Giovanni Aldini’nin Yangından Korunmayı Sağlayan İcadının Saraya Takdimi

Yıl 2022, Sayı: 19, 399 - 419, 27.06.2022

Sevgi Ağca Diker

https://doi.org/10.16947/fsmia.1136519

Öz

İnsanlığın ortak sorunu olan yangınla mücadelede 19. yüzyılda önemli bir ilerleme
kaydedilmiştir. Bu ilerleme de İtalyan bilim adamı Giovanni Aldini’nin etkisi büyüktür.
Aldini, amyanttan (asbest) dokunan yanmayan bir kumaş ve bunun yanında yangın
esnasında itfaiyecilerin kullanabilmesi için çeşitli malzemeler icat etmiştir. Bu icadıyla
ilgili üretim ve bilimsel yayınlar yapan Aldini, Avrupa’nın çeşitli merkezlerinde tatbikatlar
yaptırmıştır. Avrupa’da bu gelişmeler yaşanırken Osmanlı Devleti 1826’da Yeniçeri
Ocağı’yla birlikte Tulumbacılar Ocağı’nı da kapatmış ve yangınla mücadele edecek
resmî bir kurum bırakmamıştır. 2 Ağustos 1826’da çıkan Hocapaşa yangınıyla mücadele
edecek bir kurum olmadığından, Bâbıali başta olmak üzere birçok devlet kurumu ciddi
zararlar görmüştür. Giovanni Aldini, Avrupa krallıklarına ve soylularına buluşunu tanıttıktan
sonra Osmanlı padişahına tam da 1826 Hocapaşa yangının ardından yangına karşı
koruyucu buluşlarıyla ilgili başvuruda bulunmuştur. Bu çalışmada, Aldini’nin amyanttan
(asbes) ürettiği yanmayan kumaş ve diğer ürünleri Sultan II. Mahmud’a takdim etmek
için yazdığı mektup ve hazırlattığı Türkçe özet ele alınmıştır. Aldini’nin bu önemli buluşu
hakkında bilgileri Osmanlı devletinin en çok ihtiyacı olan bir zamanda sunmuş olmasına
rağmen, değerlendirilmeme sebepleri de incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Tulumba, asbest, yangın, itfaiye, Giovanni Aldini

Giovanni Aldini’s Presentation of His Fireproof Invention to the Palace

Öz

Significant progress was made in the fight against fire as a common problem of humanity
in the 19th century. The impact of Italian scientist Giovanni Aldini is great on this
progress. Aldini invented a fireproof fabric woven from asbestos together with various
materials for firefighters to use during a fire. Aldini, who made production and scientific
publications about this invention, had exercises done in various centers in Europe. While
these developments were taking place in Europe, the Ottoman Empire closed the Tulumbacılar
Corps together with the Janissary Corps in 1826 and left no official institution to
fight the fire. Since there was no institution to fight the Hocapaşa fire that broke out on
August 2, 1826, many state institutions, especially the Bâbıali, suffered serious damage.
After introducing his invention to the European kingdoms and nobles, Giovanni Aldini
applied to the Ottoman sultan about his fire protection inventions just after the 1826
Hocapaşa fire. In this study, the letter of Aldini and the Turkish abstract of it written to
present his fireproof fabric and other products produced from asbestos to Sultan Mahmud
II are discussed. Despite, Aldini presenting information about his invention at a time
when the Ottoman state needed it most, the reasons why it was not evaluated will also be
examined.

Anahtar Kelimeler

Waterpump, asbestos, fire, fire department, Giovanni Aldini

Kaynakça

• Aldini, G., Art De Se Préserver De L’action De La Flamme, Appliquéaux Pompiers, Paris, Huzard, 1830.