The Place of Poor and Unseen Poor in Islam in Terms of Social Protection

Yıl 2019, , 461 - 480, 27.12.2019

Aynur Yumurtacı

https://doi.org/10.16947/fsmia.667377

Öz

Poverty has been a topic that was strongly focussed by many researchers from past
to present. However, poverty has usually been thought out at one dimension and policies,
produced for aiming to prevent poverty, have also been one-dimensional. But, there is
also a dimension that contains different and special meaning of poverty. This dimension is
the unseen-poor. To know the unseen poor as being an invisible face of poverty and how
to detect them into social protection is important in terms of providing social balances.
In this study, looking for answers to the questions about how and which tools provide
to social protection for unseen poor as a particular group that ordered the protection of
Islam. The importance of Alms (Zekat) institutions that have excellent potential in this
quest are highlighted.

Anahtar Kelimeler

Islam, unseen/silent poor, poor, social protection, social assistance

Sosyal Koruma Açısından İslâm’da Yoksul ve Miskinlerin Yeri

Öz

Yoksulluk geçmişten günümüze pek çok araştırmacının üzerinde önemle durduğu bir
konu olmuştur. Ancak yoksulluk genellikle tek boyut üzerinden düşünülmüş ve yoksulluğu
önleme amaçlı üretilen politikalar da tek boyutlu olmuştur. Oysa yoksulluğun farklı
ve özel anlam içeren bir boyutu da bulunmaktadır. Bu boyut miskinliktir. Miskinlerin,
yoksulluğun görünmeyen bir yüzü olduğunu bilmek ve sosyal koruma kapsamına nasıl
alınacağını tespit etmek sosyal dengelerin sağlanması bakımından önemlidir. Bu çalışmada
İslâm’ın korunmasını emrettiği özel gruplardan biri olan gizli yoksullara (miskinlere)
yönelik sosyal korumanın nasıl ve hangi araçlarla sağlanabileceği sorularına yanıt aranmaktadır.
Bu arayışta sahip olduğu mükemmel potansiyel ile zekât müessesesinin önemi
vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İslâm, miskin, yoksul, sosyal koruma, sosyal yardım

Kaynakça

• Ağırman, Cemal, “Yoksullukla Mücadelede Ahlaki ve Dini Eylem Olarak İnfakın Rolü”, Yoksulluk Sempozyumu, ed. Ahmet Emre Bilgili, İbrahim Altan, İstanbul, Deniz Feneri Yayınları, 2003. Aksan, Gamze, “Yoksulluk ve Yoksulluk Kültürünün Toplumsal Görünümleri”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı 27, 2012. Aktaş Beytullah, “Zekâtın Harcama Kalemlerinden Fakir ve Miskin Kavramlarının Kur’an Bağlamında Yeniden Tanımlanması”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, yıl 20, sayı 33, Ocak–Haziran 2015. Altıntaş, Hayrani, Tasavvuf Tarihi, Ankara, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları No: 190, 1991. ATD Fourth World, “The unheard voices of people in poverty International Human Rights Day – December 10th 2012”, Ekim 2015, (http://atd-fourthworld.org/the-unheard-voices-of-people-in/). Bennett, Fran - Daly, Mary, “Poverty through a Gender Lens: Evidence and Policy Review on Gender and Poverty”, University of Qxford Department of Social Policy and Intervention, 2014. Demey, Dieter - Berrington, Ann -Evandrou, Maria - Falkingham, Jane., “Pathways into living alone in mid-life: diversity and policy implications”, Advances in Life Course Research, 18, 2013. Doyle, John, “Poverty is all around, so how does it go unseen by us?”, Ekim 2015, (http://www.theglobeandmail.com/arts/television/poverty-is-all-aroundso- how-does-it-go-unseen-by-us/article5442354/). Ebu Davud, Sünen-i Ebu Davud, İstanbul, Şamil Yayınları, 2009. Ekşi, Ahmet, “Hz. Ömer’in “Miskin” Kavramıyla Zekât Uygulamalarına Getirdiği Açılım”, Mart 2019, (http://akademikpersonel.kocaeli.edu.tr/ahmet.eksi/ toplanti/ahmet.eksi02.10.2017_09.18.13toplanti.pdf). el Gannuşi, Raşid, İslâm Toplumunda Vatandaşlık Hakları, terc. Abdülmecit Can, İstanbul, Birleşik Yayıncılık, 1996. Es-Sâbûnî, Muhammed Ali, Safvetü’t-Tefâsîr, çev. Nedim Yılmaz, Sadreddin Gümüş, c. 2, İstanbul, Ensar Yayınları, Ağustos, 2012. et-Taberî, Muhibbuddin Ahmed b. Abdullah, Câmi’u’l-beyân, c. III, ty. Eyüpoğlu, Osman – Düzenli, Muhittin, “Yoksulluk ve Dini Hayat”, Uluslararası Orta Asya Sempozyumu Bildiriler Kitabı Göç, Yoksulluk ve Kimlik, Bişkek, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları, 17-20 Nisan 2018. Fanelli, Gino, “The Invisible Poor”, Mart 2018, (http://reporter.rit.edu/features/ invisible-poor). İlmihal I, İman ve İbadetler, Ankara, Diyanet İşleri Başkanlığı, 1998. İmam Muhammed, Kitabu’l Hucce Ala Ehli’l Medine, thk. Mehdî Hasan Şahcihanpûrî, c. 1, Lahor, 1981. İmam Nevevi, Riyazüs Salihin, terc. Mehmed Emre, c. I, İstanbul, Bedir Yayınevi, 1974. İslâm Ansiklopedisi, c. 30, İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı, 2005. Köse, Saffet, “Müslüman Düşüncesinde İnsanın İnsanlığı Sebebiyle Saygınlığının Zirve Noktası-Gayr-i Müslimlere Yardımın Mali İbadet Kapsamında Oluşu”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sayı 14, 2009. Kur’an-ı Kerim Meali, haz. Halil Altuntaş, Muzaffer Şahin, 11. baskı, Ankara, Diyanet İşleri Başkanlığı Dini Yayınlar Dairesi Başkanlığı, 2011. Kurtubi, El-Câmi’li-ahkâmi’l-Kur’an, 1962. Molla Camî, Evliya Menkıbeleri, (Nefahat’ül Üns Min Hadarat’il Kudüs), sadeleştiren Abdulkadir Akçiçek, İstanbul, Huzur Yayınevi, 2011. Seyyar, Ali, Ahlak Terimleri (Ansiklopedik Sözlük), İstanbul, Beta Yayınları, 2003. _________, Sosyal Siyaset Terimleri Ansiklopedik Sözlük, İstanbul, Beta Yayınları, 2002. Taşcı, Faruk, Sosyal Politika Ahlâkı, Ankara, Nobel Yayıncılık, 2012. The New York Times, “The Unseen Poor”, December 21 1884, Mart 2018, (http://query.nytimes.com/gst/abstract.html?res=9805EFD91339EF34BC4C- 51DFB7678388669FDE) Yazır, Elmalı M. Hamdi, Hak Dini Kuran Dili, c. 4, İstanbul, Azim Dağıtım, 2011. Zaim, Sabahattin, “Zekâtın İktisadi Önemi”, İ.Ü. İktisat Fakültesi Maliye Araştırmaları Merkezi Konferansları Prof. Dr. Bedi N. Feyzioğlu’na Armağan, sayı 35, 1992.