Ankara İli Örneği

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 3, 995 - 1019, 27.09.2024

Muhammed Murat Kankaya , Atilla Ahmet Uğur

https://doi.org/10.25295/fsecon.1456483

Öz

Teknoloji geliştirme bölgelerinin etkilerini ölçebilmek için, öncelikle bu bölgelerde faaliyette bulunan firmalar üzerinde yarattığı değişimin gözlemlenmesi gerekmektedir. Bu kapsamda çalışmanın amacı; teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren firmaların ihracata, istihdama, yeni ürün geliştirmeye, üretim verimliliğine ve geri dönüşüme olan katkısının, teknoloji geliştirme bölgeleri ile var olduğu düşünülen ilgisini kanıtlamaktır. Ankara ilinde bulunan teknoloji geliştirme bölgesi firmalarının 442’sine uygulanan online anket sonucu elde edilen veriler, IBM SPSS 25 ve AMOS 24.0 programlarından yararlanılarak analiz edilmiştir. Veriler açıklayıcı faktör (AFA) analizi ve doğrulayıcı faktör (DFA) analizi ile incelenmiştir. Açımlayıcı faktör analizi’ne göre ölçek, 21 madde ve 5 faktörlü yapı göstermektedir. Ölçeğin toplamda açıkladığı varyans %58,8 ve Cronbach α iç tutarlılık katsayısı 0,812 olarak hesaplanmıştır. Faktör yapılarının uygunluğu için doğrulayıcı faktör analizi sınamasında ki-kare uyum testi, RMSEA, GFI ve CFI uyum indekslerinden yararlanılmıştır. Uyum indekslerinden elde edilen değerler; ki-kare uyum testi için 2,200, RMSEA için 0,052, GFI için 0,925, CFI için 0,925 olarak hesaplanmıştır. Tüm faktörler istatistiksel olarak anlamlı bulunmuş ve uyum indeksleri sonucunda elde edilen modelin iyi bir uyuma sahip olduğu ortaya koyulmuştur. Daha sonra verilere Anova testi uygulanarak, teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren firmaların, bu bölgede faaliyet göstermeye başladıktan sonra arz ettiği yeni ürün sayısındaki artış ile firmaların ihracata yaptıkları katkının artışı arasında anlamlı bir farklılık bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Teknoloji Geliştirme Bölgeleri, Teknopark, Teknokent, İhracat, Yeni Ürün Geliştirme

Etik Beyan

Bu çalışmanın tüm hazırlanma süreçlerinde etik kurallara uyulduğunu yazarlar beyan eder. Aksi bir durumun tespiti halinde Fiscaoeconomia Dergisinin hiçbir sorumluluğu olmayıp, tüm sorumluluk çalışmanın yazarlarına aittir.

Effects of Technology Development Zone Companies on the Selected Indicators: The Case of Ankara Province

Öz

In order to measure the effects of technology development zones, it is necessary to first observe the changes they create on the companies operating in these zones. In this context, the aim of the study is; To prove the relationship between the contribution of companies operating in technology development zones to exports, employment, new product development, production efficiency and recycling and technology development zones. The data obtained as a result of the online survey applied to 442 companies in the technology development zone in Ankara was analyzed using IBM SPSS 25 and AMOS 24.0 programs. The data were examined with exploratory factor analysis (EFA) and confirmatory factor analysis (CFA). According to exploratory factor analysis, the scale shows 21 items and a 5-factor structure. The total variance explained by the scale was 58.8% and the Cronbach α internal consistency coefficient was calculated as 0.812. Chi-square fit test, RMSEA, GFI and CFI fit indices were used to test confirmatory factor analysis for the suitability of factor structures. Values obtained from fit indices; It was calculated as 2.200 for the chi-square fit test, 0.052 for RMSEA, 0.925 for GFI, and 0.925 for CFI. All factors were found to be statistically significant and the model obtained as a result of the fit indices was revealed to have a good fit. Then, ANOVA test was applied to the data. It was determined that there was a significant difference between the increase in the number of new products offered by companies operating in technology development zones and the companies' contribution to exports.

Anahtar Kelimeler

Technology Development Zones, Technopark, Technopole, Export, New Product Development

Kaynakça

• Aloise, P. G. & Janaina, M. (2017). Eco-Innovations in Developing Countries: The Case of Manaus Free Trade Zone (Brazil).Journal of Cleaner Production, 168, 30-38.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2004). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: SPSS uygulamalı. Geliştirilmiş 3. Baskı. Sakarya: Sakarya Kitabevi.
• Bayzin, S. &Şengür, M. (2019). Üniversite Sanayi İşbirliğinde Teknoparkların Rolü. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi,15(3), 299-314.
• Boz Yılmazer, E. &Tunalıoğlu, R. (2020). Teknokentler ve Agroparklar (Türkiye).Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 133-150.
• Bryne, B. M. (2001). Structural Equation Modeling With AMOS, EQS, and LISREL: Comparative Approaches to Testing for the Factorial Validity of a Measuring Instrument. International Journal of Testing, 1(1), 55-86.
• Ceylan Ataman, B. (2008). Teknoparklarda Yatırımın İstihdam Yaratma Kapasitesi ve İstihdam Yapısı: Ankara İli Örneğinde Bir Analiz. TheJournal of Knowledge Economy& Knowledge Management, 3, 37-48.
• Cohen, L., Manion L. & Morrison K. (2000). Research Methods in Education, (5th edition). London: Routledge.
• Çelik, F. (2019) Yerel Kalkınmada Teknopark Modeli: Emilia-Romagna (İtalya) ve Shannon (İrlanda) Bölgeleri Örnekleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(4), 1112-1129.
• Çiçek, H. (2021). Türkiye'de Teknoparklar ve İktisadi Performansların Artırılması.İşletme Akademisi Dergisi, 2(2), 186-207.
• Demir, H. & Bekleyen, A. (2019). Türkiye'deki Teknoparkların Başarılı Örneklerinin Mimari Ölçütler Bakımında Değerlendirilmesi. Uygulamaları Bilimler Kongresi Kitabı, 3, 872-890.
• Hair, J.K., Anderson, R., Tatham, E. & Black, W. C. (1998). Multivariate Data Analysis. U.S.A: Upper Saddle River, N.J.: Prentice Hall, Vol:7.
• Hu, L. T. & Bentler, P. M. (1999). Cutoff Criteria for Fit Indexes in Covariance Structure Analysis: Conventional Criteria Versus New Alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1-55.
• İmer, S. T., Öktem, M. K. & Kaskatı, T. (2021). Türkiye’nin Kalkınmasında Bir Adım Olarak Teknoparkların Etkin İşleyişi. Sosyoekonomi, 29(48), 407-426. https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2021.02.19
• Kaplanseren, F. (2023). Examining and Managing Frequently Asked Questions on Technopark Websites.Trends in Business and Economics, 37(3), 206-214.
• Kayalıdere, G. (2014). Türkiye’nin Teknoloji Politikalarında Teknoparkların Önemi ve Teknoparklara Yönelik Vergi Avantajları.Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 75-96.
• Kelloway, E. K. (1998). Using LISREL for Structural Equation Modeling, USA: Sage Publications.
• Liu, C. &Yuzhuo C. (2018). Triple Helix Model and Institutional Logics in Shenzhen Special Economic Zone.Science and Public Policy, 45(2), 221-231.
• Özdamar, K. (2002). Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi(4. Baskı). Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics. Boston, Pearson.
• T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (T.C. STB). "İstatistiki Bilgiler", (Erişim: 29 Ocak 2024). https://www.sanayi.gov.tr/istatistikler/istatistiki-bilgiler/mi0203011501
• Ullah, S. Ahmad, T. Tariq, M. & Sami, A. (2023). Innovation and economic performance of firms in national science & technology park, Islamabad, Pakistan. Emerald Publishing Limited, 1-16.
• Yalçıntaş, M. (2014). Üniversite-Sanayi-Devlet İşbirliğinin Ülke Ekonomilerine Etkileri: Teknopark İstanbul Örneği.Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(10), 83-106.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.